تصمیمی که حاکمیت گرفت

محسن جلیلوند تحلیلگر مسائل بین‌الملل در روزنامه آرمان ملی نوشت:

مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز شنبه در سفری به تهران با رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار کرد که هر دو طرف مذاکرات خود را سازنده و مثبت خواندند. در چارچوب تعاملات و همکاری‌های موجود، طرفین تصمیم گرفتند دیدارهای متقابل را در سطوح مرتبط تداوم دهند. در همین راستا رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس با مدیرکل دیدار و رافائل گروسی نیز در آینده نزدیک به تهران سفر خواهد کرد تا مشورت‌های سطح بالا با هدف تقویت همکاری‌های میان ایران و آژانس در حوزه‌های مختلف داشته باشد.

باید توجه داشت تفاهمی که صورت گرفت تصمیم نظام و حاکمیت بود که سرانجام اتخاذ شد و به نحوی تلاش شد تا همکاری شکل گیرد. موضع گیری‌های سخت سایر کشورها از یکسو و احتمال صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام، از جمله عللی بودند که سبب شد تا ایران این تصمیم را بگیرد. در خصوص تفاهم ایران و آژانس، دو موضع‌گیری مطرح شده است؛ دسته اول کشورهای اروپایی و روسیه بودند که عنوان کردند همکاری ایران و آژانس سازنده است و نتایج مطلوبی خواهد داشت. دسته دوم نیز بعضی از کشورها و رژیم اسرائیل هستند که عنوان می‌کنند ایران در راستای خریدن وقت برای خود این اقدام را انجام داده تا به محل گریز در توانمندی‌های هسته‌ای برسد. فارغ از این مسائل تفاهم ایران و آژانس، حسن نیت تهران را نشان داد و بیانگر این است که ایران می‌خواهد با جامعه جهانی همکاری داشته باشد. به جز این اقدام اخیر، رویه ایران در پیشبرد مذاکرات با جامعه جهانی به‌گونه‌ای بود که عملا امیدها در خصوص احیای برجام را از بین برد و اگر قرار باشد طبق همان رویه، سیاست خارجی و مذاکرات را پیش ببریم، مشخصا به نتیجه نخواهیم رسید و دیگر برجامی باقی نخواهد ماند.

نقطه قابل تامل این است که طرفین برجام به نحوی در حال القای این امر هستند که دیگر برجام 2015 نمی‌تواند تمام خواسته‌های آنها را تامین کند و همین امر شاید منجر به توافقی فارغ از برجام شود. نتیجه این نوع تفکر نیز این است که طرفین همچنان بر خواسته‌های حداکثری خود پافشاری می‌کنند و این پافشاری شاید کار را برای رسیدن به تفاهم نهایی سخت کند. در این میان نه آمریکا و نه ایران حاضر نیستند بدون دریافت یک امتیاز بزرگ به طرف مقابل تضمین دهند. مشخصا مذاکرات وین به کنگره نخواهد رفت و کنگره به آن رای نخواهد داد. امروز برای آمریکا مهم‌ترین مقوله برنامه هسته‌ای ایران است.

آنها هدف اول خود را این مساله قرار داده‌اند تا برنامه هسته‌ای ایران را مهار کنند. این احتمال که در هفته‌های آتی توافقی شکل گیرد بسیار کم است و مشخصا کار به ماه‌های آینده کشیده خواهد شد. در ماه‌های آینده مذاکره سخت‌تر می‌شود و شاید پافشاری بیشتری نسبت به مطالبات از سوی ایران اتخاذ شود.