مهمان ناخوانده برجام/ پیشنهاد غافل گیرانه امریکا به ایران چیست؟

گفته بودند اگر ایران رضایت بدهد که پای میز مذاکرات مستقیم با آمریکایی‌ها بیاید؛ پیشنهاد‌های غافل گیر کننده‌ای در انتظارش خواهد بود.

به گزارش رکنا، این روایتی است که از پشت پرده نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام که روز جمعه برگزار شد؛ به بیرون درز پیدا کرد.

ظاهراً تروئیکای اروپایی طرف برجام هم برای اینکه مطالباتش را پیش ببرد؛ دائم به طرف ایرانی القا می‌کرده که مواضع غیرسازنده‌ای دارد- ادعایی که یک روز بعد از نشست، در تماس تلفنی که میان «محمد جواد ظریف » و «ژان ایو لودریان» برقرار شد؛ بار دیگر از سوی وزیر خارجه فرانسه مورد تاکید قرار گرفت و جواب شایسته‌ای هم از سوی همتای ایرانی دریافت کرد مبنی بر اینکه اگر بنا باشد کسی رفتار سازنده نشان دهد این طرفین اروپایی هستند که باید «با عمل به تعهدات برجامی خود، اجرای تحریم‌های غیر قانونی از سوی آمریکا را متوقف کنند».

نتیجه آنکه نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام بدون بیانیه مشترک پایان یافت که نشان از اختلاف نظر درباره برخی موضوعات کلیدی داشت، اما آن‌قدر‌ها هم ناامید کننده نبود چرا که طرفین تصمیم گرفتند ادامه بحث را روز سه شنبه آن هم به صورت حضوری در وین –پایتخت اتریش- ادامه دهند.

از روز جمعه به این سو، کلماتی که بیش از همه در فضای رسانه‌ای تکرار شده عبارتند از «وین»، «مستقیم»، «غیرمستقیم»، «درست»، اما «دشوار».

البته این کلمات مشابه در جملاتی با لحنی متفاوت بیان شده اند و نقطه آغاز همه آن‌ها هم گزارش روزنامه «وال استریت ژورنال» است که ساعتی بعد از پایان جلسه روز جمعه، مدعی شد که آمریکایی‌ها هم در نشست وین حضور دارند.

راستش را بخواهید تصور حضور ایران و آمریکا سر یک میز آن هم وقتی که هنوز یکی از موضوعات مورد اختلاف آن است که گام اول را چه کسی بردارد، دشوار بود.

برای همین هم محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران، بلافاصله در توئیتی اطمینان خاطر داد که هیچ دیدار رو در رویی میان طرفین ایرانی و آمریکایی صورت نخواهد گرفت.

بعد از این انکار، «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم اظهاراتی گفت که به منزله مهر تائید حضور آمریکایی‌ها در نشست وین بود.

او گفته بود: آمریکا پذیرفته که با شرکای اروپایی، روسیه و چین برای تشخیص موضوعات دخیل در بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، گفتگو کند.

همین اظهارنظر بود که موجب شد رسانه‌های غربی با استناد به گمانه زنی‌های خود اظهارات پرایس را با تیتر‌های غلط اندازی، چون «آمریکا حضور در نشست وین را تائید کرد» یا «آمریکا با ایران مذاکرات غیرمستقیم خواهد داشت» به مخاطب منتقل کنند.

برآیند این دو تیتر انکار جمله‌ای بود که بار‌ها از سوی ایران شنیدیم مبنی بر اینکه «نیازی به مذاکره نیست و تنها کار ضروری این است که آمریکا با رفع همه تحریم‌های ایران، به برجام برگردد»

قطره چکانی اطلاعات به رغم عجله واشنگتن

اما آیا واقعیت در این دو تیتر خلاصه می‌شد؟ «سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزارت خارجه ایران همان روز در رد این ادعا اعلام کرد که «مستقیم» یا «غیرمستقیم» مذاکره‌ای با آمریکا انجام نخواهد شد.

او مجدداً روز یکشنبه نیز با ذکر توضیحات بیشتر بر این مسئله تاکید کرد و گفت: آنچه ما در وین و در کمیسیون مشترک دنبال می‌کنیم دقیقاً مبتنی بر مواضع قطعی نظام است که توسط مقام معظم رهبری و مسئولان کشور بار‌ها اعلام شده است.

همان روز جمعه هم، وبگاه آکسیوس بعد از آنکه رسانه‌هایی، چون وال استریت ژورنال آمریکا یا «آی ۲۴ نیوز» رژیم صهیونیستی روی حضور آمریکایی‌ها در نشست وین مانور می‌دادند؛ گزارشی منتشر کرد که تا حدی به روشن شدن زوایای ماجرا کمک کرد.

خلاصه گزارش آکسیوس آن بود که اروپایی‌ها سرسختانه اصرار داشتند آمریکا هم در نشست وین حضور داشته باشد که با مقاومت عراقچی روبرو شدند که گفته بود «اگر می‌خواهند بیایند؛ اما ما با آن‌ها دیداری نخواهیم داشت».

نتیجه آنکه ظاهراً قرار شده هیئت‌های آمریکایی و ایرانی در اتاق‌هایی جداگانه با طرفین اروپایی، روسیه و چین گفتگو کنند.

اما دلیل آنکه رسانه‌های بیگانه این طور حول محور حضور آمریکا در نشست وین هیاهو به راه انداخته اند و به طور قطره چکانی اطلاعات را به مخاطب ارائه می‌دهند؛ چیست؟

به نظر می‌رسد که این آمریکایی‌ها هستند که برخلاف ادعا‌های قبلی، برای مذاکره با ایران لحظه شماری می‌کنند تا آنجا که به امید شکستن بن بست موجود، به پرسه زدن در اطراف هیئت مذاکره کننده ایران رضایت داده اند!

نشست وین؛ آمریکایی‌های مردد، اما پر ادعا

از سیاست قطره چکانی رسانه‌های بیگانه و اشتیاق آمریکایی‌ها برای میهمان ناخوانده شدن در مذاکرات وین که بگذریم؛ به روایت‌ها درباره محتوای نشست هفته آتی می‌رسیم.

از برایند صحبت‌ها این طور برمی آید که موضوع مذاکرات درباره گروه‌های مشترکی است که اتحادیه اروپا قصد تشکیل آن‌ها را دارد.

در واقع، مشارکت کنندگان در راستای تضمین اجرای کامل و مؤثر برجام، توافق کردند که جلسه کمیسیون مشترک را به طور حضوری در وین از سر بگیرند تا به طور واضح اقدامات مرتبط با رفع تحریم‌ها و اجرای تعهدات هسته‌ای را از طریق تشکیل جلسات گروه‌های کارشناسی مربوطه مشخص کنند.

همچنین مقرر شده است که در این چارچوب، هماهنگ کننده برجام (جوزف بورل) تماس‌های جداگانه با همه طرفین برجام و همچنین آمریکا را افزایش دهد.

آمریکایی‌ها، اما با همان شیوه قدیمی که یادآور ضرب المثل «با دست پس زدن» است؛ بعد از اصراری که برای حضور در نشست وین داشتند؛ تلاش کردند تا میزان اشتیاق خود را با گفتن این عبارت که «این تازه شروع ماجرا است و انتظار تحول فوری را نداریم»؛ پنهان کنند.

اما باز هم طاقت نیاوردند و درحالی که پیشتر قرار بود برای کتمان ذوق زدگی آمریکا، «رابرت مالی» نماینده ویژه این کشور در مسائل ایران، در نشست وین حضور نداشته باشد؛ بعداً معلوم شد که اتفاقاً واشنگتن ریاست هیئت دیپلماتیک خود در این نشست را به او سپرده است!

اما نکته جالب‌تر در این میان آن است که لحن آمریکایی‌ها تغییر کرده حال آنکه نباید این موضوع را به معنای تغییر مطالبات آن‌ها تعبیر کرد.

در توضیح این مسئله باید گفت اگرچه رابرت مالی در مصاحبه‌ای که با شبکه «پی بی اس» داشت؛ اذعان کرد که «ایران حق دارد که از مزایای توافق بهره‌مند شود» و این به نوبه خود خوب است؛ اما در ادامه باز هم پیش شرط سابق را که به دفعات از سوی تهران رد شده تکرار کرد مبنی بر اینکه «در صورتی که تهران تمامی گام‌هایی که برخلاف برجام بوده را بازگرداند، دولت بایدن باید تمامی این تحریم‌ها را که بر خلاف توافق هستند، لغو کند».

روز گذشته هم «جلینا پورتر» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در یک جلسه توجیهی درباره برجام به خبرنگاران گفت: «واشنگتن لغو هیچ تحریم خاصی را پیش بینی نمی‌کند و در طول جلسه روز سه شنبه در وین فقط گام‌های تسهیل تحریم‌ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت».

این یعنی همزمانی با این قصد که ایران را به سوی برداشتن گام اول هُل دهند حال آنکه برخلاف ایرانی‌ها که همچنان قاطعانه به این پیشنهاد «نه» می‌گویند؛ طرف آمریکایی دچار تردید شده و با این امید به وین می‌آید که شاید فرصتی برای تحمیل خواسته خود بیابد و به همین دلیل است که همچنان «قاطعیت» ایران گزینه تعیین کننده‌ای است.

در وین، این ایران است که باید با توجه به عطش آمریکا برای شکستن بن بست موجود و ناامیدی طرف مقابل از تحمیل پیش شرط‌ها، بازی خوب و هدفمندی را ارائه کند.