تنها ضمانت برجام رای سنا است!

اکبر مختاری در کانال تلگرامی خود نوشت: طی روزهای اخیر سخنگوی وزارت خارجه ایران بار دیگر یکی از شرطهای بازگشت ایران به برجام را تضمین رییس جمهور آمریکا مبنی برعدم خروج مجدد از برجام عنوان کرده است.

 درخواستی که اگر عمیق تر به آن نگریسته تر شود میتوان آن را به معنای به نقطه پایان رسیدن احیای دوباره برجام تلقی کرد.

اساسا ریس جمهور آمریکا نمیتواند از نظر قانونی تضمین عدم خروج از برجام را دهد و اگر هم در سیاست اعلانی این تضمین را دهد در عمل کاری خلاف قانون را در چارچوب قانون اساسی آمریکا انجام داده و در نهایت نمی تواند آنرا اجرایی نماید.

«طبق بخش دوم اصل دوم قانون اساسی آمریکا توافقات خارجی ایالات متحده با دولتهای دیگر در صورتی تبدیل به قانون میشوند که رای مثبت دو سوم اعضای سنا را با خود داشته باشند» این درحالیست که برجام مورد تصویب سنای آمریکا قرار نگرفته است و اگر برجام چه در سال ۲۰۱۵ و چه هم اکنون به سنا رود نمیتواند رای اکثریت دو سوم سنا که شامل ۶۷ رای مثبت میشود را کسب کند.

برجام در سال ۲۰۱۵ نیز با مکانیزم «فیلی باستر» توانست از سد سنا عبور کند.

طبق مکانیزم فیلی باستر دموکراتهای کنگره سعی کردند مذاکره روی این توافق را ادامه دار کنند و اجازه رای گیری در صحن علنی سنا در مورد برجام را ندادند.

برای عبور از فیلی باستر و رای گیری در صحن علنی سنا در مورد برجام سه پنجم آرا سنا یعنی شصت رای نیاز بود که در نهایت آرا ۵۸به۴۲شد و برجام در صحن علنی سنا به رای گذاشته نشد.

ممکن است برخی این پرسش را مطرح کنند که پس پای برجام را چگونه تیم مذاکره کننده ایران کمی سفت کرده بودند،در پاسخ باید گفت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت پشتوانه اصلی ماندگاری برجام بود همانی که پس از خروج ترامپ از برجام، در شورای امنیت به ایران برتری حقوقی بخشید 

اما رییس جمهور آمریکا به عنوان رییس جمهور اصلی ترین کشور داخل توافق هسته ای بطور یکجانبه از برجام خارج شد و تحریمهای یکجانبه خردکننده ای را علیه ایران وضع کرد.

واقعیت موجود این است که تا برجام به تایید سنا نرسد ضمانت لازم برای عدم خروج روسای جمهور آمریکا را نخواهد داشت و برجام ۲۰۱۵ اگر دوباره هم احیا شود باز مورد تایید سنا قرار نخواهد گرفت.

شاید سوال مهم در این بخش چرایی رد برجام توسط سنا باشد برای پاسخ به این سوال باید گفت برخلاف تمام نقدهایی تندی که به برجام در ایران شد و میشود برجام توافق یک طرفه ای نبود.

در برجام ۲۰۱۵،ایران امتیازات نسبتا خوبی را نیز بدست آورد که هیچ گاه کنگره نزدیک به لابی اسراییل از آن راضی نبود همانطور که هیچ گاه اسراییل از شکل گیری توافق راضی نبود و معتقد بود که در برجام امتیازاتی به ایران داده شد که خط قرمز اسراییل بوده است.

امتیاز بزرگ اول برسمیت شناختن حق غنی سازی ایران از سوی دولت اوباما بود و دوم اینکه متناسب با برجام برنامه ای هسته ای ایران هیچ گاه بطورکامل برچیده نمیشد و به تبع آن از قابلیت «برگشت پذیری» برخوردار بود همانی که طی دوسال اخیر ایران انجام داد و حالا ایران از غنی سازی شصت درصدی سخن می گوید.

در آخر باید بیان کرد که دولت بایدن حتی اگر بخواهد نمیتواند هیچ ضمانت محکمی برای عدم خروج دوباره از برجام در دوران پس از خود به ایران دهد اما فرض زنده شدن برجام برای دوران بایدن هم برای ایران کم فایده نخواهد بود و ایران می تواند از آن همانند دوران روحانی اوباما منافع اقتصادی سیاسی نسبتا خوبی را بدست آورد.