شورای آتلانتیک: اقدامات آمریکا به رهبری ترامپ موجب انزوای بی سابقه این کشور شده/ واشنگتن به دنبال تحریک ایران برای خروج از برجام است

نواندیش:خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از برجام  در ماه مه 2018، نشان داد که وی خواسته‌ای جز مرگ این توافق ندارد. در تاریخ 20 سپتامبر، آمریکا حداقل طبق گفته دولت ترامپ تحریم‌های سازمان ملل متحد را از طریق مکانیسم ماشه علیه ایران برگرداند.

به گزارش آریا سعادتمند از سرویس بین الملل نواندیش، اندیشکده شورای "آتلانتیک" در مطلبی به قلم مایکل داکلاس در مورد اعمال مکانیسم ماشه از سوی آمریکا نوشت: در حال حاضر، اقدامات آمریکا به رهبری ترامپ موجب انزوای بی سابقه این کشور شده است. اکنون جامعه بین الملل نه به بازگشت تحریم‌ها به خاطر مکانیسم ماشه رضایت داده و نه حتی تحریم‌ها را به رسمیت شناخته است. حتی سه کشور اروپایی یعنی انگلستان، فرانسه و آلمان هم با آمریکا همراهی از خود نشان ندادند.

این اولین بار نیست که دولت ترامپ خودش را به این شکل در مقابل دنیا قرار می‌دهد. با این وجود، شرایط امروز با هیچ دوره‌ای قابل قیاس نیست چرا که ما اکنون شاهد یک وضعیت عجیب و غریب هستیم که در آن آمریکا به تمام مخالفت‌های قانونی بی توجه است. 

اکنون سوال اصلی این است که پاسخ ایران به این اقدام چه خواهد بود. تا همین چند ماه پیش میشد پیش بینی کرد که پاسخ احتمالی ایران به این اقدام آمریکا خروج از برجام باشد. به نظر می‌رسد که دلیل اصلی آمریکا هم برای استفاده از مکانیسم ماشه تحریک تهران به خروج از برجام بوده باشد.

با این حال سناریو خروج تهران از برجام اکنون بعید به نظر می‌رسد. نخست اینکه، ایران به همراه سایر جامعه بین الملل موافقند که برقراری مجدد تحریم‌های سازمان ملل ممکن نیست. دوم، به نظر می‌رسد از ژانویه به این سو جمهوری اسلامی سیاستی نسبتاً ملایم‌تر در قبال آمریکا اتخاذ کرده است. ممکن است ترور قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در ژانویه، رهبران جمهوری اسلامی را در تهران متقاعد کرده باشد که احتیاط بیشتری داشته باشند. از طرفی هم ممکن است آنها منتظر انتخابات نوامبر آمریکا باشند.

در هر صورت، ایران هنوز از طریق بازوی خارجی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یعنی سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش در منطقه فعال است و همچنان هم به افزایش ذخایر اورانیوم خود مشغول، البته تولید مواد هسته‌ای اکنون با سرعت کمتری نسبت به گذشته صورت می‌گیرد. ابراز وجود ایران در سوریه، عراق، یمن و به طور بالقوه لبنان، هنوز هم ممکن است منجر به حوادثی ناخواسته با آمریکایی‌ها یا به طور کلی، محاسبات غلط از یکی از طرفین شود. همچنین در مورد پاسخ احتمالی ایران به روابط اخیر کشورهای حاشیه خلیج فارس با اسرائیل، که یک عقب گرد بزرگ برای تهران به حساب می‌آید، اطمینانی وجود ندارد. با توجه به رفتاری که از ایران سراغ داریم بعید به نظر می‌رسد که تهران نسبت به این عادی سازی روابط منفعل بماند. در مورد تحریم تسلیحاتی نیز می‌توان همین را گفت. موقعیت منزوی آمریکا قطعاً برای ایران راضی کننده است، اما اگر تأمین کنندگان احتمالی اسلحه تمایلی به فروش آنچه ایران می‌خواهد، نداشته باشند، در آن صورت این رضایت هم می‌تواند‌ خدشه دار شود.

دولت ترامپ پس از ناکامی در گرفتن رای شورای امنیت سازمان ملل متحد برای تمدید تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران، که به موجب برجام قرار است در تاریخ 18 اکتبر منقضی شود، تصمیم به فعال سازی مکانیسم ماشه گرفت. از این نقطه به بعد، واشنگتن اعلام کرد هر کشوری که اقدام به فروش تسلیحات به ایران کند را در لیست تحریم‌های خودش قرار می‌دهد.

از آن جایی که تحریم تسلیحاتی ایران از سوی اروپا تا سال 2023 ادامه دارد ترامپ احتمالا فعلا اصراری بر فشار به متحدان اروپایی خودش نداشته باشد. این تا حدی به این دلیل است که آمریکایی‌ها می دانند که چنین تلاشی با شکست روبرو خواهد شد و بخشی نیز به این دلیل است که آنها مسائل فوری بیشتری برای حل و فصل دارند. به نظر می‌رسد ترامپ با امضای توافق نامه‌های عادی سازی بین امارات متحده عربی، بحرین و اسرائیل به پیروزی دیپلماتیک قابل توجهی دست یافته است.

در همین حال، تروئیکای اروپایی و اتحادیه اروپا به اندازه کافی چارچوب قانونی برجام را حفظ کرده‌اند تا با بازگشت احتمالی دولت جدید دموکرات به توافق مجددا همه چیز به روال سابق خود برگردد. برای تحقق این امر از طرف اروپاییان تلاش زیادی لازم بود، آن هم در شرایطی که بسیاری از توقعات ایرانی‌ها از توافق جامع عمل به خود نپوشیده بود.

در حقیقت، به نظر می‌رسد که تروئیکای اروپایی اخیراً پس از مقاومت اروپا در برابر واشنگتن در زمینه تحریم تسلیحاتی اعتبار خوبی نزد تهران کسب کرده‌اند. این احتمالاً یکی از دلایلی است که ایران در نهایت تصمیم گرفت تا به آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) اجازه دسترسی به دو سایت هسته‌ای‌اش را بدهد، سایت‌هایی که تا پیش از این جزو مراکز ممنوعه برای بازدید بودند.