کد خبر: ۱۱۷۹۹۵
تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۳۹۹ - ۱۹:۳۴

جهان چهار قطبى؛ آری یا خیر؟

دارون عجم اوغلو

روزنامه ايران - مترجم: زهره صفاری
جایگاه رو به افول امریکا در جهان در کنار ممانعت از پذیرش پیشــــــــرفت‌های چیـــــــن، دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» را به پایان عصر تک‌قطبی قدرت بدل کرده است. گرچه بسیاری چارچوب تک‌قطبی قدرت پساجنگ سرد را حرکت به سوی شرایط اجتناب‌ناپذیر و نامطبوع دوقطبی امریکا و چین می‌دانند اما شرایط به گونه‌ای است که می‌توان امیدوار بود و تلاش کرد تا به جهانی برسیم که اروپا و قدرت‌های نوظهور اقتصادی بتوانند نقشی تعیین کننده در آن ایفا کنند. بدون شک چین به عنوان موفق‌ترین حکومت مطلقه اقتصادی در جهان امروز، به نفوذ استراتژیک مؤثری در آسیا و فراتر از آن دست یافته است. حزب کمونیست چین در جریان دو بحران جهانی ویرانگر اخیر- بحران اقتصادی 2008 و بحران کرونا- به‌سرعت توانست با شرایط اقتصادی سیاسی جدید وفق یافته و تبعات آن را پایین آورده و در نتیجه جایگاه قدرت را برای خود مستحکم کند. یکی از دلایل این اتفاق این است که کشورهایی بی‌تمایل به امریکا به‌طور معمول برای تأمین کالاها یا پشتیبانی به چین گرایش می‌یابند. در این شرایط چرا نباید چین را به عنوان یکی از بعدهای دوقطبی جهان بدانیم؟


البته واقعیت آن است که جهان دوقطبی بشدت بی‌ثبات است، چراکه خطر منازعه قدرت‌ها افزایش یافته و اتحاد آنها در صورتی برای حل بحران‌های جهانی کارگشا است که منافع ملی هر دو قطب برآورده شود. همچنین در این جهان دوقطبی سه چالش برجسته علیه بشریت نیز یا نادیده گرفته شده یا رو به وخامت خواهد رفت.


نخستین چالش تمرکز بر قدرت تکنولوژی‌های برتر است. گرچه تکنولوژی اغلب جرقه اصلی منازعات چین و امریکا است اما هر دو کشور هدف مشترکی را در این راه دنبال می‌کنند و آن، سلطه بر بشریت است. به عبارت دیگر، درگاه‌های دیجیتال و هوش مصنوعی ابزاری در دستان دولت‌هاست تا بتوانند بر شهروندان نظارت و آنها را تحت کنترل درآورند.


در این میان تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. به‌طور مثال دولت امریکا در بهره‌گیری از تکنولوژی دیدگاه خود را دارد و آن را به سمت صنعتی‌گری متمایل کرده اما فناوری‌های چینی همچنان در اختیار دولت و براساس دستورالعمل‌های حکومتی به کار گرفته می‌شوند و همزمان اهداف گنگ و نامعلومی را دنبال می‌کنند. دومین چالش اینکه، حقوق بشر و دموکراسی از اولویت‌های آخر جهان دوقطبی به شمار می‌روند. اما با توجه به افزایش سرکوب‌ها در چین، گرچه امریکا در این قیاس، می‌تواند تنها نماد این ارزش‌ها محسوب شود، با این حال شواهد نشان می‌دهد توجه به اصول دموکراسی و حقوق بشر در داخل این کشور بسیار اندک بوده و حتی در حوزه خارجی نادیده گرفته می‌شود. علاوه بر همه اینها امریکا در انتخابات اخیر اصول دموکراتیک را نابود کرده و شرکای نامناسبی در امریکای لاتین، آسیا و آفریقا برای خود یافته است. به عبارت دیگر وقتی امریکا حامی دموکراسی در کشورهایی مانند اوکراین می‌شود، انگیزه آن بیش از رعایت دموکراسی، تمایل به تضعیف روسیه به عنوان یک رقیب تعبیر خواهد شد.
سومین چالش بزرگ اینکه در جهان دوقطبی چینی - امریکایی، توجه به تغییرات آب و هوایی چندان مهم نیست. در سال‌های اخیر چین نسبت به امریکا در توافقات بین‌المللی کاهش گازهای گلخانه‌ای مشارکت فعال‌تری داشته است، اما دو ابرقدرت تنها اثرگذارترین قدرت‌ها در حذف این معضل نیستند بلکه در عین حال نمونه‌های اقتصادی پرمصرف نیز به شمار می‌روند. آنچه می‌توان در این شرایط انتظار داشت اینکه منافع کوتاه‌مدت برتری اقتصادی هر دو طرف می‌تواند مزایای حاصل از هوای پاک را تحت‌الشعاع قرار داده و بر آن برتری یابد.


همه این معضلات می‌توانند با اضافه شدن دو قطب دیگر مانند اتحادیه اروپا یا کنسرسیوم اقتصادهای نوظهور یا حتی شاید سازمان جدید E10 (شامل مکزیک، برزیل، هند، اندونزی، مالزی، ترکیه، آفریقای جنوبی و...) نیز برقرار بماند و به عبارت دیگر یک جهان چهارقطبی در جنگ سرد جدید اثرپذیری کمتری خواهد داشت و درعین حال دیدگاه‌های مختلفی را برای مدیریت جهان به میدان می‌آورد.


اتحادیه اروپا در حوزه حفاظت از حریم خصوصی و استانداردهای به‌کارگیری فناوری‌های برتر به چارچوب قابل اتکایی دست یافته که می‌تواند با سلطه مطلق فناوری بر زندگی بشر مقابله کند، اما در عین حال استراتژی قطب‌ها در حوزه اقتصادهای نوظهور دارای اهمیت بیشتری است. در حقیقت اگر سلطه فناوری به جای انسان در مشاغل ادامه یابد، اقتصادهای نوظهور بزرگ‌ترین بازنده خواهند بود چراکه مزیت آنها نیروی کار انسانی است. بنابراین با اتوماتیک شدن بسیاری از مشاغل که به این اقتصادها تحمیل شده‌اند، ضروری است که آنها نیز در مباحث جهانی که تعیین کننده ساز‌و‌کار طراحی و استفاده از فناوری‌ها است حرفی برای گفتن داشته باشند.


از سوی دیگر اروپا و جهان نوپدید می‌توانند اتحاد مستحکمی در برابر حذف سوخت‌های فسیلی داشته باشند. در حالی که اتحادیه اروپا در کربن‌زدایی پیشتاز جهان است، اقتصادهای نوظهور نیز تمایل بسیاری در اقدامات مربوط به آب و هوا از خود نشان داده‌اند. چراکه آنها بشدت از گرمایش زمین آسیب خواهند دید.


بنابراین بدون شک، جهان چهارقطبی نمی‌تواند یک درمان باشد، چراکه گرچه بروز چندین دیدگاه و تشکیل ائتلاف‌های فرصت‌طلبانه می‌تواند مدیریت جهان را از آنچه در نظام تک‌قطبی اخیر بروز کرده بود دشوارتر کند، اما همزمان جهان چهارقطبی می‌تواند امیدوارکننده‌تر از دوقطبی قدرت عمل کند. به عبارت دیگر با ورود کشورهای انحصارطلب به صحنه بین‌المللی، آنها نه تنها در داخل به صلح بیشتر روی می‌آورند که برای رسیدن به یک همکاری مؤثر ناگزیر به کنار گذاشتن سیاست‌ها و رفتارهای انحصارطلبانه، ملی‌گرایانه و مخرب خود هستند که محصول آن بروز تقسیم‌بندی‌های غیرقابل پیش‌بینی خواهد بود.

نظر شما
قابل توجه کاربران و همراهان عزیز: لطفا برای سرعت در انتشار نظرات، از به کار بردن کلمات و تعابیر توهین آمیز پرهیز کنید.
* کد کپچا:
captcha

۳ سرباز اسرائیلی در حمله مقاومت کشته شدند

واکنش علی مطهری به طرح عدم کفایت سیاسی پزشکیان

وزیر دفاع: ایران در برابر گستاخی متجاوز، پاسخ پشیمان‌کننده خواهد داد

اذعان «پنتاگون» به شکست سامانه «پاتریوت» آمریکا مقابل حمله موشکی ایران

کارزار فرهنگیان بازنشسته ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ نتیجه داد

وضعیت بحرانی و عجیب استقلال در آستانه سوپرجام!

رجز خوانی، کوچک شماری خسارات، تحریک به ترور، تابلوی روزشمار و برخی برنامه‌های تلویزیونی خواسته یا ناخواسته به اسراییل سلاح حقوقی داد

خارجی محبوب پرسپولیسی ها: هر وقت بخواهند آماده‌ام برگردم

تحلیل نیوزویک در مورد سفر مهم عراقچی به چین

پیام پزشکیان به ایرانیان خارج از کشور

توضیحات سخنگوی پرسپولیس درباره جذب مهاجم استقلال، استعفای استیلی و پرونده بیرانوند

زندگی خصوصی خاطره حاتمی و همسرش + عکس

واکنش به ادعای انفجار در فرودگاه مشهد

تکلیف استفاده از واتساپ برای مردم و مسئولان روشن شد

تکلیف بازگشت شهریار مغانلو و احمد نوراللهی به پرسپولیس بالاخره روشن شد

استایل و چهره بهنوش طباطبایی در یک رویداد هنری (عکس)

با چند منطقه فرازمینی در کشور آشنا شوید (+تصاویر)

آهنگ جدید محسن چاوشی به نام ساعت دیواری (ویدئو)

ساخت ساختمان ۱۰ طبقه در ۲۸ ساعت در چین (ویدئو)

حضور چکامه چمن ماه در اکران «عزیز» پس از بازگشت از ترکیه و شبکه جم (ویدئو)

فراخوان گادپوری تهرانپارس را قفل کرد ! (ویدئو)

خلاصه بازی دورتموند 2 - 3 بارسلونا: با گزارش عادل فردوسی پور (ویدئو)

خلاصه بازی آتالانتا 2 - 3 رئال مادرید (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 2 - ملوان 1 : جذاب و سرنوشت ساز! (ویدئو)

خلاصه بازی فولاد 0 - استقلال 2 ؛ سوپرگل جدید از آبی پوشان! (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 0 - 1 نساجی؛ شکست در نزدیکی صدر! (ویدئو)

تغییر چهره شگفت انگیز آزاده مهدی زاده ، ژوزفین قهوه تلخ در کنار جواد عزتی (عکس)

خلاصه بازی آرسنال 2 - 0 منچستر یونایتد (ویدئو)

خلاصه بازی نیوکاسل 3 - 3 لیورپول؛ پرگل و دیدنی! (ویدئو)

نوحه دشنه بر لب تشنه - حسین فخری ؛ خنجر بر تار حنجر / مداحی ماندگار (ویدئو)

خلاصه بازی دورتموند 1-1 بایرن مونیخ با گزارش عادل فردوسی پور (فیلم)

خلاصه بازی لاس پالماس 2 - 1 بارسلونا (ویدئو)

خلاصه بازی منچستر یونایتد 3 - 2 بودا (فیلم)

نماهنگ نحن حزب الله (فیلم)

کنایه احسان علیخانی به نعیمه نظام دوست سوژه شد (ویدئو)

هنرنمایی گلوریا هاردی با ترومپت‌ در «جوکر ۲»! (فیلم)

خلاصه بازی الریان 1 - پرسپولیس 1 (فیلم)

خلاصه بازی النصر 3 - 1 الغرافه: رونالدو دبل کرد (فیلم)

خلاصه بازی ساوتهمپتون ۲ - ۳ لیورپول ؛ یکه و تنها در صدر جدول! (ویدئو)

خلاصه بازی زیبای سلتاویگو 2 - 2 بارسلونا (فیلم)

خلاصه بازی منچستر سیتی 0 - 4 تاتنهام؛ جذاب! (فیلم)

خلاصه بازی اینتر میلان 5 - هلاس ورونا 0 ؛ تورام دبل کرد (فیلم)

تغییر چهره بازیگر «عشق ممنوع» و «فاطماگل» 14 سال بعد 14 سال در 40 سالگی (عکس)

فیلمی عجیب از گربه ماهیِ رزه دار درحالِ صحرانوردی در جستجوی آب! (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 3 - مس سونگون 0 (فیلم) - 1 آذر

آهنگ نگرانتم ، میثم ابراهیمی (موزیک ویدئو) + متن شعر ترانه

خلاصه بازی ایران 3 - قرقیزستان 2 ؛ گل های طارمی، حردانی و آزمون (فیلم)

گوسفند عاشق نوشیدن چای را ببینید! (ویدئو)

ماهی روز قیامت برای دومین بار دیده شد (عکس)

آهنگ ای دریغا - محسن چاوشی (موزیک ویدئو)

خاطره خنده دار مونا کرمی در شام ایرانی از تبلیغات ماهواره‌ای (ویدئو)

حمله یک قلاده خرس به خودروها در جاده چالوس (ویدئو)

مداحی دهه فاطمیه عبدالرضا هلالی؛ ناحلة الجسم یعنی؟! (ویدئو)

خلاصه بازی رئال سوسیداد ۱-۰ بارسلونا (ویدئو)

خلاصه بازی چلسی 1- 1 آرسنال (ویدئو)

خلاصه بازی و گلهای رئال مادرید 4 - 0 اوساسونا (ویدئو)

مسابقه امیر علی اکبری، فایتر ایرانی مقابل مارکوس آلمِیدا، اسطوره برزیلی در MMA (ویدئو)

خلاصه بازی منچستر یونایتد 2 - 0 پائوک (ویدئو)

خلاصه بازی و گل های بارسلونا ۵ - ستاره سرخ بلگراد ۲ (ویدئو)

تصویری از شیخ نعیم قاسم، دبیرکل جدید حزب الله لبنان در حرم امام رضا (عکس)

خلاصه بازی رئال مادرید ۰ - بارسلونا ۴ (ویدئو) / طوفان در لالیگا

تیپ پائیزی و چهره شاد شبنم قربانی در 35 سالگی (عکس)

تصاویر پربازدید از بازیگر زن ترک و حجابش در ایران (عکس)

استقبال دختران روس از پزشکیان (عکس)

تصویر شگفت انگیز از فرود هواپیما در بیروت در میانه آتش حملات اسرائیل (عکس)

تغییر چهره آناهیتا درگاهی پس از جدایی (عکس)

حزب الله با پهپاد خانه نتانیاهو را هدف قرار داد (+عکس و ویدئو)

دوقلوهای جدید جایگزین سارا و نیکا در پایتخت شدند (عکس)

بنر اعتراضی جالب هواداران استقلال جلوی درب دفتر هلدینگ (عکس)

قاب بامزه و خوش آب و رنگ از بهنوش طباطبایی (عکس)

تغییر چهره قابل توجه پریناز ایزدیار در 38 سالگی (عکس)

تصویر پربیننده از زنان آتش نشان در تهران (عکس)

تیپ جالب المیرا دهقانی در پشت صحنه یک نمایش (عکس)

استایل و آرایش متفاوت هدی زین العابدین وایرال شد (عکس)

چهره جذاب بهنوش طباطبایی در ۴۳ سالگی (عکس)

واکنش پسر ناصرملک مطیعی به حمله کیهان؛ «دل تاریکتان پر از کینه است» (عکس)

فیگورهای زیبای انفرادی هادی چوپان در فینال مسترالمپیا ۲۰۲۴ (گزارش تصویری)

عینک عجیب و ۲۱۰ میلیون تومانی علی صادقی در جوکر سوژه شد (عکس)

لوگوی عجیب روی لباس پیشکسوت جنجالی؛ هم استقلال هم پرسپولیس ! (عکس)

تصاویر مسابقه مقدماتی هادی چوپان در مستر المپیا ۲۰۲۴ و نتیجه آن (عکس)

تصویر جذاب سحر دولتشاهی در روز تولدش (عکس)

رونمایی شهرزاد کمال‌زاده از استایل جذاب و جدیدش (عکس)

شوک به استقلال: ستاره با هواداران خداحافظی کرد (تصویر)

حذف تصویر رئیسی از اتاق وزیر خبرساز شد (عکس)

عاشقانه حدیثه تهرانی برای همسرش (عکس)

استایل متفاوت لیلا بلوکات در پشت صحنه تئاتر (عکس)

تیپ و چهره تازه ندا قاسمی، «شیرین سریال نون خ» (عکس)

سلفی بدون آرایش نجمه جودکی، مجری سابق صداوسیما (عکس)

تیپ و چهره متفاوت المیرا دهقانی روی صحنه تئاتر (تصاویر)

تیپ و چهره پاییزی نازنین بیاتی در ۳۴ سالگی (عکس)

پرطرفدارترین

پزشکیان از خون حسین تا ژن هخامنشی را به باد داد!

یک پرسش از تندروهای داخلی و چپ های غرب نشین؛ چرا نمی گویید الگو ایده آل تان کره شمالی است؟!

ادعای عجیب نبویان: آمریکا بعد از حمله به فردو «لوکیشن یک پایگاهش» را فرستاد و گفت اینجا را بزنید!

مشاور قالیباف پس از انتشار تصویر حمله اتمی به اسرائیل: من نبودم، تقصیر ادمینم بود!+ عکس

واکنش آذری جهرمی به ترور ناکام پرشکیان توسط اسرائیل

از حمله اتمی به اسراییل تا حمله پهپادی به ناف ترامپ؛ چرا به نتانیاهو پاس گل می دهید؟!

قیمت طلای ۱۸ عیار، طلا و سکه امروز یکشنبه ۲۲ تیر ۱۴۰۴ + جدول

جزئیات جدید از حملۀ اسراییل به جلسۀ شورای‌عالی امنیت ملی با حضور پزشکیان / پای یک نفوذی در میان است؟