وهابیت، تهدیدی برای اسلام و روسیه

معاون قفقاز موسسه مطالعات راهبردی روسیه با بیان اینکه نگرانی بسیار جدی از بازگشت وهابیون افراطی در سوریه به روسیه وجود دارد، گفت: وهابیت تهدید امنیتی برای تمدن اسلامی و روسیه است.

به گزارش فارس، الهه کولایی، استاد گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران و مدیر گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی در نشست تخصصی بررسی مسائل قفقاز؛ نگاه روسی که به همت گروه مطالعات اوراسیای مرکزی و بنیاد مطالعات قفقاز در سالن مرکز مطالعات عالی بین‌المللی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، با بیان اینکه مداخلاتی از سوی برخی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در منطقه قفقاز و در راستای تغییر بافت آنجا صورت می‌گیرد، این موضوع را نگران کننده خواند.

در ادامه این نشست یوگنی باخرفسکی معاون بخش قفقاز موسسه مطالعات راهبردی روسیه با بیان اینکه تردیدی ندارم که افراطی‌های وهابی که در حال حاضر در سوریه در حال جنگ هستند، پس از بازگشت از آنجا افراطی‌تر از گذشته عمل خواهند کرد، گفت: نگرانی زیادی در مورد بازگشت افراطی‌ها به چچن و خاک روسیه وجود دارد و معلوم نیست که آنها بعد از بازگشت از سوریه چه اقداماتی را انجام خواهند داد؟

معاون بخش قفقاز موسسه مطالعات راهبردی روسیه به تاریخچه دین اسلام در شوروی سابق اشاره کرد و با بیان اینکه در دهه 80 میلادی، اسلام در این منطقه از بین رفته بود و تنها یک مدرسه اسلامی در بخارا وجود داشت، خاطرنشان کرد: در اواخر حیات شوروی سابق و پایان ایدئولوژی کمونیستی، فعالیت‌های مذهبی به جامعه روسی بازگشت؛ هر چند که در همین اواخر نیز فعالیت‌های مذهبی ممنوع نبود ولی ظهور و بروزی نداشت.

باخرفسکی گفت: در دهه 1990 و بعد از فروپاشی شوروی سابق، نهادهای اسلامی مثل مساجد، بنیادها و مدارس اسلامی به جامعه روسیه بازگشت که اکثر بودجه آنها را عربستان، کویت و قطر تامین می‌کرد و در این مدارس اسلامی، زبان عربی و قرآن آموزش داده می‌شد؛ ولی چون در زمان شوروی اسلام شناس در این کشور وجود نداشت، رهبران مسلمان در این منطقه از محتوای کتاب‌های تدریس شده در مدارس اسلامی کاملاً بی خبر بودند.

وی با بیان اینکه اتفاقی غم‌انگیز در این زمان در جامعه قفقاز رخ داد، گفت: مردم مسلمان قفقاز یکسری آداب و سنن اسلامی داشتند، ولی به یکباره عده‌ای جوان افراطی وهابی از کویت به قفقاز آمدند و به پیرمردهای مسلمان گفتند که شما اصلاً مسلمان نیستید و اسلام آن چیزی نیست که شما اجرا می‌کنید و این باعث نگرانی مردم آن منطقه شده بود.

باخرفسکی با اشاره به اینکه اتفاق ناخوشایند دیگر در آن زمان این بود که احمد قادراف که شیخ قادری مذهب محسوب می‌شد در جنگ چچن ترور شد و قادری‌های چچن هم تمایل داشتند که تحت سیطره روس‌ها بمانند تا اینکه زیر مجموعه وهابی‌ها قرار گیرند، افزود: احمد قادراف برای اینکه چچن را از لوث وهابی‌ها پاکسازی کند، با پوتین متحد شد که کمی موفق بود، ولی خطر وهابیت در داغستان به دلیل چند زبانی و چند وجهی بودن بسیار جدی است.

وی با بیان اینکه قوم آوارها در داغستان بیشترین جمعیت را در این منطقه دارند و وهابیت سعی می‌کند تا بر آنها نفوذ پیدا کند، گفت: گروه‌های تندرو وهابی در داغستان حضور دارند که گویا دولت مرکزی داغستان نمی‌خواهد معضل و بحران وهابیت در آن منطقه را درک و برای آن راهکاری بیندیشد.

معاون قفقاز موسسه مطالعات راهبردی روسیه گفت: روس‌هایی که به تازگی مسلمان می‌شوند اغلب جذب سلفی‌ها، وهابیون و جریان‌های تندرو در منطقه می‌شوند و این برای دولت روسیه بسیار نگران کننده است.

وی با بیان اینکه یکی از راهبردهای وهابیت در روسیه، داغستان و تاتارستان از میان برداشتن چهره‌های مبارز اسلامی علیه وهابیت است، اظهار داشت: در روسیه و داغستان رهبرانی هستند که با وهابیون مبارزه می‌کنند که متاسفانه توسط وهابیون ترور شده‌اند که از آن جمله می‌توان به ولی‌الله یعقوب اف معاون مفتی تاتارستان اشاره کرد.

باخرفسکی در توضیح بیشتر عنوان کرد: ترور این رهبران مانعی در مبارزه با وهابیون ایجاد می‌کند.

باخرفسکی با بیان اینکه مردم روسیه هر روز خبرهای بدی درباره تکاپوها و اقدامات وهابیت در مناطق خودشان می‌شنوند و تصور آنها از اسلام مخدوش شده، گفت: این در حالی است که اسلام دین صلح و دوستی است، ولی وهابیت کاری کرده که هیچ کس این موضوع را در روسیه باور نمی‌کند و تردید ندارم که افراطی‌های وهابی مبارز در سوریه پس از بازگشت از آنجا افراطی‌تر از گذشته رفتار خواهند کرد.

وی بیان کرد: وهابیت تنها تهدیدی برای روسیه نیست، بلکه تهدیدی برای تمدن اسلامی محسوب می‌شود، زیرا دین اسلام را که دین ساده و دلنشینی است و در هر فضایی قابل اجرا می‌باشد و دارای غنا و تمدن بالایی است، به دلیل اقدامات وهابیون در حال به حاشیه رفتن است؛ چرا که آنها تنها 4 تا 5 قانون اسلام را اجرا کرده و عنوان می‌کنند که بقیه قوانین اسلامی نیست.

معاون قفقاز موسسه مطالعات راهبردی روسیه با تاکید بر اینکه اگر روند تخریب اسلام از سوی وهابیت اینگونه ادامه پیدا کند کل تمدن اسلامی نابود می‌شود، گفت: روسیه پول و امکانات را به برخی افراد نخبه می‌دهد و به آنها می‌گوید که شما نباید مشکلی را برای دولت مرکزی روسیه به وجود بیاورید و فقط با وهابیت مبارزه کنید؛ در حالی که برخی رهبران اسلامی در آن مناطق اصلاً بین اسلام وهابی و اسلام واقعی تمایز قائل نیستند.

باخرفسکی با بیان اینکه موضع روسیه در خصوص بحران قره باغ این است که باید این بحران از طریق گفت‌وگوهای ارمنی - روسی حل شود و این در حالی است که آذربایجان و ارمنستان حتی یک قدم حاضر به عقب نشینی از مواضع خود نیستند، گفت: به نظر می‌رسد که باید ایران، روسیه و ترکیه -کشورهای خارج از این بحران- به نتیجه واحدی برسند و نتیجه نهایی را به آذربایجان و ارمنستان اعلام کنند که در آن صورت این بحران حل خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه روسیه از اینکه موضوع عدم استقلال کریمه از اوکراین در سازمان ملل رای نیاورده بسیار خوشحال است و آن را برای خود پیروزی می‌داند، افزود: من قوانین بین‌المللی درباره استقلال کریمه را خیلی مهم نمی‌دانم زیرا مردم کریمه می‌گویند که ما دوست نداریم از حاکمیت روسیه خارج شویم، چون آنها معتقدند که اگر شرایط به گونه دیگری باشد، وهابیت آنها را از بین خواهد برد.

باخرفسکی با تاکید بر اینکه در حاکمیت روسیه کسی درک واقعی و صحیحی از اسلام ندارد، افزود: مسلمانان منطقه قفقاز شیعه نیستند و شیعیان تنها در بخشی از آذربایجان حضور دارند که آنها هم تحت تاثیر تبلیغات وهابیت در حال پیوستن به افراطیون وهابی هستند که این امری خطرناک است.

وی با بیان اینکه وهابیت یک مشکل امنیتی برای روسیه است، گفت: وهابیت را نباید تنها مشکل روس‌ها تلقی کنیم، چون مشکل تمدن اسلامی هم محسوب می‌شود.

معاون قفقاز موسسه مطالعات راهبردی روسیه با اشاره به اینکه ستیزه‌جویان چچنی که در حال حاضر در سوریه می‌جنگند عمدتاً بعد از شکست در جنگ اول و دوم از روسیه به ترکیه رفته و اوضاع سوریه آنها را متحد کرد، خاطرنشان کرد: نگرانی زیادی در مورد بازگشت این افراطی‌ها به چچن و خاک روسیه وجود دارد و معلوم نیست که این جنگجویان بعد از بازگشت از سوریه چه اقدامی انجام خواهند داد؟

گفتنی است بنیاد مطالعات قفقاز یک موسسه پژوهشی است که در زمینهٔ مطالعات منطقه قفقاز به پژوهش و تحقیق می‌پردازد و در سال 1384 تاسیس شده‌ و نخستین مؤسسه تخصصی در زمینهٔ مطالعات قفقاز به شمار می‌‌آید.

گزارش خطا