نامزدهای احتمالی ۱۴۰۰ و چالش FATF

«برجام زنده است و همچنان بر ارکان مهم اقتصادی ما تاثیرگذار. این را می‌توان در واکنش‌ها به برخی اظهار نظرات برجامی و مرتبط با برجام به‌خوبی لمس کرد. در کنار برجام، اف‌ای‌تی‌اف نیز به نقطه‌ ثقل برخی چهره‌های مترصد ورود به پاستور تبدیل شده است.»

روزنامه آفتاب یزد نوشت: «اگر «سعید محمد» بازتاب‌های پس از انتشار «توئیت ضد اف‌ای‌تی‌اف» خود را می‌دانست قطعا اندکی تامل می‌کرد که این مسئله نشان می‌دهد یا «سعید محمد» مشاوران خوبی در حوزه‌ رسانه و سیاست خارجه ندارد یا خود او همچنان حرفه‌ای در عمران و دستِ خالی در سیاست است. در کنار او اما محسن رضایی همچنان مشغول بازی سیاسی با برجام و اف‌ای‌تی‌اف است؛ ضمن آن که دهقان و دیگران به‌طور واضح اعلام موضع نکرده‌اند. این در حالی است که علی رغم تمامی تلاش‌ها و تبلیغات منفی طیفی خاص، چنین به نظر می‌رسد که برجام و اف‌ای‌تی‌اف برای ورود به پاستور ممکن است قربانی بگیرد یا برگ برنده محسوب شود!

برخی معتقدند محسن رضایی با FATF بازی سیاسی می‌کند. روزنامه ایران با اشاره به اظهارات محسن رضایی درباره FATF نوشت: نکته‌ای که از سخنان محسن رضایی قابل برداشت است، همان نگرانی است که خیلی‌ها در این سال‌ها بابت بررسی FATF داشتند. این که یک موضوع حقوقی و فنی تبدیل به مسئله سیاسی شود. به عبارت دقیق‌تر این که به این موضوع فنی با عینک سیاسی نگاه شود. البته پیش از سخنان رضایی، رئیس امور توافق‌های بین‌المللی معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری طی یادداشتی در ایسنا فاش کرده بود که تمام قوای سه‌گانه و برخی نهادهای ذی‌ربط مانند ناجا در سال‌های ۸۵ به بعد طی جلساتی در امور توافق‌های بین‌المللی ریاست‌جمهوری موافقت کتبی خود با الحاق ایران به دو کنوانسیون پالرمو و CFT را به اتفاق آرا اعلام کرده بودند.

زهرا فریور نوشته بود که حتی قوه قضائیه آن را برای مصالح کشور ضروری اعلام کرده بود و پیگیری‌های دولت فعلی صرفاً پروژه نیمه‌تمام دولت‌های قبل بوده. این ادعا که قبلاً هم چند باری مطرح شده بود، هیچگاه تکذیب نشده. همین‌ عدم تکذیب تنها یک معنا دارد و آن هم برخورد دوگانه برخی با یک موضوع واحد است؛ چیزی که عامل آن فقط می‌تواند مسائل سیاسی باشد. کمااین‌که محسن رضایی هم می‌گوید افرادی در مجمع معتقدند که تصویب لوایح FATF باید به دولت بعد و شهریورماه موکول شود چون دولت فعلی وقتی برای اجرای آن ندارد. حال یک پرسش اساسی باقی می‌ماند و آن این که در شرایطی که بسیاری معتقدند لیست سیاه FATF یک گره مهم به پای اقتصاد کشور است و هنوز ۶ ماه دیگر تا پایان دولت فعلی زمان باقی است، آیا جز سیاسی‌کردن یک موضوع مرتبط با معیشت مردم دلیل دیگری وجود دارد که بازکردن این گره با چنین توجیهی به مدت ۸ ماه به تاخیر انداخته شود؟

محسن رضایی در بخش دیگری از اظهارات خود گفته که فقط وزیر امور خارجه و رئیس کل بانک مرکزی به مسئله ایجاد مشکل در روابط ایران با کشورهای دوست و همکار نظیر چین و روسیه اشاره کرده‌اند. با وجود این یک جست‌وجوی ساده نشان می‌دهد بسیاری از کارشناسان و حقوقدانان در ماه‌های گذشته به صورت مفصل این موضوع را توضیح داده‌اند. اما مهم‌تر از این گروه، اعضای اتاق بازرگانی هستند. کسانی که تمام کسب و کار و زندگی آنها با مراودات بانکی و مالی بین‌المللی گره خورده. طی مدت گذشته بسیاری از این افراد اذعان کرده‌اند که لیست سیاه FATF شرایط را برای همکاری با کشورهایی نظیر چین و روسیه دشوار کرده است. از جمله رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در مرداد ماه گفته بود: «در حال حاضر عملاً هیچ مبادله بانکی با روسیه و چین نداریم و اگر فردی با پاسپورت ایرانی در این کشورها درخواست خدمات بانکی کند، از ارائه آن خودداری می‌شود.»

مجیدرضا حریری گفته بود: «باید توجه داشت که مشکل اصلی مبادلات ما در سوئیفت نیست بلکه این است که هیچ بانکی حاضر به همکاری با ما نیست. چون در مظان پولشویی هستیم و این منهای تحریم‌های امریکا است که باعث فشار مضاعف روی ما شده است.»

FATF، اهرم سیاسی مقابل چه کسی؟

بخش مهم دیگر سخنان رضایی جایی است که بحث تلاش‌های جدید برجامی را پیش کشیده و گفته است که مجمع از دولت می‌خواهد زمان دقیق لغو تحریم‌ها را مشخص کند. ضمن این که او از لزوم ارائه تضمینی از طرف دولت سخن گفته که ناظر به پذیرش «عضویت ایران» توسط FATF است. رضایی معلوم نکرده که دولت چگونه می‌تواند بابت نتایج مذاکراتی که هنوز آغاز نشده و یک طرف دیگر هم دارد، از الان زمان و مختصات مشخصی تعیین کند؟ مضافاً این که معلوم نیست چنین کاری قبلاً در کجای تاریخ قبل از یک مذاکره مهم رخ داده که این بار او چنین درخواستی را مطرح می‌کند.

مخالفت کاندیدای نظامی انتخابات ۱۴۰۰ با تصویب FATF

جماران نوشت: سردار سعید محمد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌ الانبیاء(ص) در پیامی توییتری مخالفت خود را با پیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف اعلام کرد. سردار سعید محمد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌ الانبیاء(ص) درباره با بحث پیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف نوشت: «ردیابی منابع مالی و رصد مبداء و مقصد آن بدون شک یکی از راهکارهای اصلی نجات اقتصاد ایران است اما این شفافیت برای داخل کشور ضرورت است نه برای عناصر خارجی؛ که ضرورت محرمانگی آن برای بیگانگان از بدیهیات عقلی است. شفاف‌سازی اطلاعات مالی کشور برای بیگانه ممنوع؛ برای مردم خودمان یک ضرورت.»

در این باره که نظر و اعتقاد کاندیداهای مطرح برای مسائل مهمی چون برجام، اف‌ای تی‌اف و نظایر آن چه دیدگاهی دارند و آیا حاضر هستند دیدگاه‌های سیاسی خود را شفاف اعلام کنند، حداقل برای افکار عمومی که می‌خواهد برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ تصمیم‌گیری کند بسیار اهمیت دارد.

اگرچه بسیاری بین آمدن و نیامدن مردد هستند و شاید تا دقیقه‌ ۹۰ به اضافه‌ یک نیز از تصمیم خود پرده‌برداری نکنند اما «حسین دهقان» دیگر چهره‌ای است که زیر تیغ تیز منتقدانی است که در اردوی چهره‌هایی خاص قرار گرفته‌اند. منهای این مسئله، حسین دهقان هنوز اظهار نظر صریحی در مورد برجام و لوایح چهارگانه‌ اف‌ای‌تی‌اف که دو لایحه‌ آن همچنان تصویب نشده در مجمع باقی مانده است اعلام و منتشر نکرده و همین مسئله افکار عمومی را در برابر این پرسش قرار می‌دهد که اگر نظری دارند باید به صراحت اعلام کنند مگر آن که اعتقاد داشته باشند بین نظر آنان و نظر افکار عمومی و آحاد جامعه فاصله‌ای بسیار است و می‌شود نوعی تردید و احتیاط را در این مسئله ملاحظه کرد.

در روزگاری که بسیاری منتقد دولت حسن روحانی هستند و برجام را خسارت محض و اف‌ای‌تی‌اف را غیر ضروری و حتی مانعی برای ادامه‌ مسائل می‌دانند فرار از اعلام نظر صریح در این باره پیامی آشکار دارد و آن این که ۴ سال تلاش و تبلیغ منفی علیه برجام و اف‌ای‌تی‌اف در روزگارانی که به انتخابات ریاست‌جمهوری نزدیک می‌شویم دو موضوع را آشکار می‌کند؛ برجام با هر تعبیری و اف‌ای‌تی‌اف با هر تحلیلی همچنان ضمانتی تعیین‌کننده برای ورود به پاستور است چه خوش‌شان بیاید چه خوش‌شان نیاید.»