دکتر جلیلوند در گفتگو با نواندیش؛ مردم حق دارند در مورد جزئیات توافق با چین بدانند/ امضای سند راهبردی 25 ساله پیامی به آمریکایی ها بود

نواندیش: از چندین ماه قبل با آغاز زمزمه های امضای توافق 25 ساله ایران و چین هر روز شایعاتی مبنی بر فروش آب و خاک کشور مثل واگذاری جزایری نظیر قشم و کیش یا فروش خاک و آبزیان منتشر می شد، در این بین برخی رسانه های خارجی هم با شوق و ذوق به این شایعات دامن می زدند. دیروز سرانجام توافق 25 ساله ایران و چین به امضای وزیران خارجه دو کشور رسید، توافقی که بسیاری بدون اینکه جزئیاتی از آن بدانند به آن تاختند اما جزئیات این توافق چیست و اساسا چه پیامدهای داخلی و بین المللی خواهد داشت؟

به گزارش نواندیش، به طور کلی این روزها بحث توافق 25 ساله ایران و چین به موضوع شماره یک محافل ایرانی ها تبدیل شده تا جایی که همه در مورد آن اظهارنظر می کنند به همین خاطر در این قسمت از سری لایوهای اینستاگرام نواندیش که شب گذشته پخش شد این توافق و پیامدهای داخلی و بین المللی آن را مقابل چشمان شما مخاطبان عزیز به زیر ذره بین یکی از کارشناسان حوزه سیاست خارجی بردیم.

دكتر محسن جلیلوند، استاد دانشگاه و کارشناس حوزه روابط بین الملل مهمان این لایو و دبیری این نشست نیز بر عهده اکبر مختاری کارشناس سیاست خارجی و مدرس دانشگاه بود.

دکتر جلیلوند در مورد توافق یا سند راهبردی ایران و چین با ذکر این مقدمه گفت: توافق از سه منظر سیاسی، حقوقی و اقتصادی قابل بررسی است، در حقوق بین الملل قرارداد، تفاهم نامه یا برنامه اقدام همه تعریف خاص خود را دارد ما هنوز نمی دانیم که این توافق از چه جنسی است. به عنوان مثال برجام به شکلی بود که با امضای یک رئیس جمهور ملغی شد اما عهدنامه موت ایران و آمریکا به تصویب هر دو مجلس دو کشور رسید و ما بارها با استناد به ان غرامت دریافت کرده ایم. اکنون هم واقعا جزئیاتی در مورد این چشم انداز سند، توافق یا هرچیز دیگری در اختیار نداریم. با این حال در مورد توافق با چین گفته می شود که سند چشم انداز است که البته باید به شکل قرارداد در بیاید. بر اساس اصل 77 تمامی قرادادهای ما باید به تصویب مجلس برسد. تفاهم نامه ضمانت اجرا ندارد و جنبه قرادادی ندارد، سند چشم انداز هم فاقد جزئیات است. گفته آقای ربیعی مبنی بر عدم تمایل چینی ها به افشای قراداد ابهام امیز بود و این طور الغا می کرد که طرف مقابل دست بالا را دارد و از حالا تعیین تکلیف می کند. 

این قرارداد تبعات بلند مدت دارد بنابراین این حق مردم است که از جزئیات آن آگاه باشند چرا که چندین نسل را درگیر می کند. 

دکتر جلیلوند در پاسخ به پرسشی در مورد اینکه آیا این سند یا قرارداد از نظر حقوقی دارای پیامد وضمانت اجرا است، گفت:

در حقوق بین الملل ما اصل وفا به عهد و عمل متقابل داریم و اصلا ضمانت اجرایی وجود ندارد حتی حضور کشورهای در دادگاه های بین المللی مبنی بر تراضی طرفین است. در حال حاضر هیچ یک از دو کشور ایران و چین ملزم به اجرای این توافق نیستند. 

این استاد دانشگاه در مورد اینکه آیا اکنون زمان مناسبی برای امضای این توافق است نیز افزود: از نظر سیاسی ایران اکنون به شدت تحت فشار است و قصد دارد به آمریکا بگوید اگر شما اقدام نکنید ما به شرق نزدیک خواهیم شد. بنابراین این قرارداد پیغامی به غرب است مبنی بر اینکه یا با ما کنار می آیید و یا ما به سمت شرق می رویم. در منطقه خلیج فارس تنها کشوری که با غرب در چالش قرار دارد و البته آنها می توانند روی آن حساب کنند ایران است. ایران اکنون جزیره تنها منطقه است و ناچار است در این شرایط بین المللی با قدرت های بزرگ به سمت موازنه برود. ما دوباره به سیاست مستقل ملی برگشته ایم. ما مجبور به انجام این کار بودیم، اکنون غنی سازی به 60 درصد رسیده و ممکن است دوباره پرونده ما به شورای امنیت برود، در آن صورت ما نیازمند رای روسیه و چین خواهیم بود. 

این کارشناس مسائل بین الملل در واکنش به پرسش یکی از مخاطبان مبنی بر اینکه عدم تصویب "اف ای تی اف" چه تاثیری در اجرای این توافق دارد نیز خاطرنشان کرد: به نظر من اینطور نیست، چرا که ما پیش از این هم در لیست سیاه اف ای تی اف بودیم و کار خود را می کردیم، البته این نکته هست اینکه شاید چینی ها به خود ظریف گفته باشند که اگر عضو نشوید ما قادر به همکاری های اقتصادی با شما نیستیم.

دکتر جلیلوند در مورد چشم انداز اجرای این سند نیز خاطرنشان کردند: ایران به هیچ عنوان به سمت شرق نخواهد رفت ما فعلا ناچار به امضای آن بودیم، چین در حال حاضر ظرفیت لازم برای حضور در تمامی مناطق را ندارد. در مجموع بر این باورم که مریکا اجازه نخواهد داد تا ایران زیر پرچم چین برود، واشنگتن آنقدر به هر دو طرف فشار خواهد آورد که این قضیه ملغی شود. 

شما مخاطبان عزیز نواندیش می تواند ویدیو کامل گفتگو دکتر جلیلوند را هم اکنون در صفحه اینستاگرام نواندیش به نشانی  "mynoandish"  مشاهده کنید.