چرا صندوق پالایشی یکم به این روز افتاد؟

کاهش ارزش دارایی صندوق پالایشی یکم از زمان قابل معامله شدن این صندوق تا کنون، باعث شده بحث های زیادی پیرامون اعتماد از دست رفته مردم به صندوق های سرمایه گذاری دولت مطرح شود؛ اما باید دید کاهش ارزش این صندوق واقعا باید منجر به از بین رفتن اعتماد شود یا صرفا این روند ناشی از ذات پر ریسک بازار سرمایه و امری طبیعی است؟

به گزارش ایسنا، پالایشی یکم دومین صندوق سرمایه گذاری دولت بود که در قالب ETF پذیره نویسی شد. این صندوق که شامل باقی مانده سهام دولت در چهار پالایشگاه تهران، اصفهان، تبریز و بندرعباس است از همان ابتدا پر از حاشیه بود. درحالی که وزارت اقتصاد قول عرضه سه صندوق را در روزهای اوج بورس به مردم داده بود، یک قدم مانده تا عرضه پالایشی یکم، به عنوان دومین صندوق و بعد از عرضه دارایکم، وزیر نفت ساز مخالفت زد و پذیره نویسی این صندوق با حاشیه همراه شد.

حاشیه های پالایشی یکم

تایید و تکذیب عرضه یا عدم عرضه پالایشی یکم آنقدر ادامه داشت که باعث حرکت نخستین مهره ریزش بازار شد! ریزشی که از مردادماه آغاز شد و تا اوایل آبان ماه ادامه داشت. ریزشی که دامنه آن به ارزش پالایشی یکم نیز کشیده شده و بسیاری از خریداران این صندوق ناراضی از خرید خود، دولت را مقصر می دانند.

به هر صورت، پذیره نویسی این صندوق درحالی که هر سهم ۱۰ هزار تومان قیمت داشت، از پنجم شهریورماه آغاز شد و تا اواخر شهریورماه ادامه داشت، اما طبق قانون که ETF ها باید یک ماه بعد از پذیره نویسی قابل معامله شوند، این صندوق قابل معامله نشد و خریداران این صندوق از ۱۱ اذرماه امکان معامله پیدا کردند. برای این تاخیر دلایل متعددی ذکر شد که به نظر می رسد، کاهش ارزش سهام پالایشی دلیل اصلی آن بود، زیرا پس از پایان پذیره نویسی نمادهای پالایشی نزولی شدند و ارزش صندوق در مقایسه با دوران پذیره نویسی کاهش یافت.

البته روند نزولی سهم های پالایشی پس از قابل معامله شدن پالایشی یکم همچنان ادامه دارد؛ به طوریکه این صندوق در ۱۶ روز معاملاتی گذشته (از ابتدای فعالیت)، فقط سه روز مثبت بوده و در سایر روزها روندی نزولی داشته است. این صندوق اکنون به زیر قیمت بازگشایی رسیده و قیمت صندوق پالایشی یکم از خالص ارزش دارایی‌های این نماد بیشتر است. روز گذشته NAV (ارزش خالص دارایی) صندوق ۸۴۰۰ تومان و قیمت هر واحد صندوق ٩٠٠٠ تومان بود.

تفاوت عمده دارایکم با پالایشی یکم در این است که دارایکم با میانگین یک ماهه قبل خود عرضه شد و معامله آن همزمان با رشد شارپی بازار بود، به همین دلیل بیش از ۲۰۰ درصد رشد کرد؛ درحالی که پالایشی یکم در قیمت سقف عرضه شد اما معامله آن همزمان با روزهایی است که بازار هنوز در مسیر اصلاح و تعادل قرار دارد.

چرا پالایشی یکم منفی شد؟

ارزش پالایشی یکم متاثر از سهم های پالایشی است. در این میان آنچه که به روند نزولی پالایشی یکم دامن زده، سهام جایزه شپنا است که باعث غلبه عرضه بر تقاضا شده است؛ موضوعی که روی روند سایر سهم های پالایشی نیز تاثیرگذار است و باید منتظر تخلیه این فشار فروش بود.

از سوی دیگر میزان نقدینگی موجود در بازار سرمایه با اوایل سال قابل مقایسه نیست. حدود ۱۰ تا ۱۶ هزار میلیارد نقدینگی در بازار وجود دارد که برای بالا کشیدن همه سهم های بزرگ کافی نیست. برای مثال یک روز خودرویی ها، روز دیگر بانکی ها و... صعودی خواهند بود. درواقع نقدینگی موجود در بازار، بین سهم های بزرگ پخش شده است.

به هر صورت، هرچند روند حرکت بازار سرمایه طی یک سال گذشته از منطق به دور بود و برخی تصمیمات دولت باعث خروج بورس از ریل خود شد، اما باید به این نکته توجه داشته که سرمایه گذاری در جایی که درآمد ثابتی در پی ندارد، پر ریسک بوده و احتمال نوسان برای آن وجود دارد؛ هرچند مسئولان برای جلب اعتما مردم و ترغیب آن ها به خرید پالایشی یکم، سنگ تمام گذاشتند و بارها روی ETFها و تخفیف و بازدهی این صندوق ها تاکید کردند. حتی فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصاد و دارایی اعلام کرده بود که از اهداف عرضه سهام در قالب صندوق ETF حرکت به سمت عادلانه سازی نظام توزیع درآمد و ثروت است.

هرچند که از نگاه منطقی، نباید از همه سهم ها و صندوق ها انتظار رشد شارپی داشت اما حال که بازدهی صندوق پالایشی یکم منفی شده، صحبتی از آن به میان نمی آید تا پاسخگوی حدود چهار میلیون خریدار این صندوق باشد!

البته بسیاری از صاحب نظران بر این باورند که نباید به بورس نگاه کوتاه مدت داشت و پالایشی یکم در بلندمدت سودده خواهد شد.