موج گرمای بی سابقه در سیبری؛ جهان در معرض خطر است!

نواندیش: سرگئی لوئیکو، زیست شناس از دانشگاه دولتی تومسک می گوید: «در طول صد سال گذشته تعداد دریاچه‌های خشک‌شده در مقایسه با قرن پیش از آن، ۲۰ برابر بیشتر شده است.»

به گزارش سرویس علم و فناوری نواندیش، نشریه ساینس در مورد روند گرمایش سیبری و تاثیر آن بر کره زمین نوشت: در سطح جهانی این سومین ژوئیه بسیار گرم بعد از ژوئیه ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹ بود که طی آن درجه حرارت ۰.۵ درجه سانتیگراد بالاتر از متوسط ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۰ بود.

اگر نگاهی به سراسر اروپا بیاندازیم با یک تصویر ناهنجار مواجه می شویم. در این نقشه می توانیم ناهنجاری‌های دما برای اروپا و قطب شمال را مشاهده کنیم.می توان دید که اسپانیا و پرتغال از میانگین گرمتر و در سوی دیگر بریتانیا و اسکاندیناوی در ماه ژوئیه بسیار خنک‌تر از میانگین بوده‌اند.

با گرم شدن کره زمین، انواع مختلفی از فرایندهای ‍پیچیده در قطب شمال، سیبری و شمال روسیه در حال رخ دادن است. اما چه چیزی واقعا در منطقه در حال رخ دادن است؟ از نظر تاثیرات تغییرات اقلیمی، چه تغییراتی را می تواند در منطقه مشاهده کرد؟ برای پاسخ به این سوال خبرنگار ما گالینا پولونسکایا با تیمی از دانشمندان روسی در غرب سیبری دیدار کرده است.

منطقه «یامالو ننتس»، یکی از مناطق غرب سیبری است که بطور غیرمعمولی زمستان ملایمی داشت و شاهد موج قابل توجهی از گرماه در ماه می بود. دقیقا در این منطقه کمی زیر سطح خاک با خاک منجمد مواجه می شوید.

در اوایل ماه اوت، سرگئی لوئیکو اندازه‌گیری می کند که برای رسیدن به سطح منجمد چقدر باید سطح خاک را کند. او می گوید که این بیشتر از سطح مورد انتظار است.

سرگئی لوئیکو می گوید: به جای ۴۰ سانتیمر معمول، اینجا باید ۵۵ سانتیمتر بکنیم. بطور معمول برای دسترسی به خاک منجمد در ‍پایان تابستان و اوایل سپتامبر باید ۵۵ سانتیمتر خاک را بکنیم. بنابراین خاک منجمد تقریبا به اندازه یک ماه ‍پایین تر رفته است و در پاییز بسیار پایین تر خواهد رفت.

با ذوب شدن خاک منجمد، کربن و سایر مواد معدنی وارد محیط می شوند. دانشمندان در این منطقه سیبری شاهد تغییرات معناداری هستند.

سرگئی لوئیکو، زیست شناس از دانشگاه دولتی تومسک می افزاید: تحقیقات ما در این منطقه کلیدی و مناطق دیگر نشان می دهد که آب و هوا گرمتر شده است، اکوسیستم‌ها به شیوه های متفاوتی واکنش نشان می دهند. اگر به مسائلی که مرتبط با پایداری خاک است نگاه کنید، شاهدیم که پایداری خاک کمتر شده است. ما می بینیم که دریاچه‌ها در حال خشک شدن است و شاهد آغاز تجمیع پوده‌های فعال هستیم.

ما تصمیم گرفتیم از یکی از بسیار دریاچه‌هایی که در این بخش از غرب سیبری اخیر خشک شده است بازدید کنیم. پدیده‌ای که مستقیما با تغییرات اقلیمی در ارتباط است.

سرگئی لوئیکو می گوید: حدود ۱۵ سال قبل، یک دریاچه اینجا موج می زد.

دریاچه‌ها از بین می روند زیرا لایه‌های خاک منجمد که هزاران سال این زمین را ‍پوشانده بود در حال شکسته شدن‌اند که باعث می شود آب براحتی تخلیه شود.

سرگئی لوئیکو می افزاید: «در جریان فاز گرم شدن اقلیم، زمستان‌ها گرم است. از زمانی که زمستان‌ها گرم شده، برف بیشتری هم می بارد. در نتیجه سطح سفت و یخ زده خاک در زیر برف می ماند و زمان کافی برای اینکه به درستی یخ بزند ندارد و بنابراین وقتی حجم زیادی از آب‌های ناشی از ذوب شدن یخ و برف جمع می شوند، به سطح پایینی خاک فشار می آورند، ابتدا برف از بین می رود و چون خاک منجمد ذوب شده است، آب خاک را مانند بولدوزر می کند و آب به لایه های زیرین نفوذ می کند. وقتی جریان آب توانست از لایه یخ زده عبور کند و بستر دریاچه نابود شد، دریاچه شروع به خشک شدن می کند و کم کم ناپدید می شود.

یکی دیگر از پیامدهای تغییرات اقلیمی، پیشروی خط رویش درختان به سمت شمال است.جنگل‌ها به سمت قطب شمال می خزند در حالی که لایه‌ خاک منجمد پایین تر می رود و خاک حاصلخیر بر جای می گذارند.

سرگئی لوئیکو می گوید: «در اینجا می توانیم درختان جوان را ببینیم. این درخت در سال ۲۰۰۵ جوانه زد و بسیار شاداب به نظر می رسد. می بینید که چگونه این درختان به سمت برکه‌ها و مرداب‌ها پیش می روند.»

این منطقه وسیع به دلیل آنچه «حلقه‌های بازخورد مثبت» نامیده می شود سریعتر از سایر نقاط کره زمین گرم می شود.برای مثال اگر برف زودتر آب شود، باعث می شود که خاک خیلی تیره‌تری از زیر برف بیرون بزند که نور خورشید را بیشتر جذب می کند و بنابراین زمین گرمتر می شود. اثرات بازخوردی دیگری هم وجود دارد.

سرگئی لوئیکو می گوید: «یک دیدگاه این است که ذوب شدن خاک منجمد ممکن است باعث تسریع این اثر بازخوردی شود. بنابراین ذوب شدن در حال شتاب گرفتن است زیرا وقتی خاک منجمد ذوب می شود و تبدیل به خاک نرم می شود، خاک شروع به تنفس و انتشار گازهای گلخانه‌ای می کند و این گازها اثر گلخانه‌ای در اتمسفر را افزایش می دهند. بنابراین در این چرخه دوباره ذوب شدن افزایش می یابد و سرعش بیشتر می شود.»