با برجام زندگی بهتری خواهیم داشت یا بی‌برجام؟

بایدن، جدا از جرزنی‌های ترامپ، رییس جمهور منتحب آمریکاست. آنگونه که از شواهد پیداست او می‌خواهد به هر معاهده‌ای که ترامپ از آن خارج شده است، برگردد. یکی از این معاهده‌ها توافق هسته‌ای با ایران است.

عصرایران؛ مصطفی داننده- بایدن، جدا از جرزنی‌های ترامپ، رییس جمهور منتحب آمریکاست. آنگونه که از شواهد پیداست او می‌خواهد به هر معاهده‌ای که ترامپ از آن خارج شده است، برگردد. یکی از این معاهده‌ها توافق هسته‌ای با ایران است.

سوالی که در این میان پیش می‌آید این است که آیا بازگشت ایالات متحده به برجام، می‌تواند در وضعیت اقتصادی و سیاسی ایران تاثیر بگذارد؟

برای پاسخ به این سوال بهتر است به صورت خیلی ساده وضعیت اقتصادی ایران در چهار سال دوم احمدی نژاد که برجامی وجود نداشت و دولت دوم روحانی که برجام در کُما بود را بررسی کنیم.

ایران در زمان احمدی‌نژاد با مشکلات بی‌شمار اقتصادی حاصل از تحریم‌ها روبرو بود. بخش های صادرات نفت، تجارت و مبادلات بانکی ایران زیر ضربات شدید تحریم ها در حال نابودی بود.

پول‌های ایران بلوکه شده بود و حتی در برخی موارد ایران مجبور بود مانند دوران قبل از اختراع پول مبادله کالا با کالا انجام دهد. مثلا نفت بدهد و برنج بگیرد. اوضاع ایران شبیه دوره نفت در برابر غذای صدام شده بود.

ایران نفت صادر می کند و به جای پول آن کالا دریافت دریافت می کرد. صادرات نفت ایران نیز گام به گام در روند کاهشی به سمت صفر شدن حرکت می کرد.ایران قبل از برجام، کشوری منزوی در عرصه جهانی بود و دوستان جمهوری اسلامی به انگشتان یک دست هم نمی‌رسید؛ اکثر کشورهای جهان به واسطه فشارهای آمریکا، ایران و ایرانی را تحریم کرده بودند.

در یک چشم برهم زدن پراید 7 میلیونی تبدیل به یک خودروی 16 میلیونی شد. متناسب با همین افزایش، خودروهای دیگر هم افزایش قیمت پیدا کردند.

ایران در دولت روحانی و با رفتن برجام به اغما و اعمال شدیدترین تحریم‌های آمریکا علیه ایران، وضعیت سختی را تجربه کرد. فروش نفت ایران به پایین ترین حد خود رسید. بسیاری از کشورها از ترس تحریم آمریکا حاضر به معامله با شرکت‌های ایرانی نبودند. قیمت دلار به بالاترین حد خود در 40 سال گذشته رسیده است.

قیمت‌های افزایش پیدا کردند و دوباره مردم با هر روز یا قیمت‌های جدید روبرو می‌شوند حتی بدتر از قبل برجام. پراید در دولت دوم روحانی هم شاهد افزایش شدید قیمت بود. حالا این خودرو که خیلی‌ها آن را ناایمن می‌دانند، حدود 1000 میلیون تومان قیمت دارد.

حالا بیایید شرایط کشور در زمان برجام را بررسی کنیم. قیمت‌ها ثابت ماند. شرکت‌های خارجی به سمت کشور راوانه شدند. مثلا بعد از برجام در یک سال به گفته عراقچی معاون وزیر خارجه و از اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای «40 میلیارد دلار نفت فروختیم.»

مردم در آن زمان هر روز با یک قیمت روبرو نمی‌شدند و طعم آرامش را چشیدند و همین آرامش بود که باعث شد در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 مردم دوباره به گفتمان مذاکره اعتماد کنند.

نکته جالب این است که پرایدی که در بالا به آن اشاره شد به مدت 4 سال به جز افزایش قیمت‌ دو تا سه میلیون تومانی، ثابت ماند و برخی از مردم توانستند با یک برنامه ریزی صاحب خودرو شوند.

بررسی دو دولت با سیاست‌های مختلف در زمانی که برجام اجرا نمی‌شد، به خوبی پاسخ سوال ابتدایی این نوشتار را معلوم می‌کند. بله، بازگشت آمریکا به برجام، می‌تواند وضعیت اقتصادی ایران را دچار تحول کند. شاید علم به این مسئله باعث شده است برخی جریان‌های سیاسی درداخل کشور، نگران احیای برجام هستند.

بهبود وضعیت اقتصادی کشور، می‌تواند زمین بازی انتخابات 1400 را عوض کند و دوباره دست اصول‌گرایان از پاستور کوتاه بماند.

گزارش خطا