خیز زیر پوستی ترامپ/ آیا «آراء پنهان» سرنوشت بایدن و ترامپ را تغییر می‌دهند؟

ابوالفضل فاتح کارشناس روابط بین الملل در مطلبی پیرامون آخرین وضعیت انتخابات آمریکا نوشت: متوسط تمام نظرسنجی ها، و حتی نظرسنجی هایی که امروز دوشنبه منتشر شد، بایدن را بی تردید پیشتاز انتخابات می داند و برای کسانی که متوسط نظرسنجی ها را ملاک بدانند شاخص مهمی است، در این حال بامداد روز یکشنبه یک موسسه نظرسنجی به نام «سلزر» ، نتایج یک نظرسنجی درایالت آیووا را منتشر کرد که ترامپ را نسبت به بایدن هفت درصد جلوتر نشان می داد. این در حالی است که متوسط نظرسنجی های چند هفته ی گذشته در خصوص این ایالت، از جمله آخرین نظر سنجی موسسه «امرسون کالج»، شاخص 2 درصد به نفع ترامپ را نشان می دهد. نظر سنجی اخیر، تنها یک نظرسنجی است، اما از سوی یک موسسه معتبر و با سابقه انجام شده است و فاصله ای بزرگ و 5 درصدی از متوسط سایر نظر سنجی ها را به نفع ترامپ نشان می دهد. این موسسه در سالهای 2016 و 2006 هم بدرستی وضعیت آیووا را با فاصله ی معنی داری از سایر نظر سنجی ها پیشبینی کرده بود. این که تا چه میزان برای این نظرسنجی می توان وزن قائل شد پرسش مهمی است، اما اگر ارزیابی روز یکشنبه این موسسه معتبر واقعیت داشته و خطای فاحش نداشته باشد، می تواند یک هشدار تلقی شود و نشان دهنده اشتباه احتمالی سایر نظر سنجی ها و یا خیززیر پوستی و سریعی است که طرفداران ترامپ برای جبران عقب ماندگی برداشته اند. البته پیش از این هم ایالت آیووا در ردیف ایالت های سرخ ارزیابی می شد، اما اگر میزان تغییرات سریع در این ایالت از سوی نظر سنجی های دیگر تایید شود، و در ایالت های دیگر هم روند این گونه بوده و تکرار شود، آنگاه بی تردید موجب نگرانی طرفداران بایدن خواهد بود.

با این وجود، نظرسنجی ها چقدر معتبر است؟

اگر حساب موسسات نظرسنجی حزبی نظیر « ترافالگار» و «راسموسن» از جناح جمهوریخواهان ویا « پابلیک پولسی پولینگ» یا «چری کامینیوکیشن» از جناح دموکراتها بگذریم که ممکن است به دلیل تعلق یا داشتن اسپانسر حزبی مورد مناقشه قرار بگیرند، اغلب موسسات نظرسنجی وابسته به دانشگاه ها و موسسات سرشناس هستند که شیوه ای روشمند و مستقل را در پیش می گیرند. اما خطا در نظرسنجی اجتناب ناپذیر است و مهم دامنه ی خطاست، که نباید از حدی فراتر رود. چنان چه بیان شد موسسات معتبر نظرسنجی بر این باورند که اشتباهات خود در انتخابات 2016 را تصحیح کرده اند و این بار دامنه ی خطای کمتری دارند. آنها بیان می دارند در انتخابات قبلی در سطح ملی خطا نکرده بودند و خطاها صرفا در سطح ایالتی بوده و جابجایی حدود سه یا چهار درصد امری طبیعی تلقی می شود. انتخابات قبلی بسیاری از کسانی که می خواسته اند به ترامپ رای دهند از بیان این مسئله شرم داشته اند و لذا دامنه ی خطای نظر سنجی ها را گسترش داده اند و در انتخابات جاری چنین مشکلی وجود ندارد. همچنین با توجه به فاصله ی بیشتر بایدن با ترامپ نسبت به فاصله ی هیلاری کلینتون با ترامپ در دو روز به انتخابات، حتی با وجود باقی ماندن خطای نظرسنجی ها از سال 2016 ، باز شانس بایدن به قوت خود باقی است چون ترامپ بسیاری از ایالت ها را نهایتا با فاصله ی بسیار اندک کمتر از یک درصد برده بود و هرگز برد بزرگی در آن ایالت ها بدست نیاورده بود.

با این حال گروهی دیگر معتقدند که موسسات نظرسنجی برای تخمین آراء در سطح ملی ورزیدگی بیشتری دارند و تخمین آراء در سطح ایالتی و حاشیه ی شهرها و روستاها پیچیدگی های فراوانی پیدا می کند که هنوز تا رسیدن به اعتباری که در سطح ملی برای نظرسنجی ها وجود دارد فاصله ی زیادی است. همچنین باید در نظر داشت که بسیاری از طرفداران ترامپ در مناطق روستایی زندگی می کنند، که ممکن است به دلیل ناآشنایی با زبان نظرسنجی، پاسخ دقیق نداده باشند و یا به دلیل نداشتن خط تلفن زمینی و یا چند شغله بودن اساسا در معرض نظرسنجی و یا آمار قرار نگرفته باشند. حتی گروهی عنوان می کنند، برخی به دروغ گفته اند از بایدن حمایت می کنند، اما در واقع به ترامپ رای خواهند داد. چرا که ترامپ شخصیت مثبتی در افکار عمومی به ویژه در نزد دانشگاهیان تلقی نمی شود. وشاید «رای پنهان» را که ممکن است از چشم نظرسنجی ها دور مانده در روز انتخابات خود را نشان دهد. پس اگر برای احتیاط نظرسنجی هایی که فاصله ی کمتر از 5 درصد را در سطح ایالتی نشان می دهند را هنوز در دامنه ی خطای نظرسنجی ها دیده شود، در این صورت رقابت دو کاندیدا بسیار نزدیک خواهد بود. اما اگر دامنه ی خطای نظر سنجی ها به ویژه در سنجش آراء پنهان کم باشد، مسیر برد بایدن هموار است.

پنسلیوانیای سرنوشت ساز

با توجه به وضعیت آراء الکترال ایالت های مختلف و با توجه به نظرسنجی های صورت گرفته، ایالت های پنسیلوانیا و فلوریدا و آریزونا و ویسکانسین و میشیگان از مهمترین ایالتهایی است که نتیجه ی آراء آن در تعیین قطعی رییس جمهور آمریکا نقش کلیدی ایفا خواهد کرد. موسسه معتبر «نیویورک تایمز و سی ینا» آخرین نظرسنجی ها را روز یکشنبه برای پنج ایالت مهم در روز یکشنبه این گونه ارائه کرده است. میشیگان 8 درصد، ویسکانسین 11 درصد، پنسلوانیا 7 درصد ، آریزونا 6 درصد، و فلوریدا 3 درصد و همه به نفع بایدن. موسسه رویترز نظر سنجی در همین ایالت ها رابا احتساب نتایج روز یک شنبه با نتایجی مشابه این گونه اعلام کرده است: میشگان ده درصد، ویسکانسین 10 درصد، پنسیلوانیا 7 درصد، آریزونا 2 درصد، و فلوریدا 2 درصد و همه به نفع بایدن.

ترامپ باید ایالت های فلوریدا و پنسیوانیا را را ببرد و در هیچیک از ایالت های قرمز نبازد. به همین دلیل بود که روز شنبه ترامپ در چهار جمع انتخاباتی در پنسیلوانیا حضور یافت. او در 2016 با برد ایالت های میشیگان و پنسلوانیا و ویسکانسین و فلوریدا توانسته بود امیدهای هیلاری کلینتون را بر باد دهد. ترامپ روز یک شنبه به میشیگان، کارولینای شمالی، فلوریدا، آیووا و جورجیا نیز سفر کرد. با عبرت از حوادث سال 2016، کمپین بایدن برای روزهای یک شنبه و دو شنبه چندین سخنرانی انتخاباتی با حضور بایدن، اوباما، کاملیا هریس و همسرش در این ایالت تدارک دیده اند تا شاید بتوانند طرفداران خود را برای حضور در انتخابات و ارائه ی حداکثری رای تشویق کنند. حضور فعال و همزمان اوباما و بایدن در یک رخداد انتخاباتی در میشیگان در روز شنبه نیز در همین مسیر صورت گرفته است.

به رغم نظر سنجی نیویورک تایمز، تا روز یک شنبه متوسط نظرسنجی ها در فلوریدا حدود دو درصد به نفع ترامپ است. اما در پنسلوانیا حدود 5 درصد بایدن را نسبت به ترامپ پیش نشان می دادند. احتمال بازگشت فلوریدا به کمپین بایدن مشخص نیست، چرا که واشنگتن پست که از طرفداران بایدن است نیز دو درصد شاخص را به نفع ترامپ معرفی می کند، پس نظر سنجی نیویورک تایمز با تردید مواجه می شود. علاوه در پنسیلوانیا نیز شاخص 5 برگرفته از متوسط نظر سنجی هاست. یعنی نظرسنجی هایی هست که فاصله ی بایدن را در پنسیلوانیا بیشتر و نظرسنجی هایی هست که فاصله بایدن را کمتر نشان می دهد. با توجه به دامنه 3 یا چهار و حتی پنج درصدی خطای نظرسنجی ها، و با توجه به آن که بر اساس آخرین نتایج، در سطح ایالت ها ی فلوریدا، پنسیلوانیا و آریزونا فاصله در حد خطای نظرسنجی ها قرار گرفته است و با توجه به موضوع حجم نا مشخص «رای پنهان»، تیم بایدن برای اطمینان از برد خود باید تلاش خود را در این ایالت ها مضاعف کنند و مراقب باشند که حداقل پنسیلوانیا را از دست ندهند. مجددا یادآور می شود پنسلوانیا برای هر دو کاندیدا حیاتی است و در صورت برد پنسلوانیا توسط بایدن، شانس ترامپ در حداقل ممکن خواهد بود و بالعکس. عصر روز دوشنبه در آخرین نظرسنجی موسسه معتبر «من موث» بایدن را با 5 درصد و موسسه ی «مورنینگ کانسولت» با 9 درصد نسبت به ترامپ در پنسیلوانیا پیشتاز نشان می دهد.

اتکای تیم بایدن به درستی نظر سنجی ها و امید تیم ترامپ به خطای نظر سنجی ها؟

با توجه به وضعیت مطلوبتر بایدن نسبت به هیلاری کلینتون در نظرسنجی ها، ترامپ برای برنده شدن در انتخابات نیازمند آن است که دامنه ی خطای اکثریت نظرسنجی ها حتی بیشتر از 2016 باشد. اگر چنین اتفاقی رخ دهد ( پیروزی ترامپ) آنگاه باید صنعت نظرسنجی آمریکا راه جدیدی برای تصحیح خود پیدا کند چرا که جز انحراف افکار عمومی نقشی ایفا نکرده است. اما با توجه به تجربه 2016 نگرانی تیم بایدن در چنین انتخاباتی منطقی است. بایدن برای آنکه نفس راحتی بکشد باید حداقل یکی از ایالت های سرخ مثلا جورجیا، یا آریزونا را ببرد. البته باید دانست که در ایالت های سرخ، پیشبرد کمپین برای بایدن ساده نبوده است. به طور مثال بایدن در تگزاس با حضور غیر منتظره جوانان وضعیت مناسبی پیدا کرده و حتی مطرح شده پس از ده ها سال شاید بتواند این ایالت را آبی کند. اما همین روز یکشنبه اعلام شد، گروهی از طرفداران ترامپ نسبت به بیش از صد و بیست هزار رای که به صورت حضور با خودرو (درایو این) داده شده شکایت کرده و این مدل را غیر قانونی می دانند. اگر به فرض به بطلان رای بیانجامد نمونه ای از حمایت دادگاه فدرال از ترامپ و بزرگترین ابطال آراء در تاریخ انتخابات آمریکاست. همین طور در تگزاس گروهی از طرفداران مسلح ترامپ با تهدید تلاش کردند اتوبوس کمپین بایدن در اتوبان را از مسیر خارج کنند. اینها تنها نمونه هایی از دشواری تلاش انتخاباتی در ایالت های سرخ است. ملاحظه ی دیگر طرفداران بایدن احتمال ایجاد مزاحمت از سوی طرفداران افراطی ترامپ در روز انتخابات است که ممکن است بر روی حضور آن دسته از طرفداران بایدن که تا به حال رای نداده اند، تاثیر منفی بگذارد.

وضعیت نهایی یک روز به انتخابات

روز یک شنبه نشریه ی «اکونومیست» با تجمیع نظر سنجی و مدل سازی خودش شانس برد بایدن را 95 درصد و شانس برد ترامپ را فقط حدود 5 درصد اعلام کرده است. موسسه « فایو ترتی ایت» که برآیند نظرسنجی ها را منتشر می کند با مدل سازی خاص خودش، برای بایدن 89 درصد و برای ترامپ تنها 10 درصد شانس برد قائل است. نهایتا جمع بندی بسیاری دیگر از موسسات، برای ترامپ شانس حداقل 10 و حداکثر 25 درصد برد آن هم با فاصله ی نزدیک با بایدن قائل هستند و برای بایدن شانس 75 تا 90 درصد پیروزی بزرگ یا نزدیک را پیش بینی می کنند. برای روشن شدن مسئله، فرض بگیرید در یک کیسه صد مهره است و 25 عدد آن نام ترامپ دارد و 75 عدد آن نام بایدن، و شما یک مهره را بر می دارید. چقدر احتمال دارد بایدن باشد؟ چقدر احتمال دارد ترامپ باشد؟ بر اساس پیش بینی های موسسات نظرسنجی، در حال حاضر احتمال مهره ای به نام ترامپ، یک به چهار و مهره ای به نام بایدن سه به چهار است.

در آن سوی فاکس نیوزو دیگر رسانه های پر قدرت طرفدار ترامپ ، رقابت را نزدیک دانسته و برد ترامپ و بایدن را قطعی نمی دانند و برای هر دو شانس قائل هستند. رئیس کمپین ترامپ شامگاه یک شنبه در آخرین اظهارات خود به هواداران خود اطمینان بیشتری داده و ابراز داشته است، تردیدی ندارد ترامپ حداقل 290 رای الکترال را کسب خواهد کرد. برخی خیز ترامپ را غافلگیر کننده و از ویژگی های کمپین او می دانند و احتمال پیروزی بزرگی را برای او می دهند. جمعیت رو به گسترشی که در برنامه های ترامپ به ویژه در روزهای اخیر حضور می یابند نیز شاخصی است که به طرفداران ترامپ امیدواری هایی داده است. در این حال برخی دیگر خیز او را دیرهنگام و نامطمئن قلمداد کرده اند. او تنها یک روز فرصت دارد تا فاصله در نظرسنجی ها را به شرط معتبر بودن، به زیر سه درصد برساند و سپس به حضور قوی طرفدارانش در روز انتخابات (روز سه شنبه) امید ببندد، تا شانس بردن ایالتهایی نظیر پنسیلوانیا را پیدا کند.

آیا رییس جمهور اقلیت باز هم انتخاب خواهد شد؟

چنین قطعیتی وجود ندارد. ترامپ باید از راه تنگی باید عبور کند تا دوباره انتخاب شود. تا کنون بیش از نود و یک میلیون رای خود را به صورت رای زودهنگام ارائه داده و پیشبینی می شود یکی از بزرگترین انتخابات دهه های اخیر رخ دهد که در هر صورت اکثریت عددی رای دهندگان، طرفداران بایدن هستند. فاکس نیوز دو روز به انتخابات آمریکا، فاصله ی بایدن با ترامپ را در سطح ملی حدود 8 درصد می داند و این تقریبا از سوی ده ها موسسه دیگر نظر سنجی تایید شده است. فاکس نیوز حامی ترامپ می گوید در اخرین نظر سنجی تنها 47 درصد مردم باور داشته اند که ترامپ مجددا انتخاب می شود در حالی که این میزان در ماه سپتامبر حدود 53 درصد بوده است. یعنی هر چه به انتخابات نزدیکتر شده ایم از دید مردم آمریکا شانس ترامپ نسبت به گذشته کمتر شده است. پس اگر انتخابات ملی بود، احتمالا با هر میزان خطای نظرسنجی ها تردیدی در برد بایدن باقی نمی ماند. اما آراء الکترال داستان و پیچیدگی های خود را دارد و محصول زمانی است که جریان راست آمریکا قدرت اصلی را داشته و به گونه یا طراحی شده که بیشترین قدرت را به آنان می دهد.

این که آیا خیز ترامپ و طرفدارانش دیرهنگام است یا خیر، فقط هنر پیشگوهاست در غیر اینصورت باید تا پایان اعلام نتایج صبر کرد. استراتژیست های کمپین ترامپ، جبران را دشوار می دانند، اما طرفداران متعصبش باور به خطای نظرسنجی ها و تکرار 2016 دارند. از سوی دیگر استراتژیست های کمپین بایدن امیدوارند، اما طرفدارانش نگران و چشم امیدشان به درستی نظرسنجی هاست. در هر صورت چه ترامپ برود و چه بماند، میراث او به ویژه نهادینه سازی دروغ ، رویکرد غیر علمی، زن ستیزی و نژاد پرستی و تخریب سیستماتیک او بر نهادهای حکومتی آمریکا، در جامعه ی قطبی شده و هیات حاکمه آمریکا لمس خواهد شد. اگراو بماند و مخصوصا اگر در سنا هم جمهوری خواهان اکثریت بیاورند، احتمالا بسیاری از ساختارهای آمریکا به نفع جریان راست آمریکا تغییرات بنیادی خواهد داشت، چنان که در تغییرات دادگاه عالی مشاهده شد و چه بسا تلاش شود در صورت امکان قوانین انتخابات هم به گونه ای تغییر کند که تا مدتها نتوان شاهد استقرار جریان دیگری در کاخ سفید بود. و اگر گروه رقیب او یعنی دموکراتها برنده شوند و سنا و کنگره را در اختیار داشته باشند، چه بسا آنان هم با توجه به تجربه 2016 به سوی ملی تر کردن انتخابات آمریکا پیش روند. موضوع بی اعتبار سازی سیستم انتخابات آمریکا و تنش های احتمالی و مدت دار پس از انتخابات، مخصوصا در صورت نزدیک بودن آراء و مدعی شدن ترامپ نکته ی دیگری است که از هم اکنون زمزمه های آن شنیده می شود و نمونه ی آن نیز در برخورد پلیس با رای دهندگان طرفدار بایدن در کارولینای شمالی دیده شد، و آثار آن تا مدتها گریبانگیر جامعه و حاکمیت آمریکا خواهد بود و درباره آن باید بعدا به گفت گو نشست.

در آخرین لحظات نگارش این یادداشت در عصر دوشنبه، گزارش موسسات نظرسنجی به نفع بایدن و گزارش میدانی رسانه های آمریکایی حاکی از فضای عدم اطمینان و نگرانی و اضطراب در هر دو کمپین است.

چهارمین و آخرین گزارش از انتخابات آمریکا را با همان جمله ای پایان می دهم که نخستین یادداشت را با آن آغاز نموده بودم. نگارنده پیشگو نیست و باید بر اساس داده ها قضاوت کند و صرفا پای احتمالات به میان می آید، مخصوصا که آنجا زندگی نمی کنیم و نمی توانیم از نزدیک با مشاهدات میدانی، شرایط را تحلیل کنیم. تا انتخابات تمام نشود، میزان واقعی «رای پنهان» و خطای نظرسنجی ها هم روشن نخواهد شد. این را هم پنهان نمی کنم که رای آوردن ترامپ را برای زخم هایی که به مردم شریف و منافع کشورم وارد آورده، دوست نداشته و ندارم و همچنین او را فاجعه ی بزرگتری برای بشریت می دانم. اما تلاش شد در این یادداشت ها تصویر واضح تری از انتخابات آمریکا ارائه شود و تا جایی که ممکن بود تمایلات شخصی در متن وارد نشود.

با تبریک ایام ولادت رحمه للعالمین، پیامبر اعظم (ص)، تا یادداشت تحلیلی پس از انتخابات درباره ارزیابی درستی یا نادرستی نظرسنجی ها و پیشبینی ها و دلایل آن، مخاطبان محترم را به خدا می سپارم.