انتخاب استانداران را به شوراها بسپارید

عصرایران: این روند، درک واقعیت های هر منطقه را برای مدیران ارشد استانی و کشوری بالا می برد و به افزایش رضایت مندی مردم منجر می شود.

 با تاخیر چند روزه از روز ملی شوراها و به همین مناسبت، این پیشنهاد را می توان برای بهبود وضعیت اداره کشور مطرح کرد: در روندی شبیه انتخاب شهرداران و دهیاران توسط شوراهای شهر و روستا، استانداران نیز توسط شوراهای استانی انتخاب شوند. استانداران منتخب به مانند دهیاران و شهرداران منتخب، بعد از تایید وزارت کشور، حکم آنها توسط رئیس جمهوری و وزارت کشور صادر خواهد شد.

در جزئیات هم می توان گفت که هم اکنون علاوه بر شوراهای "شهر" و "روستا" که به صورت مستقیم اعضای آن انتخاب می شوند؛ همین اعضا در محدوده "بخش" (واحد کوچکتر از شهرستان)، شورای "بخش" را تشکیل می دهند.

با همین روند، اعضای شورای بخش از میان خود شورای "شهرستان" را شکل می دهند. به همین ترتیب هم شورای استان و کشور ایجاد می شود. شورای کشوری همان شورای عالی استان هاست که براساس قانون اساسی، در کنار مجلس و دولت، می تواند برای تصویب قانون، به مجلس پیش نویس ارائه کند.

درباره مزیت های این پیشنهاد می توان گفت:

1- این روند، سطح پاسخگویی استانداران را افزایش می دهد زیرا نه تنها در برابر وزارت کشور و شخص رئیس جمهور باید پاسخگو باشند بلکه در برابر شورای استان و مردم استان هم ملزم به پاسخگویی و مسوولیت پذیری بیشتری هستند.

این وضعیت، کارآیی آنها را افزایش می دهد.

2- یکی از معایب سیستم فعلی اداره کشور، تمرکزگرایی است که معمولا اکثریت فعالان چپ و راست به وجود آن اعتراف دارند. از سیدمحمد خاتمی تا قالیباف و محسن رضایی ... رئیس جمهور اصلاحات فدرالیسم را طرح مناسب برای اداره کشور پهناوری چون ایران می داند؛ قالیباف که پایان نامه دکتری جغرافیایی سیاسی اش، درباره تمرکززدایی و با عنوان "حکومت محلی یا استراتژی توزیع فضایی قدرت سیاسی در ایران" در قالب کتاب منتشر شده و محسن رضایی که ایده "ایالت های اقتصادی" را برپایه الگوگیری از اختیارات اقتصادی مناطق آزاد مطرح کرد همگی به دنبال راهی برای کاهش تمرکزگرایی در اداره کشورند.

انتخاب استانداران توسط شوراهای استانی راهی برای کاهش تمرکزگرایی و تقویت تمرکززدایی است. بسیاری از مشکلات فعلی در نتیجه تمرکزگرایی است. همه بدون توجه به ظرفیت ها و امکانات منطقه خود، چشم به سوی مرکز، منتظر تصمیم گیری مدیران کلان کشوری برای کوچکترین مشکلات و معضلات مناطق هستند و این روند، به عادتی بد تبدیل شده که خود سبب زا مشکلات دیگر است.

3- یکی از مزیت های این طرح، واگذاری بیشتر اختیارات به مردم و نمایندگان آنهاست. به جای اینکه استانداران توسط وزارت کشور انتخاب شوند؛ شوراهای استانی، آنها را انتخاب می کنند و حکم شان را ریاست جمهوری صادر می کند. این روند چیزی شبیه انتخاب رؤسای هیات های فوتبال در محدوده استان هاست. با وجود اینکه هیات های فوتبال استان ها زیر مجموعه فدراسیون فوتبال هستند اما روسای آنها توسط شورایی متشکل از هیات های فوتبال در سطح پایین تر انتخاب می شوند.

در صورت اجرای این طرح، مشروعیت و مقبولیت استانداران نیز افزایش می یابد و در اجرای طرح های مختلف، با مقاوت و موانع کمتری روبه رو خواهند شد. علاوه بر این، باعث افزایش توانمندی نیروهای فعال در استان ها و ارتقای سطح توانمندی استانداران می شود.

4- همزمان با این روند، می توان بخشی از اختیارات را از ریاست جمهوری و وزارت کشور به این استانداران منتخب منتقل کرد. ایران کشور پهناوری است. کافی است بدانیم وسعت کشور ایران به صورت حدودی، معادل یک چهارم سرزمین اتحادیه اروپا متشکل از 27 کشور است. جمعیت ایران نیز حدود یک ششم جمعیت اتحادیه اروپاست.

همچنین ایران بعد یا در کنار کشورهایی مثل روسیه، چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی، دارای بیشترین تنوع زبانی و نژادی در جهان است. برای اداره بهتر کشوری با وسعت و پهناوری ایران، با جمعیت و تنوع بالای نژادی، زبانی، سیستم اداره غیرمتمرکز، بهترین راه است.

سرزمین پهناور کشور ایران، دارای تفاوت های جغرافیایی و آب و هوایی بسیاری است. همزمان با برف و کولاک در نقطه ای از ایران، در نقطه ای دیگر می توان لخت شد و به دریا زد. در کنار کویر خشک مرکزی ایران، جلگه های سرسبز و کوه های مرتفع دیده می شوند. کافی است به نقشه خاورمیانه و جهان نگاهی بیاندازید تا ببینید در کمتر کشور منطقه و جهان، چنین تنوعی دیده می شود.

5- با اجرای این طرح، مردم هر استان، به صورت غیرمستقیم و از طریق نمایندگان منتخب خود، استاندار استان خود را انتخاب می کنند. در نتیجه در تعیین سرنوشت خود بیش از پیش، مشارکت و دخالت خواهند داشت. تعیین سرنوشت یکی از حقوق اساسی انسان و مجموعه انسان هاست.

علاوه بر این، آنها نتیجه انتخاب های خود را ملموس تر درک می کنند. این روند باعث افزایش مشارکت، مسوولیت پذیری و دخالت مردم در تعیین سرنوشت خود است. این روند، درک واقعیت های هر منطقه را برای مدیران ارشد استانی و کشوری بالا می برد و به افزایش رضایت مندی مردم منجر می شود.

6- با اجرای این شیوه، نوعی عدالت در حکمرانی تقویت می شود و همه بخش های تشکیل دهنده جامعه ایران، در انتصاب مدیران عالی مناطق خود، نقش پررنگ تری خواهند داشت.

7- بسیاری از استان ها دارای شرایط متفاوتی به لحاظ جغرافیایی، موقعیت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، ویژگی های زبانی، نژادی، مذهبی و دینی هستند. درک این شرایط برای افراد خارج از استان یا پایتخت یا دیگر استان ها، نه تنها سخت بلکه در برخی موارد، نزدیک به غیرممکن است.

حتی ممکن است برخی مدیران به این شرایط متفاوت، نگاه عکس داشته باشند. در نتیجه، این شرایط متفاوت به جای فرصت، به تهدید تبدیل می شوند و نهادینه شدن این نگاه، چالش بزرگی را ایجاد می کند. در حالی که اگر اعضای شورای استان، استانداری متناسب با استان خود انتخاب کنند که در نتیجه توافق و اجماع داخلی درون استانی باشد قطعا از توانایی بیشتری برای بهره گیری از ظرفیت ها و شرایط استان برخوردار خواهد بود.

8- این شرایط را در نظر بگیرید: در انتخابات ریاست جمهوری، نامزدی از جناح الف پیروز و رئیس جمهور می شود اما اکثریت مردم در یک یا چند استان، به نامزدی از جناح ب رای داده اند. چرا و به کدام دلیل عقلی و منطقی، وقتی اکثریت مردم یک استان به گرایش ب رای داده اند باید استانداری از جناح ب داشته باشند. با اجرای این پیشنهاد، این معضل هم حل خواهد شد.

9- اشاره به این نکته اهمیت دارد: مدیران و روسای ادارات مختلف در سطح استان و شهرستان و شهر همچنان براساس سلسله مراتب توسط وزیر و وزارتخانه منصوب و اداره می شوند اما مسوولیت اداره استان و هماهنگی میان سایر بخش های حاکمیتی توسط استاندار منتخب خواهد بود همانند وضعیت شهر و شهردار. در نتیجه نه تنها در روند اجرای طرح های ملی خللی ایجاد نمی شود بلکه استانداران منتخب، با انگیزه مضاعفی به دنبال آبادانی و ارتقا استان خود خواهند بود.

10 - یکی از ویژگی های انتخابات این است که دایره بسته مدیران و مسوولان را باز می کند. همانگونه که در انتخاب شهرداران و شورای شهر این اتفاق افتاد. کافی است به نتیجه انتخابات شورای شهر و روستا در استان های کم برخوردار یا مرزی نگاهی داشته باشیم. هر چه بخش بیشتری از مسوولان، انتخابی باشند و اختیارات بیشتری به مردم و نمایندگان مردم واگذار شود؛ روند اداره کشور بهتر خواهد بود.