چرا دیدار بنت با پوتین درباره ایران مهم است؟

روزنامه هاآرتص در مطلبی نوشت: دیدار نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه باید به اسرائیل درک بهتری از مساله برنامه هسته ای ایران بدهد.

به گزارش انتخاب، مسکو در پشت پرده در هفته های اخیر تهران را تحت فشار قرار داده است تا اطمینان حاصل کند که ایران نظارت بین المللی بر تاسیسات اتمی اش را که هم اکنون نیز تضعیف شده است، بیش از این محدود نکند. این یک خبر خوب برای اسرائیل در وضعیت آشفته ای است که حول و حوش مذاکرات برای احیای برجام شکل گرفته است.

به گفته منابع دیپلماتیک در وین، در نتیجه تلاش های روسیه، ایران از خاموش کردن دوربین های نصب شده توسط بازرسان بین المللی در تاسیسات هسته ای خود و اخلال در کار آژانس بین المللی انرژی اتمی خودداری کرده است. منابع اسرائیلی تأیید کرده اند که روسیه در واقع سعی کرده است ایران را کنترل کند و برآورد کرده اند که چین نیز از این موضع حمایت می کند.

موضع روسیه در مورد برنامه هسته ای ایران پیچیده است و رمزگشایی از اقدامات آن اغلب دشوار است. تصور کنونی این است که کرملین ممکن است نسبت به موضوع غنی سازی توسط ایران بی تفاوت باشد، اما بر خلاف تصور قدرتهای غربی، برای روسیه تا به حال موضوع نظارت بر برنامه هسته ای این کشور دارای اهمیت بوده است.

منابع دیپلماتیک در وین در ادامه توضیح دادند که در حالی که اسرائیل و غرب از احتمال تبدیل شدن ایران به یک کشور در آستانه هسته ای شدن می ترسند و تمام تلاش خود را می کنند تا این کشور به این وضعیت نرسد، هدف روسیه این است که اطمینان حاصل کند که ایران بازرسی ها را بیشتر از این تضعیف نمی کند. روسیه می خواهد بداند که آیا ایران تصمیم می گیرد برنامه ساخت سلاح هسته ای خود را جلو ببرد و آن را از حالت در آستانه هسته ای شدن به کشوری تبدیل کند که دارای سلاح هسته ای آزمایش شده و آماده باشد؟ و این که اگر ایران چنین قصدی دارد چه زمانی اقدام خواهد کرد.

بنت قبلاً تلفنی با پوتین در مورد تلاش ایران برای تبدیل شدن به یک کشور در آستانه هسته ای شدن، صحبت کرده است. اکنون این دو اولین ملاقات خصوصی و شخصی خود را خواهند داشت. اسرائیل نگران سرعت غنی سازی اورانیوم، درصد غنی سازی و دیگر اقدامات انجام شده توسط ایران است. اما همانطور که اشاره شد، این لزوماً چیزی نیست که موجب نگرانی روسیه باشد.

در این سفر کوتاه به سوچی، «ایال حولتا» رئیس شورای امنیت ملی اسرائیل، «آوی گیل» معاون نظامی نخست وزیر و «شمریت مئیر» مشاور سیاسی نخست وزیر حضور خواهند داشت. هنوز مشخص نیست که آیا این سه نفر با همتایان خود در کرملین دیدار خواهند کرد یا خیر. زئف الکین [اصالتا اوکراینی] که اکنون وزیر مسکن و ساختمان است و پیش از این به عنوان مترجم بنیامین نتانیاهو ، نخست وزیر سابق اسرائیل خدمت می کرد، در این سفر نیز مترجم نفتالی بنت خواهد بود. هیچ روزنامه نگاری در پرواز حضور نخواهد داشت.

بنت و پوتین عمدتا بر دو موضوع تمرکز خواهند کرد. اولین مورد، حضور ایران در سوریه و تلاش تهران برای ایجاد جبهه دوم علیه اسرائیل در آنجا، در کنار حزب الله لبنان است و موضوع دوم البته ایران هسته ای است.

روسیه، که به بشار اسد در تلاش های خود برای حاکمیت بر کل کشور کمک می کند، در دو هفته گذشته از دو رویداد ناخشنود شده است. اولین مورد که توسط رسانه های خبری نیز برجسته شد، ترور مدحت الصالح است. وی به اتهام نقض امنیت به مدت 12 سال در اسرائیل زندانی بود. مدحت پس از آزادی به سوریه رفت و نماینده پارلمان شد و از نزدیکان اسد محسوب می شد. به نظر می رسد کشتن وی با گذشته او ارتباطی ندارد، بلکه به دلیل ایجاد زیرساخت های تروریستی با کمک ایران است.

رویداد دیگری که تقریباً مورد توجه قرار نگرفت، حمله به منطقه التنف در جنوب شرقی سوریه است که به نیروی هوایی اسرائیل نسبت داده شده است. این منطقه تحت کنترل آمریکا ، در نزدیکی نقطه مرزی سوریه-عراق-اردن قرار دارد. هدف حمله، کارخانه سنگ فسفات بود. لازم به ذکر است که از سنگ فسفات نیز می توان اورانیوم استخراج کرد، اما مشخص نیست که آیا این حمله به این علت بوده است یا خیر.

بنا به گزارش اسپوتنیک، وب سایت خبری نزدیک به کرملین ، «وادیم کولیت»، معاون مرکز آشتی روسیه گفته است که سامانه های دفاع هوایی سوریه (که توسط روسیه کنترل می شود) از شلیک به جنگنده های F-16 اسرائیل خودداری کردند زیرا رادارها یک هواپیمای غیرنظامی را در مجاورت آن ها نشان می دادند. هویت این هواپیمای غیرنظامی گزارش نشده است. کولیت گفت این احتمال وجود داشت که سیستم های ضدهوایی سوریه این هواپیمای غیر نظامی را نیز هدف قرار دهند.

حادثه مشابهی در حدود سه سال پیش رخ داد و یک هواپیمای شناسایی روسیه در جریان حمله اسرائیل به طور تصادفی توسط موشک سوری سرنگون شد. پس از آن حادثه ، در سپتامبر 2018 ، میکام نورکین، فرمانده نیروی هوایی اسرائیل فورا به مسکو رفت تا روس ها را آرام کند و روابط را بهبود ببخشد.

به دنبال این حادثه، پروتکل های هماهنگی جدیدی وضع شد که آزادی عمل اسرائیل در سوریه را محدود می کرد.

و اما موضوع هسته ای: ماه گذشته رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و ماسیمو آپارو، رئیس بخش حفاظت و راستی آزمایی آژانس، با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در تهران دیدار کردند.

در این نشست ، سه نفر توافق کردند که ایران به بازرسان اجازه دهد تا دوربین ها را حفظ کرده و به جمع آوری اطلاعات ادامه دهند. با این حال، در هفته های پس از این نشست، مشخص شد که ایران به این وعده به صورت کامل پایبند نیست. در حالی که ایران نگران صدور قطعنامه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی است، اما به تلاش و خرید زمان برای پیشبرد برنامه هسته ای خود ادامه می دهد.

هرچند گروسی در گزارش های دوره ای خود لحنش را تندتر کرده ولی اختیارات وی محدود است و هرگونه تصمیم شورای امنیت سازمان ملل متحد به هر حال نیاز به اجماع با روسیه و چین دارد.

بنابراین کلید حل این مساله برای اسرائیل در واشنگتن بوده و همچنان است. اسرائیل معتقد است که ایران قصد بازگشت به برجام را ندارد و در بهترین حالت، تهران با یک توافق نرمتر و ملایم تر موافقت می کند که هرگونه پیشرفتی که تاکنون در زمینه غنی سازی اورانیوم، ارتقاء سانتریفیوژها، متالورژی و توسعه موشک به دست آورده است، به عقب بازگردانده نشود.

در چنین وضعیتی، درست است که ایران هنوز فاصله زیادی با ساخت بمب دارد، اما همچنان در حال کسب دانش، تجربه و توانایی های مرتبط است. اگر ملاقات بنت و پوتین نشان دهد که فشار روسیه بر ایران تاثیر کمی دارد یا تنها به یک موضوع محدود می شود، اسرائیل سه گزینه پیش رو خواهد داشت:

اولین و مورد پسندترین گزینه این است که آمریکا پایان مذاکرات با ایران برای احیای برجام را اعلام کند. در این سناریو، ایالات متحده به همراه انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا، تحریم های سختی را وضع خواهند کرد که قبلاً تصویب شده اند، اما در حال حاضر اجرا نمی شوند. این امر در درجه اول شامل اعمال تحریم هایی علیه شرکت ها و نهادهای آشکار و پنهان سپاه پاسداران است که با سایر کشورها تجارت می کنند. چنین تحریم هایی ممکن است باعث فروپاشی اقتصاد ایران شود و دولت ایران را مجبور به بازگشت به توافق هسته ای کند.

دومین گزینه، که کمترین احتمال را دارد این است که اسرائیل به تنهایی به تاسیسات هسته ای ایران حمله کند. و در نهایت سومین گزینه این است که اسرائیل بپذیرد ایران در حال تبدیل به یک کشور در آستانه هسته ای شدن است.