اگر راست می‌گویید از آب صیانت کنید!

ولی‌اله شجاع پوریان، مدیرمسئول روزنامه همدلی در سرمقاله این روزنامه نوشت:

وضعیت آبی کشور به شرایط خطرناکی رسیده و شواهد میدانی، آمارهای دو دهه گذشته و وضعیت نزولات آسمانی سال آبی گذشته و پاییز امسال چشم‌انداز امیدبخشی را در حوزه آب نشان نمی‌دهد. پیش‌بینی کارشناسان از دو دهه قبل مبنی بر استفاده بیش‌ازحد از آب‌های تجدیدپذیر سالیانه کشور، کاهش نزولات آسمانی و مشکلات مربوط به تأمین آب همه حکایت از آن داشت که کشور از حیث منابع آبی وارد وضعیت بحرانی شده است.

شوربختانه در همه این سال‌هاباوجود همه پیش‌بینی‌ها و هشدارها و شواهد، برنامه‌ریزی مناسبی در مدیریت منابع آب برای کاستن از عواقب ناگوار این تهدیدها صورت نگرفت و اکنون کمبود آب، فرونشست زمین، آلودگی آب‌های سطحی، ورود پساب‌ها و فاضلاب‌ها به آب‌های سطحی و زیرزمینی، خشک شدن تالاب‌ها، فعال شدن کانون‌های ریزگرد و بروز سایر اثرات مخرب زیست‌محیطی اثرات سوء خود را نشان داده و بیم و هراس‌ها را افزایش داده است.

متأسفانه همچون سایر چالش‌ها و مسائل حاکمیتی دیگر، عدم توانایی دستگاه‌های متولی امر، حل این بحران را نیز به قضا و قدر سپرده و اقدام مؤثری برای برون‌رفت از این وضعیت مشاهده نمی‌شود. گویا متولیان امر واقعاً راهکاری جز دل بستن به موهومات و واگذاری حل مشکل به آینده ندارند و با یک ترسالی (که ممکن است هر ده سال یک‌بار رخ دهد) گمان می‌کنند از این بحران خارج خواهند شد.خوشبختانه به دلیل تشدید حساسیت‌های زیست‌محیطی ایجادشده در سال‌های اخیر، متخصصان و کارشناسان حوزه آب و  محیط زیست کافی در دانشگاه‌های کشور و بدنه وزارت جهاد کشاورزی، سازمان محیط‌زیست، وزارت نیرو و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط حضور دارند که می‌توانند مسئولان را در اجرای سیاست‌ها و ریل‌گذاری‌ها در حوزه آب یاری دهند، اما نکته مهم اینجاست که تاکنون اجماعی در موردقبول بحران آب و تبدیل‌شدن آن به مسئله جدی کشور و استفاده از عقل جمعی در میان مسئولان تصمیم‌گیر صورت نگرفته استو به‌جز یک سری وعده‌ها و شعارهای انتخاباتی و رفتارهای عموماً پوپولیستی و بی‌ثمر در همه این سال‌ها در هر دولتی با هر گرایشی کمتر شاهد تصمیم و اقدامی مؤثر در این حوزه بوده‌ایم.

اگر امروز در مجلس به‌جای طرح صیانت از فضای مجازی برای جلوگیری از انتشار اخبار انتصاب‌های فامیلی، طرح صیانت از آب مدنظر مجلس بود چه خوب می‌توانستیم به حل مشکل آب یا لااقل کاهش پیامدهای آن امیدوار باشیم. اگر دولت محترم به‌جای تشکیل کارگروه‌هایبی‌ثمر تکراری، یک اقدام جدی در اصلاح الگوی مصرف آب، جلوگیری از کاشت محصولات غیراستراتژیک آب بر، بالا بردن راندمان مصرف آب در کشاورزی، بالا بردن بهر‌ه‌وری آب و جلوگیری از هدررفت آن در تمام بخش‌های مصرف و سایر راهکارهای پیشنهادی کارشناسان و امثالهم انجام می‌داد می‌توانستیم امیدوار باشیم در یک برنامه میان‌مدت یا بلندمدت شاهد اصلاحاتی در این زمینه باشیم.

آنچه امروزه مردم و کارشناسان را نگران کرده، کاهش بارش‌ها نیست بلکه بی‌تفاوتی و انفعال و بی‌برنامگی مسئولان و سیاستگذاران بخش آب کشور برای مقابله با این شرایط است که جای تأمل دارد.بحران آب یک موضوع عینی، قابل‌مشاهده و مؤثر در معیشت و سلامت مردم در زمان حال و آینده استو شرایط منابع آب کشور به‌گونه‌ای است که نه می‌توان آن را به همسایگان یا بیگانگان نسبت داد و نه به فریب‌خوردگان داخلی یا حتی کارشکنی افراد نفوذی. اکنون‌که دولت و مجلس و همه نهادهای انتصابی و انتخابی به‌صورت دربست در اختیار یک جریان خاص قرار دارد هیچ بهانه‌ای برای حل نکردن چنین موضوعاتی نیست. موضوع آب و مسائل مرتبط با آن اگر خیلی فوری و جدی به مهم‌ترین مسئله کشور و اصلی‌ترین دغدغه حاکمیت آن‌هم در همه بخش‌ها و سطوح تبدیل نشود، تبدیل به یک بحران زیست‌محیطی، اجتماعی، اقتصادی و در نهایت سیاسی و روانی جامعه خواهد شد که فکر کردن به عواقب آن نیز دلهره‌آور است.

موضوع آب باید همین امروز به یک اولویت کشوری تبدیل شودو سخت‌گیری‌ها در بخش‌های مختلف مصرف و تغییر روندها شروع شود. اکنون کشور در حال تجربه پاییز خشک است ولی حتی ورود به فصول پُر بارش نیز نباید ما را فریب دهد و تصمیم‌گیری عاجل را به تأخیر اندازد. چشم‌انداز کشور در سال‌های پیش رو از لحاظ آثار مخرب بی‌برنامگی در منابع آب تجدیدپذیر کشور دهشتناک است و مطمئن باشید کار به آیندگان نخواهد رسید که عملکرد ما را در زمینه مدیریت منابع آب ارزیابی کنند بلکه در همینسال‌های نزدیک تاوان عملکرد خویش را پس خواهیم داد.