راه‌حل چین برای حفظ برجام: دیالوگ چندجانبه منطقه‌ای

نواندیش: پس از اشاره صریح روسیه به لزوم مذاکره مستقیم ایران و آمریکا، چین با تاکید بر اهمیت شکل‌گیری یک دیالوگ منطقه‌ای، چشم‌انداز روشن‌تری از توافق پیش روی جمهوری اسلامی به‌نمایش گذاشت.چین و روسیه، دو عضو دایم شورای امنیت که همچنان در برجام باقی‌مانده‌اند، تا کنون راه بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را سد کرده‌اند. اما مواضع اخیر مسکو و پکن حاکی از آن است که آنها نیز مانند آمریکا و اروپا قصد ندارند اشتباه حذف کشورهای منطقه از توافق با ایران را تکرار کنند.

به گزارش آریاس سعادتمند از سرویس بین الملل نواندیش، خبرگزاری فرانسه در مورد طرح چین برای حفظ برجام نوشت: ونگ یی، وزیر امور خارجه چین در ملاقات اخیر با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی خود در پکن پیشنهاد ایجاد یک مجمع گفت‌و‌گوی چندجانبه منطقه‌ای با سهم برابر همه‌کشورهای ذینفع به‌منظور کاهش تنش‌ها در خاورمیانه را ارایه داد. او در عین حال تاکید کرد که کشورش به برجام متعهد است.

آمریکا ادعا کرده که نفوذ و اقدامات تحریک‌آمیز جمهوری اسلامی ایران در منطقه‌ای از جمله دلایل شکست برنامه جامع اقدام مشترک به‌شمار می‌رود. از همین رو، دولت دونالد ترامپ مذاکره بر سر مسائل منطقه‌ای و برنامه‌های تسلیحاتی و موشکی را به عنوان سرفصل‌های مذاکره با تهران تعریف کرده است.

دولت باراک اوباما با وعده یک توافق جامع با ایران، کشورهای منطقه را از چارچوب مذاکره‌ها کنار گذاشت. او به همسایگان ایران در خلیج فارس اطمینان داده بود که پس از برجام، «ایران یک تهدید منطقه‌»‌ای نخواهد بود. این درحالی است که کشورهای حوزه خلیج فارس و اسرائیل بر این باورند که برجام در تعدیل نگرانی‌های امنیتی آنها موثر نبوده و اقدامات تهران همچنان یک تهدید برای صلح و ثبات در منطقه‌ به‌شمار می‌رود.

از سوی دیگر لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران به فاصله پنج سال پس از اجرای برجام (۲۷مهرماه سال جاری)، برای برخی کشورهای منطقه نگران‌کننده است. عربستان سعودی، آمریکا و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل می‌گویند سلاح‌های استفاده شده در حمله شهریورماه ۹۸ به تاسیسات نفتی آرامکو «منشاء ایرانی» داشتند.

چین درحالی پیشنهاد گفت‌و‌گوی منطقه‌ای را مطرح کرده که مقامات کرملین نیز به لزوم مذاکره مستقیم ایران و آمریکا اشاره کرده‌اند.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه ماه گذشته پیشنهاد داد مقامات تهران و واشیتگتن به طور مستقیم گفت‌و‌گو کنند. پیش از آن ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز پیشنهاد برگزاری نشست سران با حضور مقامات عالی ایران و آمریکا را مطرح کرده بود.اما دونالد ترامپ از این پیشنهاد استقبال نکرد.

او بر این باور است که در صورت پیروزی در انتخابات سوم نوامبر، ایران در نتیجه سیاست اعمال فشار حداکثری و تحریم‌ها، پای میز مذاکره خواهد آمد.

در مقابل تهران امیدوار است جو بایدن دمکرات، در انتخابات پیروز شود تا با شرایط آسان‌تری سر میز مذاکره بنشیند.

در هر دو سناریو به نظر نمی‌رسد شرایط مذاکره با دولت اوباما تکرار شود: زمانی که برنامه‌های تسلیحاتی و موشکی و ماجراجویی‌های منطقه‌ای تهران از دستور کار مذاکرات کنار گذاشته شد.