کلمۀ رقص و نمایشِ ساز ممنوع، توهین و بی‌ادبی آزاد!

عصر ایران؛ سروش بامداد - روابط عمومی شبکۀ چهار سیمای جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌ای از سخنان «احمد جهان بزرگی» در برنامۀ «زاویه»، تبری جسته و آن را بر خلاف رویۀ این برنامه و مخالف صریح سخنان رهبری دایر بر حفظ حرمت مسؤولین نظام دانسته است.

در این بیانیه اظهار امیدواری شده «دیگر شاهد چنین رفتارهایی از سوی میهمانان نباشیم» و در عین این که از عذرخواهی خودداری شده مسؤولیت اظهار نظر میهمانان در برنامه های زنده را متوجه خود آنها اعلام کرده است.

داستان، مربوط به سخنان فردی است نه چندان سرشناس به نام احمد جهان بزرگی که با عنوان «عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی» معرفی شد و در این برنامه گفت: «مسؤولی می‌نشیند خانه و ممکن است پای منقل باشد و سر نمی‌زند به این طرف و آن طرف و حتی وزرایش نمی‌توانند با او ملاقات کنند» که توهینی آشکار به شخص رییس جمهوری تلقی شده و معاون اطلاع رسانی دفتر رییس جمهوری آن را یک «افتضاح شرم‌آور»  و »ابتذال در صدا و سیما» دانسته است.

احمد جهان بزرگی همچنین گفته است «یکی از مسؤولان گفته بود در کودکی شیر خر خورده بود وگرنه وارد سیاست نمی شد». در اینجا هم اشاره او به عطاءالله مهاجرانی وزیر ارشاد دولت اصلاحات است که این سخن را در ترجیح فرهنگ بر سیاست و به طعنه بر زبان آورده بود. اما در سال 99 چگونه به یاد او افتاده که 20 سال قبل و در سال 79 استعفا کرد و بر اساس حرفی از او چگونه دیگران را متهم می کند و مگر نظام یک مجموعه نیست؟ چطور دیگر بهره مندان از بودجه همه مبرایند و اجرایی ها گنه کار؟ اتفاقا مردم عادی در انتقادات تفکیک نمی کنند و تفکیک کار امثال جهان بزرگی است. 

منظور امثال جهان بزرگی این است که هر عیب که هست از اجراست حال آن که اگر همین حال بودجۀ نهاد متبوع خود او را به ادارۀ تئاتر بدهند بچه های بیکار شده تئاتر این همه در کرونا در مضیقه نخواهند بود و مهم ترین انتقاد به دولت این است که چرا حامیان خود را رها کرده و درصدد جلب رضایت کسانی برآمده که شب و روز فحش شان می دهند؟

به بهانۀ این ماجرا 10 نکته دیگر را هم می‌توان یادآور شد:

1. فردی که این الفاظ را به کار برده معمم است و این که این قدر سخیف، این قدر سبک و این قدر جلف سخن بگوید وهن روحانیتی است که لباس آن را می پوشد و وهن نهادی است که در آن درس می دهد و وهن شبکه ای است که قرار بود آدم های علمی بیاورد نه هتاک.

 این که گوینده به عنوان عضو هیأت علمی یک پژوهشگاه معرفی شده هم  نشان می دهد نه تنها سطح صدا و سیما نازل شده که چنین افرادی را دعوت می کند که سطح پژوهشگاه های ما هم چقدر باید تنزل کرده باشد که اعضای هیأت علمی آنان چنین سخن بگویند. جدای اینها سابق بر این روحانیون هوای هم را داشتند. اگر در مجلسی یک روحانی وارد می شد فرد بالای منبر به او احترام می‌گذاشت. حالا یک روحانی در تلویزیون به روحانی دیگر می گوید پای منقلی؟ قرار بود صدا و سیما بر شبکه های اجتماعی نظارت کند ولی خودش با تولید چنین برنامه های فاخری برای ایران اینترنشنال و من و تو محتوا تولید می کند و می توانند ساعت ها به آن بخندند. چون برای آنها سوژه و ابژه تفاوت ندارد و همین که یک روحانی به روحانی دیگر که رییس جمهوری هم هست توهین کند کافی است.

2. شبکۀ چهار خود را شبکۀ فرهیختگان می‌خواند. این شخص کدام فرهیختگی را از خود بروز داد و چرا مجری به او نمی‌گوید مؤدب باش؟ چطور وقتی که میهمانی در شب یلدا سفارش کند برای خارج شدن از فشار کرونا و خانه نشینی در همان خانه هم از حرکات بدنی و رقص غافل نشوند، خانم مجری مؤاخذه و گویا ممنوع‌التصویر می‌شود که چرا سکوت کردی و به میهمان نگفتی ارکان عرش از این سخن تو به لرزه درآمد ولی اینجا توبیخی در کار نیست؟

3. تصور کنیم میهمان علیه مقامی دیگر این لحن را به کار می‌برد. آیا باز هم واکنش صدا و سیما این گونه بود؟ یا آقای علی عسگری شخصا عذرخواهی می‌کرد؟

4. مطابق قانون اساسی رییس جمهوری عالی ترین مقام رسمی کشور پس از رهبری است. شگفتی یا قبح ماجرا اما به خاطر این جایگاه نیست. چرا که از ریس جمهوری هم باید انتقاد شود. چندان که ما هم نقد می‌کنیم. نقد اما چه کار به این الفاظ سخیف دارد؟ کار رسانه نقد است منتها مگر صدا و سیمای «جمهوری اسلامی ایران» نیست؟ مگر او رییس همین «جمهوری اسلامی ایران» نیست؟

ضمن این که با سابقه ای که سراغ داریم به صدا و سیما نمی‌آید که ژست نقد بگیرد. اگر واقعا تریبون آزاد در اختیار افراد گذاشته اند همان گونه که این فرد اجازه دارد دیگران هم اجازه داشته باشند. نه این که توهین به رییس جمهوری آزادِ آزادِ آزاد باشد و بر دیگران نتوان خرده ای گرفت.

یک بار مهران مدیری گفت اگر تنها به دولت طعنه می زند به خاطر آن است که سراغ جاهای دیگر نمی تواند برود. البته میزان درک و ادب مهران مدیریِ شومن و کمدین با میهمان شبکه فرهیختگان قابل قیاس نیست.

5. بخشی از مشکل البته به خاطر آن است که صدا وسیما تماما حکومتی است. در حالی که یکی دو شبکۀ رسمی کافی است و بقیه را باید واگذار کنند. منتها نه تنها این کار را نمی‌کنند بلکه می‌خواهند بر محتوای شبکه های اجتماعی هم نظارت کنند!

بودجه 2800 میلیارد تومانی و هزینۀ آگهی و کمک ها نمی گذارد دست از این انحصار ویرانگر بردارند.

6. بخش دیگری از مشکل ناشی از این است که نگاه سیاسی و ایدیولوژیک چنان غلبه کرده که از مجریان توانا تهی شده است. مجری اگر توانا و باسواد باشد اولا هر کسی را دعوت نمی کند، ثانیا برنامه را اداره می کند و در مواردی از این دست به میانۀ بحث می دود و از میهمان می خواهد مؤدب باشد.

7. در سخنان این فرد بوی تحقیر استشمام می شود. برخی از چهره های اصول گرا به مردان اجرایی به چشم پیشکار و تدارکاتچی و نوکر خود نگاه می کنند. نمی شود که از بام تا شام در مذمت استکبار سخن بگوییم و خودمان از موضع تحقیر دیگران سخن بگوییم. چرا این قدر سطح بحث سیاسی را نازل کرده اند؟ سیاسیون بی ادب شده اند یا بی ادبان در غیاب صاحب نظران سیاست و رسانه رسمی را در اختیار گرفته اند؟

8. این هم جالب است که نشریۀ مکتوب با هزار نسخه تیراژ مسؤول تمام مندرجات خود باشد و مدیر مسؤول ناچار از سانسور شود و صدا وسیما خود را در قبال نظرات میهمانان مسؤول نداند.

این اتفاق شاید به خاطر این باشد که برای اداره صدا وسیما هنوز قانونی تدوین نشده است.

9. به نظر می رسد اصول گرایی رادیکال ایرانی از نارضایتی ها دچار بدفهمی شده و خیال می کنند اگر صدای مردم از تورم و گرانی و انزوا درآمده عاشق چشم و ابروی آنها شده اند حال آن که میزان مشارکت در انتخابات دوم اسفند 98 وزن اجتماعی آنان را نشان داد.

10. با همۀ این احوال نیاز به شکایت نیست. پاسخ روحانی باید استفاده از فرصت 100 روزۀ پیش رو برای احیای برجام و امیدآفرینی به خاطر خروج ترامپ باشد. در این 100 روز نباید از متن غافل باشد و به حواشی بپردازد.

این یادآوری هم خالی از لطف نیست که این ویدیو را رییس صدا و سیما به حساب پربیننده بودن شبکۀ کم بیننده نگذارد. اگر در تلگرام و واتس اپ و سایت ها بازنشر نمی‌شد این قدر هم دیده نمی‌شد.