دیدگاه روس ها: سفر قالیباف یک نقطه عطف استراتژیک در روابط نيست

سفر اخیر "محمد باقر قالیباف" رییس مجلس شورای اسلامی به روسیه در فضای سیاسی و رسانه ای داخلی بازتاب زیادی داشت.

به گزارش عصرایران این سفر که نخستین سفر رسمی خارجی رییس مجلس یازدهم به یک کشور خارجی محسوب می شد، در داخل با انتقادهایی با چاشنی نیش و کنایه هایی سیاسی در فضای رسانه ای مواجه شد و بیشتر از این زاویه حاشیه ای مورد تحلیل قرار گرفت که ولادیمیر پوتین بر اساس پروتکل های سیاسی کشورش از پذیرش قالیباف به عنوان یک مقام مادون از خود امتناع کرد.

در طرف روسیه اما با وجودی که این سفر بازتاب زیادی پیدا نکرد اما تحلیلگران سیاست خارجی روسیه این سفر را از زاویه روابط دوجانبه تهران و مسکو و البته با نیم نگاهی به مسایل سیاست داخلی ایران، مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند.

دیدگاه روس ها؛ قالیباف برای چه به مسکو آمده بود؟

روزنامه مسکو تایمز چاپ مسکو در قالب گزارشی نتایج و دستاوردهای این سفر قالیباف را از نظر تحلیلگران روسیه مورد توجه قرار داده است.

این روزنامه در گزارشی که در وب سایت آن بازتاب یافته درباره این سفر نوشته:

"محمدباقر قالیباف ، رئیس پارلمان ایران در این هفته به روسیه سفر كرد و اولین سفر خارجی خود را از زمان تصدی پست ریاست مجلس از ماه مه 2020 (خرداد 1398) انجام داد.

تحلیلگران منطقه ای روس در گفتگو با مسکو تایمز تاکید داشتند که اگرچه بعید است که این سفر در تسریع درخواست عضویت کامل ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) حامل یک موفقیت فوری باشد اما می تواند در تحکیم روابط دوجانبه بین مسکو و تهران موثر باشد.

قالیباف در سفر سه روزه خود به مسکو با مقامات عالی رتبه روسیه دیدار کرد و هنگام دیدار با "ویاچسلاو ولودین"​​رئیس دومای دولتی روسیه، پیام ویژه "آیت الله خامنه ای" رهبر جمهوری اسلامی ایران به "ولادیمیر پوتین " را به همتای روس خود تسلیم کرد.

"عدلان مارگویف" تحلیلگر موسسه مطالعات بین المللی دانشگاه MGIMO روسیه در این باره به مسکو تایمز گفت: "اگرچه ارسال پیام رهبر ایران به پوتین نشانی از جدیت ایران در روابط خود با روسیه است، اما سفر قالیباف را نمی توان یک نقطه عطف استراتژیک در روابط دوجانبه تهران و مسکو دانست."

مارگویف افزود: "فقط یک سفر رسمی توسط یک رئیس دولت می تواند واجد چنین اهمیت استراتژیکی باشد و چیزی کمتر از آن نمی تواند نقطه عطفی جدید در روابط دو جانبه محسوب شود."

برعکس این دیدگاه، "رجب صفروف" رئیس مرکز مطالعات ایران معاصر در روسیه، با هشدار نسبت به کم اهمیت جلوه دادن سفر قالیباف به روسیه، معتقد است که قالیباف یکی از چهره های اصلی در سلسله مراتب سیاسی ایران است که ارزیابی های شخصی او می تواند بر روابط دوجانبه ایران و روسیه تاثیرگذار باشد.

صفروف در این باره گفت:" این سفر قطعا یک رویداد مهم بود که می تواند انگیزه جدیدی به روابط روسیه و ایران بدهد."

"پیر رازوف" تحلیلگر منطقه ای و مدیر اندیشکده "بنیاد مطالعات استراتژیک مدیترانه" (FMES) ، با دیدگاه صفروف درباره تاثیرات این سفر در سیاست داخلی ایران هم نظر است.

رازوف در این باره به مسکوتایمز گفت: "به عنوان رئیس پارلمان ایران و کاندیدای احتمالی در انتخابات ریاست جمهوری ژوئن 2021 (خرداد 1400)، این سفر تلاشی از جانب قالیباف است تا بتواند وجهه بین المللی خود را تقویت کند."

قالیباف پس از سفر خود به روسیه، از برنامه های ایران برای تبدیل شدن از یک "شریک تجاری" به عضو کامل "اتحادیه اقتصادی اوراسیا" خبر داد. در حالی که روسیه و سایر اعضای اتحادیه هنوز این برنامه ایران را تأیید نکرده اند، اما کارشناسان معتقدند این درخواست ایران می تواند در آینده جامه واقعیت به تن کند.

صفروف در این باره توضیح داد: "یک سال از امضای توافق نامه تجارت آزاد بین اتحادیه اوراسیا با ایران می گذرد و در تمام زمینه های همکاری برای ایران بسیار سودمند بوده است."

از نظر حقوقی و در منشور اتحادیه اوراسیا هیچ مانعی برای عضویت سریع و کامل ایران در این پیمان تجاری وجود ندارد.

"بنا به گفته صفروف:" اگر کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا تصمیم به پذیرش عضوی جدید بگیرند، به ویژه عضوی مانند ایران که ثابت کرده است یک شریک منطقی و قابل اعتماد است، بدیهی است که این اتفاق خواهد افتاد."

اما "عدلان مارگویف" نظر دیگری دارد و می گوید با وجود برنامه بلندپروازانه ایران برای عضویت کامل و سریع در اتحادیه اوراسیا، اما این عضویت به کار و "تلاش فوق العاده ای" نیاز دارد، " چون حتی کشورهای شوروی سابق که میراث اقتصادی، زبانی، حقوقی و سایر عناصر مورد نیاز برای ادغام کامل در اتحادیه اوراسیا را داشتند، برای عضویت به چندین سال آماده سازی نیاز داشتند، بنابراین تصور اینکه ایران بتواند این کار را سریع انجام دهد دشوار است."

دیدگاه روس ها؛ قالیباف برای چه به مسکو آمده بود؟

کارشناسان روس اتفاق نظر دارند که عضویت کامل ایران در اتحادیه اوراسیا به سال ها زمان نیاز دارد و عضویت کامل ایران، یک تغییر مثبت برای ایران و یک موفقیت دیپلماتیک برای روسیه محسوب می شود.

با این وجود "پیر رازوف" هشدار می دهد که برای تهران، عضویت در اتحادیه اوراسیا هدفی بیش از "نزدیکی صرف به روسیه" دارد.

او معتقد است:" این یک ابزار چانه زنی برای تهران به منظور دستیابی به یک توافق بهتر است، خواه با پکن باشد و خواه با مسکو یا واشنگتن. در نهایت ایرانی ها حتی گروه های بسیار محافظه کار و نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمی خواهند همه تخم مرغ های خود را در سبد روسیه یا چین بچینند."