طالبان به لحاظ فکری و ایدئولوژیک هیچ تفاوتی نکرده است/ نفوذ طالبان در جامعه افغانستان را دست کم نگیرید

نماینده اهل سنت مجلس یازدهم به چند سوال کلیدی درباره افغانستان پاسخ می‌دهد: آیا طالبان تغییر کرده است؟چگونه طالبان با این سرعت جلو آمد؟ سرنوشت سیاست ورزی طالبان چه می شود؟چرا آمریکا افغانستان را ترک کرد؟

به گزارش جمهوریت، جلیل رحیمی جهان آبادی، نماینده اهل سنت مردم تربت جام، تایباد، باخرز و صالح آباد در مجلس دهم و یازدهم در گفت‌و‌گو با جمهوریت درباره خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و تسلط ظالبان بر عمده بخش‌های این کشور گفت: آمریکا رقمی حدود ۱۴۰ میلیارد دلار برای دولت افغانستان هزینه کرد اما با گذر زمان ناتوانی دولت مرکزی در اعمال حاکمیت، توسعه، دولت‌سازی و ملت‌سازی عیان شد.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم درباره مسائل دیگر در کنار ضعف دولت اشرف غنی نیز تاکید کرد: در کنار این مساله، طالبان به لحاظ نفوذ مذهبی و قومی و قبیله‌ای در ساختار سیاسی افغانستان جایگاه دارد و نمی توان این جایگاه را نادیده گرفت.

رئیس پیشین دانشگاه آزاد اسلامی واحد افغانستان در ادامه با تشریح تغییر سیاست‌های آمریکا در منطقه گفت: آمریکایی‌ها بعد از این که احساس کردند باید تمرکز خود را بر حوزه نفوذ روسیه و چین بگذارند، مسائل مربوط به گروه‌های شبه نظامی اسلام گرا از جمله القاعده و طالبان را به اولویت‌های پایین تر سیاست خارجی خود تبدیل و افغانستان را تخلیه کردند.

وی ادامه داد: البته آمریکایی ها در این تصمیم نیم نگاهی هم به مسائل ایران داشتند چرا که آن ها مساله فاطمیون در افغانستان و ایران و ناتوانی دولت افغانستان را در برقراری نفوذی که مورد انتظار آمریکایی ها بود را شاهد بودند و احساس می کردند که ممکن است ایران حوزه ایدئولوژیک خود در عراق و روسیه و یمن را در افغانستان نیز ایجاد کند.

رحیمی جهان آبادی خاطر نشان کرد: در واقع آمریکایی ها بین این شرایط و ضعف دولت مرکزی و اولویت قرار دادن مسائل چین و روسیه به این جمع بندی رسیدند که عرصه را برای طالبان فراهم و دست طالبان را باز بگذارند تا طالبان دوباره به قدرت برسد.

آیا طالبان تغییر کرده است؟

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا طالبان تغییر کرده است،گفت: طالبان به لحاظ فکری و ایدئولوژیک هیچ تفاوتی نکرده و همان طالبان با همان ایدئولوژی و همان برداشت ها است اما چون مدت دو دهه از تحولات قدرت سیاسی از افغانستان جدا مانده و به حاشیه رفته و مشکلات زیادی را به دلیل افراط گرایی متحمل شدند ممکن است بخواهند در تعامل با قومیت‌ها در داخل و با همسایگان در منطقه روش جدیدی را در پیش بگیرند.

وی افزود: در هر صورت چه از نظر قطعیت درباره این که طالبان تغییر کرده یا در این راستا که طالبان تغییر نکرده است فعلا برای قضاوت زود است چرا که به همان میزان که خوش بینی به طالبان اشتباه است بدبینی نیز تا قبل از این که رفتار و کردار طالبان رصد نشود، صحیح نیست.

طالبان باید از فرم یک گروه شبه نظامی مطلق گرا خارج شود

رئیس پیشین دانشگاه آزاد اسلامی واحد افغانستان با بیان این که «طالبان باید ازبک ها، تاجیک ها و هزاره ها و حتی پشتون های لائیک و غیرمذهبی را در حکومت مشارکت دهد»، گفت: مادامی که طالبان در قالب یک گروه شبه نظامی و اسلام گرا عمل کند، نمی تواند در کشوری با تنوع قومی و مذهبی همانند افغانستان و در دنیای پیچیده امروز به لحاظ روابط سیاسی و فرهنگی و اقتصادی حرکت کند مگر این که از قالب یک گروه شبه نظامی خارج شوذ و با فعالیت سیاسی در روندی مشابه انتخابات به قدرت برسد و در حکومت نیز سایر گروه ها و طیف های صاحب قدرت در افغانستان را شریک کند.

وی ادامه داد: اگر این موارد در سختار قدرت دیده شوند، شاید طالبان بتواند در قالب یک اتحاد جمهوریت و با برگزاری یک انتخابات سلطه خود را مشروع و قانونی کند در غیر این صورت،با سیاست‌های بسته و چالشی در روابط بین الملل، در گذر زمان قطع به یقین با واکنش کشورهای همسایه ، جامعه بین المللی و اعتراضات و تنش‌ها و جنگ داخلی مواجه می شود.

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس خاطر نشان کرد: آینده و بقای طالبان به میزان و نحوه تعامل مردم با طالبان و طالبان با کشورهای همسایه و جامعه بین الملل و نگرش طالبان به موضوع حکومت داری بستگی دارد.

قدرت‌گیری طالبان یک عقب‌گرد برای جامعه افغانستان است

رئیس پیشین دانشگاه آزاد اسلامی واحد افغانستان خاطر نشان کرد: به عنوان کسی که در افغانستان حضور داشته و با فرهنگ‌ها و قومیت‌های این کشور آشنا هستم، حکومت طالبان را یک حکومت دارای تنش در این کشور می‌بینم و تصور نمی‌کنم این دوران برای جامعه افغانستان مثبت تلقی شود چرا که به نوعی یک عقب گرد برای جامعه افغانستان محسوب می شود.

وی با بیان این که « نگاه فعلی من به این تحولات خوش‌بینانه نیست اما باید صبر و رفتار طالبان را رصد کرد»، افزود: من معتقدم یک گروه مطلق‌گرا که نگاه قومیتی به مسائل دارد در یک جامعه متنوع قومی و فرهنگی مثل افغانستان دچار تنش می‌شود.

موضع گیری مولوی عبدالحمید برگرفته از واقعیت‌های افغانستان است

این نماینده مجلس ایران درباره موضوع گیری و تبریک مولوی عبدالحمید به طالبان نیز گفت: این موضع گیری همانند موضع گیری بسیاری از کشورهای منطقه مبتنی بر بیان واقعیت در جامعه افغانستان است و مولوی عبدالحمید به این مساله اشاره دارد که طالبان یک واقعیت با پشتوانه مردمی و تاریخی است.

وی با بیان این که نباید بر مولوی عبدالحمید به خاطر این موضوع گیری خرده گرفت، گفت: تصویر افغانستان را در اخبار روزهای اخیر دنبال کنید؛ اگر کسی یک سفر تفریحی از هرات به کابل برود به این سرعت نمی تواند همه این مناطق را پشت سر بگذارد اما طالبان به راحتی در این مناطق جلو می رود و مولوی عبدالحمید هم به این مساله تاکید دارد که نفوذ قومی و مذهبی طالبان در بین مردم افغانستان را نمی توان انکار کرد.

رحیمی جهان آبادی همچنین افزود: بسیاری از کشورها مثل ایران، ترکیه، قطر، خود آمریکایی‌ها که وارد گفت‌وگو با طالبان شدند یا حتی خود دولت مرکزی افغانستان که وارد گفت‌وگو با طالبان شدند نیز اشاره به همین مساله داشتند و مولوی عبدالحمید هم اشاره به همین مساله داشت که طالبان بخشی از واقعیت امروز جامعه افغانستان است.

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس یازدهم درباره اظهارات مولوی عبدالحمید به روحانی بودن وی نیز اشاره کرد و گفت: به این نکته هم باید توجه داشت که آقای مولوی عبدالحمید یک روحانی است و نگاه ایشان به حکومت‌های مذهبی و حکومت‌هایی که نگاه دینی به مسائل سیاسی دارند مثبت است.

وی ادامه داد: مشخصا ایشان همین نگاه را به دیگر جریان‌های اسلام گرای منطقه همانند حماس دارند ، طبیعتا همه روحانیون نگاهی مثبت به جریان های دینی و حکومت های دینی دارند و امیدوار هستند که این حکومت ها الگوهای مثبتی شود.

مولوی عبدالحمید بارها به طالبان و گروه‌های اسلام گرا تذکر دادند که با تنگ‌نظری نمی توانید حکومت خود را جلو ببرید

نماینده اهل سنت مجلس یازدهم با بیان این که مولوی عبدالحمید هم در صحبت اخیر و هم در صحبت های قبلی درباره « رعایت حقوق قومیت‌ها، زنان و حقوق بشر و مسائلی که در دوره قبل طالبان در افغانستان چالش ایجاد کرد» تذکر داده است، گفت: وی تاکید دارد و بارها و بارها تصریح کرده که با رعایت حقوق اقلیت‌ها و قومیت‌ها و رعایت حقوق بشر است که یک حکومت می‌تواند دوام و بقا داشته باشد و بارها در صحبت های خود به طالبان و گروه های اسلام گرا تذکر دادند که با تنگ‌نظری نمی توانید حکومت خود را جلو ببرید.

بعید است عبدالله عبدالله و پسر احمد شاه مسعود توفیقی در مقابله با طالبان داشته باشند

رحیمی جهان آبادی در پاسخ به سوالی درباره مقاومت صورت گرفته موسوم به حلقه پنجشیر گفت: واقعیت امر این است که شرایطی که امروز طالبان در افغانستان دارد و به قدرت رسیده، با دوره قبل قدرت گیری آن‌ها متفاوت است چرا که در دوره قبل مرحوم شاه مسعود یک چهره کاریزما و دارای تجربه وسیع نظامی و سیاسی در راس گروه مخالفان طالبان قرار داشت اما به نظر من در شرایط فعلی نه آقای عبدالله عبدالله و نه فرزند مرحوم شاه مسعود در شرایطی نیستند که بتوانند یک محور مقاومت را در افغانستان شکل دهند.

وی ادامه داد: حتی در صورت رخ دادن این اتفاق، ممکن است افغانستان دچار تجزیه و جنگ داخلی شود کما این که آمریکایی‌ها نیز بدشان نمی آید که افغانستان را تجزیه و به بخش پشتون‌نشین و ازبک‌نشین، تاجیک‌ها و هزاره‌ها و … تقسیم کنند.

نماینده اهل سنت مجلس افزود: مقاومتی که از سوی طیف پنجشیر یا سایر نیروهای نزدیک به مجاهدین سابق ممکن است بتواند چالش هایی را علیه طالبان ایجاد کند اما با این شرایط و سرعت تصرف طالبان بعید است این طیف یا گروهی با فرماندهی پسر مرحوم احمد شاه مسعود ، بتوانند مقابل طالبان پیروز شوند.

رییس پیشین دانشگاه آزاد اسلامی واحد افغانستان خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که در حال حاضر ملابرادر وارد گفت‌و‌گو با حامد کرزای و عبدالله عبدالله شده و بعید نیست بخواهد تاجیک ها، بخشی از پشتون‌های لائیک را که با حامد کرزای هستند و بخشی از هزاره ها را با خود همراه کرده و در حکومت شریک کند که اگر این اتفاق بیافتد دیگر مقاومت حلقه پنجشیر هم منتفی می‌شود.