چند نکته درباره طوفان «شاهین» و زمان ورودش به ایران/ وقوع چنین طوفانی در کشور کم‌سابقه است!

طوفان شاهین از مرزهای شرقی وارد ایران شده، خسارت‌های احتمالی طوفان سبب تعطیلی برخی شهرها و تخلیه برخی روستاها در استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان شده است.

به گزارش خبرآنلاین، همان‌طور که پیش‌بینی‌ها از حرکت طوفان «گلاب» در اقیانوس هند به‌سمت دریای عمان و مرزهای شرقی کشور خبر می‌داد حالا این طوفان حاره‌ای با نام جدید خود یعنی «شاهین» وارد آسمان ایران شده است. طوفانی که سبب شد هواشناسی بالاترین سطح هشدار خود، یعنی هشدار قرمز را به برخی استان‌ها اعلام کند.

در این‌باره صادق ضیائیان، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی می‌گوید: «انتظار داشتیم امروز طوفان چرخنده «شاهین» از سیستان و بلوچستان وارد کشور شود، همین‌طور هم شد و الان این طوفان دارد روی دریای عمان فعالیت می‌کند و تا شرق استان هرمزگان هم پیش خواهد رفت. این طوفان امروز و فردا روی سواحل مکران تا شرق هرمزگان به فعالیت خودش ادامه می‌دهد.»

درهمین‌باره محسن حیدری، مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان به ایرنا گفته که «هم‌اینک چرخند حاره‌ای شاهین در حوالی مدار ۲۴ درجه شمالی و ۶۱ درجه شرقی قرار دارد و با سرعت جابجایی ۱۱ کیلومتر بر ساعت به سمت غرب در حرکت است. ابرهای این چرخند در جهت شمال تا شعاع حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر و در جهت غرب تا شعاع حدود ۴۰۰ کیلومتر از چشم طوفان توسعه یافته که خیلی بعید است در مناطق دوردست بیرون از دریا تأثیرگذاری قابل توجهی داشته باشد. به طور کلی دامنه ابرناکی طوفان تا کنون به حدود یکهزارو ۲۰۰ تا یکهزارو ۳۰۰ کیلومتر رسیده است.»

با این وجود نگرانی‌ها از خسارت‌های احتمالی طوفان شاهین سبب شده شهرهایی که در مسیر احتمالی طوفان هستند اعلام آماده‌باش کنند. با توجه به اخطار سازمان هواشناسی مبنی بر فعالیت طوفان حاره‌ای «شاهین» در جنوب استان سیستان و بلوچستان بنا بر تصمیم ستاد مدیریت بحران این استان، مدارس شهرستان‌های کنارک، چابهار و دشتیاری تعطیل شدند. همچنین مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان در جمع خبرنگاران اعلام کرد: «روستاهای در معرض خطر سیلاب و بالا آمدن آب دریا در پی طوفان حاره‌ای «شاهین»، در شرق هرمزگان تخلیه اضطراری می‌شوند.» مهرداد حسن‌زاده بیان کرده: «در حال حاضر ستادهای بحران شهرستان‌های جاسک و سیریک فعال شده‌اند و درحالت آماده باش هستند.»

از طرفی آن‌طورکه ایسنا گزارش داده جزیره قشم به‌حالت آماده‌باش درآمده است، علیرضا نصری فرماندار شهرستان قشم بیان کرده که «بخش های مختلف ستاد اعم از بخشداری و دهیاری ها، شهرداری‌ها، بسیج، هلال احمر، شبکه بهداشت و درمان و مدیریت برق برای امدادرسانی با اطمینان از در دسترس بودن منابع، تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز بویژه در نقاط مسیر بحران در آماده باش کامل باشند.»

اما طوفان چرخنده‌ی «شاهین» می‌تواند خسارت‌هایی برجای بگذارد. دراین‌باره بهلول علیجانی استاد دانشگاه و بنیان‌گذار اقلیم‌شناسی سینوپتیک در ایران در گفت‌وگویی با خبرآنلاین معتقد است این قبیل طوفان‌ها در خلیج بنگال و مکزیک بیشترین فراوانی را دارند و خسارت‌های زیادی می‌توانند ایجاد کنند.

همچنین ضیائیان به خبرآنلاین می‌گوید: «در اثر فعالیت این سیستم در سواحل سیستان و بلوچستان و شرق استان هرمزگان ممکن است بارش‌های سنگینی ایجاد و با افزایش ارتفاع موج و بارندگی سنگین آبگرفتگی معابر و بالا آمدن آب دریا در کنار سواحل می‌تواند خسارت سنگینی وارد شود. امواج و باد شدید می‌تواند به تاسیسات خسارت‌های مختلف وارد کند و همچنین سبب شکسته شدن درختان و سازه‌های موقت شود.»

او ادامه می‌دهد: «پدیده‌هایی که ناشی از طوفان «شاهین» خواهیم داشت افزایش ارتفاع موج در ساحل بین سه تا چهار متر و دور از ساحل شش تا هفت متر است. وزش بادهای بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت دور از ساحل ممکن است اتفاق بیفتد و در کنار ساحل چیزی حدود ۸۰ کیلومتر سرعت باد خواهد بود.»

برای جلوگیری از ایجاد حادثه در چنین شرایطی رعایت برخی نکات ایمنی ضرورت دارد. دراین خصوص اله‌بخش ریگی، دبیر توسعه هواشناسی کاربردی سیستان و بلوچستان به ایسنا گفته «توصیه می شود مردم برای جلوگیری از آسیب های احتمالی طوفان به هیچ عنوان برای عکاسی یا تفرج به سواحل نزدیک نشوند چراکه در حال حاضر بهترین اقدام در خانه ماندن است. همچنان بر عدم فعالیت های دریایی اصرار داریم و توصیه می کنیم تا اطلاع ثانوی هیچ فعالیت دریایی در جنوب استان انجام نشود. مردم از سازه های غیرامین فاصله بگیرند و در صورت سکونت در این سازه ها، حتما محل اسکان خود را تغییر دهند و به جای امن بروند. افرادی که بنابر ملاحظات شغلی خود هنوز در نزدیکی بنادر قراردارند، به مکان های امن تر منتقل شوند. اگر شرایط انتقال به جای امن فراهم نیست، به هوش باشند و در صورت افزایش شدت پدیده های مخاطره آمیز فورا منطقه خطر را ترک کنند.»

آن‌طورکه به‌نظر می‌رسد این طوفان کم سابقه است و کمتر پیش می‌آید که طوفان‌های حاره‌ای اقیانوس هند به‌سمت ایران تغییر مسیر دهند. در همین‌باره علیجانی به خبرآنلاین می‌گوید: «سیستم‌هایی که به کشور ما وارد می‌شوند و سبب باران یا هر پدیده‌ دیگر می‌شوند معمولاً از غرب وارد می‌شود مخصوصاً در دوره سرد سال، اما در دوره گرم سال بعضی وقت‌ها در منطقه حاره هم فعالیت‌هایی انجام می‌شود که به آن طوفان می‌گویند.»

او ادامه می‌دهد: «در منطقه اقیانوس هند این طوفان‌ها معمولاً وجود دارند و بیشتر سمت بنگلادش یا پاکستان می‌روند، اما گاهی این پدیده‌ سمت کشور ما هم می‌آید، سال‌ها قبل هم طوفان‌هایی داشتیم که باران‌های شدیدی در جنوب شرقی ایران ایجاد کردند اما احتمال آمدن این قبیل طوفان‌ها خیلی کم است. طوری‌که گاهی می‌گویند هر ۱۰۰ یا ۸۰ سال یکبار می‌آید. البته منظور این نیست که برای این طوفان‌ها باید ۱۰۰ سال صبر کرد بلکه احتمال وقوع آن‌ها این‌گونه است. طوفان شاهین هم که آمده از سوی اقیانوس هند است. چرایی این مسئله در مسیری است که طوفان‌ها طی می‌کنند. اگر مسیر طوفان از روی دریا باشد مشخصاً باران شدید ایجاد خواهد کرد اما اگر به هر دلیلی از مسیر دریا خارج و وارد خشکی شوند طوفان گرد و غبار ایجاد می‌کند. چراکه قدرت زیادی هم دارند.»

علیجانی درخصوص این‌که آیا تغییرات اقلیمی سبب شده طوفان‌ حاره‌ای اقیانوس هند به‌سمت ایران حرکت کند، بیان می‌کند: «تغییرات اقلیمی دلیل حرکت این طوفان به سمت ایران نیست. هر از چند سالی ممکن است این پدیده رخ دهد و منجر به ایجاد بارندگی‌های شدیدی شود، البته تغییرات اقلیمی می‌تواند اثرگذار باشد. از نظر تغییرات اقلیمی می‌شود گفت که به‌هرصورت این طوفان‌ها روی دریا درست می‌شوند اما اگر بارندگی نداشته باشد یعنی هوا گرم شده و آن کمربند همگرایی که باعث تولید این سامانه‌ها می‌شود به‌سمت شمال جابه‌جا شده است. البته باید بیشتر بررسی شود.»

همچنین ضیائیان بیان می‌کند: «این قبیل طوفان‌ها هرچند وقت یکبار می‌آید، طوفان شاهین در ادامه طوفان گلاب است که از خلیج بنگال به‌سمت هندوستان رفت و از خشکی مجدد به اقیانوس هند وارد شد و به دریای عرب رسید و الان روی دریای عمان فعالیت دارد که از دیروز به نام شاهین شناخته می‌شود.»