چشم‌اندازی تاریک از بحران اقتصادی پیش رو؛ آقای رئیسی کشور را از فروپاشی نجات دهید!

نواندیش- رضا امیری: گزارشی تحت عنوان «برآورد بدهی‌های دولت ایران به بخش‌های مختلف در دوره ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۶ تحت دو سناریوی رفع تحریم‌های اقتصادی و تداوم تحریم‌ها» در فضای مجازی دست به دست می‌شود که در آن ادعا شده است نرخ دلار تا شش سال دیگر در صورت ادامه تحریم‌ها علیه ایران به ۲۸۴ هزار تومان و در صورت لغو تحریم به ۵۵ هزار تومان خواهد رسید.

با این حال هنوز اظهارنظر رسمی در خصوص اصالت این گزارش منتشر نشده است. ضمن آنکه تاریخ انتشار این گزارش به اواسط مرداد برمی‌گردد؛ به عبارتی این تحلیل در دولت روحانی انجام شده است. بنابراین مشخص نیست دولت جدید تا چه حد محتوای این گزارش را قبول دارد و تایید خواهد کرد.

به هر روی چه این گزارش درست باشد و چه نباشد اوضاع اقتصادی همین حالا نیز روز به روز در حال بدتر شدن است، آقایانی که تا پیش از این تصور می کردند اقتصاد از چهره آقای روحانی خوشش نمی آید و به همین خاطر هم روی برگردانده تا هر روز شاهد افزایش تورم و قیمت دلار باشیم چرا اکنون سناریو تازه ای مطرح نمی کنند؟ با گذشت بیش از دو ماه از روی کار آمدن آقای رئیسی و سفرهای پر شمار استانی ایشان نه تنها اوضاع اقتصادی بهبود نیافته که به قطعیت بدتر هم شده است، دلیل آن هم واضح است اقتصاد یک علم است نه کاری به آقای روحانی دارد و نه کاری به رئیسی و نه به هیچ کس دیگر تا زمانی که سیاست های فشاری فعلی ادامه یابد جای هیچ بهبودی نیست.

در این گزارش میزان صادرات نفت خام در شرایط رفع تحریم‌ از سال ۱۴۰۱ روزانه ۲.۵ میلیون بشکه و در سناریوی تداوم تحریم روزانه ۸۰۰ هزار بشکه در نظر گرفته شده است. رقم ۸۰۰ هزار بشکه عددی نزدیک به برآوردهای شرکت‌های ردیابی نفتکش از میزان صادرات نفت ایران از زمان روی کار آمدن جو بایدن در آمریکاست.

پیش‌بینی نرخ ارز در دو سناریو برای تحریم‌ها

این گزارش در سناریویی که تحریم‌های آمریکا علیه ایران برداشته نشوند، برآورد کرده است در سال جاری نرخ دلار ۲۵ هزار تومان باشد که اختلاف چندانی از نرخ کنونی ارز ندارد. قیمت دلار هم‌اکنون در بازار تهران بیش از ۲۷ هزار تومان است و میانگین از ابتدای سال آن هم کمی بیش از ۲۵ هزار تومان بوده است.

در این سناریو دلار برای سال آینده ۳۵ هزار تومان برآورد شده است. با متوسط رشد سالانه ۵۰ درصدی نرخ ارز، در سال ۱۴۰۴ دلار به بیش از ۱۰۰ هزار تومان و نهایتا در ۱۴۰۶ به ۲۸۵ هزار تومان خواهد رسید.

اما در سناریوی رفع تحریم‌ها، نرخ برابری دلار به ریال برای امسال و سال بعد حدود ۱۸ هزار تومان در نظر گرفته شده است. در این حالت در انتهای بازه شش ساله دلار به ۵۵ هزار تومان خواهد رسید.

برآورد گزارش منتسب به سازمان برنامه و بودجه از متغیرهای اصلی اقتصاد ایران در دو سناریوی رفع تحریم و تداوم تحریم

این گزارش مدعی آن است که شاخص «نسبت بدهی دولت به تولید ناخالص داخلی» برای سناریوی تداوم تحریم‌های اقتصادی در سال ۱۴۰۱ از آستانه حساسیت عبور می‌کند و دولت مطابق استانداردهای بین‌المللی در سال ۱۴۰۳ به دلیل ناتوانی در بازپرداخت بدهی در شرایط احتمال ورشکستگی قرار می‌گیرد.

اگرچه در سناریوی رفع تحریم‌ها شرایط ورشکستگی با تاخیر رخ می‌دهد، ولی با حفظ ساختارهای کنونی و عدم تجدیدنظر اساسی در رویه خلق بدهی‌های دولت ایران، شاهد ورود بدهی دولت به احتمال ورشکستگی در سال ۱۴۰۵ حتی در سناریوی رفع تحریم‌های اقتصادی خواهیم بود.

تورم پایدار ۴۰ درصدی؟

در این گزارش اشاره شده است: بدیهی است گزینه جایگزین ورشکستگی برای دولت تکیه بر تورم‌های بالاتر خواهد بود. در این صورت انتظار می‌رود روند بلندمدت تورم ۲۰ درصد دو دهه گذشته (به غیر از سال‌های تحریمی) به نظام تورمی حدود ۴۰ درصد سالانه مانا شود.

در این گزارش، حتی در صورت برداشته شدن فشار تحریم، در ۶ سال آینده نرخ تورمی بیش از ۲۵ درصد و به طور متوسط ۲۸ درصد خواهیم داشت.

متوسط تورم سالانه در سناریوی باقی ماندن تحریم‌ها، نزدیک به ۵۴ درصد خواهد بود.

در حال حاضر شرایط به شدت نگران کننده است، مردم خسته اند، بر خلاف آقایان که در صدا و سیما از امید می گویند بر عکس مردم روز به روز نگران تر هستند، از آقای رئیسی تمنا داریم هر چه سریع تر فکری عاجل به حال این شرایط بکنند و حداقل این زنجیر سنگین تحریم را از گردن این مملکت باز کنند، شاید تحریم تنها مشکل اقتصاد ما نباشد که قطعا هم نیست اما حداقل تاثیر روانی به سزایی دارد و رفع آن در کوتاه مدت هم که شده کشور را از تنگنا عبور می دهد.