درباره پیشگامان شعر معاصر فارسی چه می دانید؟ در این مقاله بیشتر با آنها آشنا شوید

نام بردن از چند شاعر به عنوان پیشگامان محض شعر معاصر فارسی کار آسانی نیست؛ اما سه شاعر بزرگ وجود دارند که هر کدام تاثیرهایی بی نظیر بر شعر نوین فارسی گذاشته‌اند که غیر قابل انکار هستند. در این مقاله شما را با این سه چهره درخشان و نابغه بیشتر آشنا می‌‌کنیم.

نیما یوشیج

در آبان ماه سال 1276 هجری شمسی پسری در دهکده یوش از توابع نور در استان مازندران به دنیا آمد که نام او را علی گذاشتند. علی اسفندیاری کودکی را به کار بزرگترانش گذراند و چوپانی کرد و خواندن و نوشتن یاد گرفت. 12 ساله که شد به همراه خانواده‌اش به تهران آمد و وارد مدرسه کاتولیک سن لویی شد که نام صادق هدایت را نیز در کارنامه بلند کاری‌اش جا داده است.

علی اسفندیاری پسر بچه‌ای بازیگوش بود که به گفته خودش بیشتر با بچه‌ها درگیر می‌شد و نمره‌ای اگر می‌آورد آن را از موهبت درس نقاشی می‌گرفت. در همین مدرسه بخت به او رو می‌کند و با معلمی مهربان به نام نظام وفا آشنا می‌شود که علی را به دنیای شعر علاقمند می‌کند. علی اسفندیاری اولین منظومه شعر خود به نام افسانه را به همین معلم تقدیم می‌کند و نام هنری نیما یوشیج را برای خودش برمی‌گزیند.
جالب است بدانید که شعر بلند افسانه در هفته نامه قرن بیستم میرزاده عشقی منتشر شد و اهل ادب خیلی زود متوجه شدند این شاعر مسیری نو پیش گرفته است. نیما یوشیج که در زمان انتشار افسانه 25 ساله بود، توسط افرادی مثل ملک الشعرای بهار مورد هجمه قرار گرفت؛ چون نسل قبل شعر فارسی سبک شاعری یوشیج را قبول نداشتند و چیزی به نام شعر نو را تایید نمی‌کردند. با این وجود نیما به راهش ادامه داد و با «ققنوس» و «غراب» انقلابی در شعر فارسی ایجاد کرد.
یوشیج 13 دی ماه سال 1338 بر اثر ذات الریه از دنیا رفت. از او یک پسر به نام شراگیم باقی ماند که حاصل ازدواجش با عالیه جهانگیر، خواهر زاده صور اسرافیل است. نیما را پدر شعر نوی فارسی می‌دانند.

فروغ فرخزاد

نام اصلی فروغ، فروغ الزمان فرخزاد بود. او هشتم دی ماه 1313 در تهران به دنیا آمد. در نوجوانی و بعد از اتمام مدرسه به هنرستان بانوان رفت تا خیاطی و نقاشی یاد بگیرد. اولین اشعار فروغ فرخزاد مربوط به 13 یا 14 سالگی وی هستند و یکی از دوستان او گفته بعد از کلاس‌های خیاطی فروغ بهتر می‌توانست شعر بگوید. فروغ سبک غزل را برای اشعارش انتخاب کرده بود و بعدها به سمت شعر نو کشیده شد. زندگی فروغ فرخزاد پر از تجربه‌های جدید است. نگاهی به بیوگرافی او و حتی آثار این شاعر به خوبی نشان می‌دهد که فروغ زنی جلوتر از زمانه خود بود.

زمانی که تنها 16 سال داشت، عاشق پرویز شاپور شد. مردی از بستگان مادری فروغ که از او 15 سال بزرگتر بود. فروغ علی رغم مخالفت خانواده‌اش با شاپور ازدواج کرد و حاصل این ازدواج پسری به نام کامیار بود که فروغ او را کامی صدا می‌زد. طولی نکشید که فروغ و شاپور از هم جدا شدند.
یک سال پس از ازدواج با شاپور فروغ اولین مجموعه شعرش را با نام «اسیر» منتشر و سپس مجموعه شعر دیوار را در 21 سالگی روانه دنیای ادبیات کرد. شهرت فروغ سریع اتفاق افتاد؛ اما او هم مثل نیما به واسطه نو بودن اشعارش و از طرف دیگر زن بودن و عصیانی که در شعرهایش وجود داشت، مورد هجمه قرار گرفت. با وجود این از پا ننشست و مجموعه عصیان را در سال 1336 منتشر کرد.
یک سال بعد فروغ وارد دنیای سینما شد و آشنایی او با ابراهیم گلستان منجر به یادگیری‌های فراوان فروغ شد. او تصمیم گرفت فیلم «این خانه سیاه است» را با تهیه کنندگی ابراهیم گلستان کارگردانی کند؛ فیلمی که در سطح بین المللی برای شهرت و تحسین به همراه داشت و در این لینک به موضوع آن اشاره شده است.
فروغ فرخزاد، زنی که از زمانه خودش جلوتر بود و دیدگاهی منحصر به فرد نسبت به جهان پیرامونش داشت، سرانجام در 24 بهمن ماه 1345، زمانی که تنها 32 سال داشت، بر اثر تصادف رانندگی درگذشت و در ظهیر الدوله تهران به خاک سپرده شد. آثار او تا به امروز بارها و بارها چاپ شده و به دست نسل‌های جدید رسیده‌اند.

احمد شاملو

احمد شاملو 21 آذر 1304 در تهران به دنیا آمد. پدرش ارتشی بود و به همین خاطر در شهرهای زیادی زندگی کردند و همین مسئله منجر شد تحصیلات شاملو پیوسته نباشد. بعد از زندانی شدن به دلیل فعالیت‌های سیاسی، شاملو تحصیل را کنار گذاشت و در یک کتابفروشی مشغول به کار شد.

همانطور که در بیوگرافی و زندگینامه احمد شاملو میخوانیم، او سه بار ازدواج کرد. ازدواج اول او در سن 22 سالگی اتفاق افتاد و حاصل آن چهار فرزند شد. این ازدواج بعد از مدتی از هم پاشید و حدود یک دهه بعد شاملو برای بار دوم ازدواج کرد. این ازدواج هم دوامی نداشت و بعد از چهار سال به جدایی انجامید. در این مدت شاملو مجموعه شعرهایی مثل «آهنگ‌های فراموش شده» و مجموعه خاص «هوای تازه» را منتشر کرده بود که دومی او را به عنوان شاعری زبده در جامعه آن روز مطرح کرد. او همچنین مجموعه شعر باغ آینه را در سال 1339 منتشر کرد. ترانه معروف «پریا» حاصل این دوره کاری است.
کسی که در زندگی احمد شاملو تاثیر بی‌نظیری گذاشت و دنیای شعر او را با گذشته متفاوت کرد، آیدا سرکیسیان بود که مجموعه اشعار موجود درکتاب‌های «آیدا در آینه» و «آیدا، درخت، خنجر و خاطره» در وصف او نوشته و به او تقدیم شد. تاریخ ازدواج آیدا و شاملو در زندگینامه شاملو سال 1343 ثبت شده است؛ ازدواجی عاشقانه که تا پایان عمر احمد شاملو ادامه داشت.
او سرانجام پس از سال‌ها تحمل بیماری دیابت در دوم مرداد ماه 1379 از دنیا رفت و در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد. شاملو را به واسطه دفتر شعر هوای تازه، پدر شعر سپید فارسی می‌دانند و تاثیر او در این زمینه غیر قابل انکار است.
«مثل خون در رگ‌های من» نام کتابی است از مجموعه نامه‌های عاشقانه شاملو به آیدا که در سال 1394 توسط نشر چشمه منتشر شد و در دسترس علاقمندان قرار گرفت.

خبرهای مرتبط