چرا سه کشور اروپایی با شروع مذاکرات وین از ایران فاصله گرفتند؟

یک کارشناس مسایل بین‌الملل با بیان این‌که به مذاکرات وین نگاهی "محتاطانه" دارم افزود: باید منتظر باشیم ببینیم که دو طرف به یک جمع بندی برای ادامه مذاکرات می‌رسند یا نه.

رحمان قهرمان‌پور در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به مذاکرات وین و ارزیابی‌اش از نتیجه بخش بودن این گفت‌وگوها گفت: ادامه پیدا کردن مذاکرات و طولانی شدن آن نشان از جدیت طرف‌ها دارد اما جدی بودن بیشتر از آنکه معطوف به رسیدن به توافق باشد، به رفع اختلاف‌ها معطوف است. ملاقات نمایندگان آمریکا با چین و روسیه نشان می دهد که اختلافات به حدی جدی است که چین و روسیه وارد عمل شدند اما در مورد اینکه توافق‌های پیشین مبنا خواهد بود یا نه خبر دقیقی نداریم.

وی ادامه داد: اروپا می گوید مذاکرات قبلی در وین ۶ باید مبنای ادامه مذاکرات باشد اما طرف ایرانی می‌گوید ایران بخشی از آن متن را می‌پذیرد و درباره بخشی دیگر تحفظ دارد. خبری که روز سه شنبه به نقل از آقای باقری منتشر شد که هنوز وارد مذاکرات جدی درباره لغو تحریم ها نشدیم حکایت از این دارد که در مذاکرات وین فضای سنگینی حاکم است و اختلافات زیاد است و با وجود اینکه مذاکرات تا پایان هفته (جمعه) هم ادامه دارد اما روند مذاکرات آن اندازه که انتظار بود جلو رود، رو به جلو نیست. باید منظر باشیم ببینیم که دو طرف به یک جمع بندی برای ادامه مذاکرات می‌رسند یا نه.

این کارشناس مسایل بین‌الملل اظهار کرد: مجموع اظهارات طرف غربی نشان می دهد که آنها می‌خواهند در این دور به ایران فشار آورند که همان متن پیش نویس وین ۶ را بپذیرد و با این پیش شرط مذاکرات را در آینده ادامه دهند. طرف غربی و آمریکا تلاش دارند تا پایان هفته به جمع بندی برسند که امکان توافق هست یا نه، اگر این امکان باشد مذاکرات را ادامه دهند و اگر نباشد این طور می گویند که اجلاس اضطراری شورای حکام در دسامبر را برگزار کنند.

قهرمان‌پور در پاسخ به این‌که چرا اروپایی‌ها با شروع مذاکرات وین از ۸ آذر از ایران فاصله گرفتند؟ با اشاره به اینکه روابط فراآتلانتیکی نشان می‌دهد اروپا نگران افزایش فاصله میان آمریکا و اتحادیه اروپا است و این فاصله بیشتر به ضرر اروپاست. اروپا احساس می‌کند جایی در این رقابت ندارد و برای اروپا مهم است که سر یک موضوعی با آمریکا همکاری کند و نقش آفرینی داشته باشد. از طرفی برگزیت ضربه بزرگی به اتحادیه اروپا زده است و این رفتار از سوی اروپایی‌ها قابل پیش بینی است. اروپا برای حفظ انسجام داخلی خود نیاز دارد در بحث هسته ای ایران نقش آفرین باشد.

وی در پاسخ به این که اروپا آنقدر از ایران دور شده است که روسیه به عنوان محور تعادل در این دور از گفت‌وگوها میانجی میان ایران و آمریکا است اظهار کرد: روس‌ها بیشتر از گذشته مایل به اجرایی شدن برجام هستند، چون فکر می‌کنند که این توافق باعث تسهیل و تسریع ورودشان به خاورمیانه خواهد شد.

این کارشناس مسایل بین الملل در پاسخ به اینکه اما اروپا در زمان ترامپ ضربات سنگینی از سوی آمریکا متحمل شد، چطور الان به این شکل همسویی دارد؟ به علاوه اروپا از برجام در مقابل آمریکا در شورای امنیت هزینه های زیاد سیاسی داد چرا اکنون طوری رفتار می کند گویی علاقه ای به حفظ برجام نداشته و ندارد؟ گفت: دغدغه اروپا این است که از این فرصت استفاده کند به آمریکا نزدیک شود و از طرفی نقش خود به عنوان E۳ در مذاکرات و برجام را نیز حفظ کند. معتقدم اروپا و آمریکا امتیازاتی بیشتر از آنچه در دوران قبل در سال ۲۰۱۵ در برجام دادند، نخواهند داد. جو بایدن و دیگر مقامات آمریکایی تاکید کرده‌اند که اگر ایران خواهان گرفتن امتیازات بیشتر است، باید مذاکره درباره سایر مسایل از جمله مسایل منطقه‌ای را بپذیرد. از سویی در ایران در بحث فعالیت‌های هسته‌ای اتفاق مهمی نیفتاده است که آنها بخواهند از مواضع قبلی‌شان عقب‌نشینی کنند.

قهرمان‌پور اظهار کرد: اروپا نه اینکه نمی‌خواهد توافق هسته ای را اجرا کند، اما دلیلی ندارد که امتیازات بیشتری به ایران بدهند. ایران اورانیوم ۶۰ درصد دارد اما از نظر آنها اتفاق جدیدی نیست. تغییر دولت در ایران هم از نظر ما مهم است اما از نگاه آنها به نظر موضوعی نیست که بخواهند خود را با آن تطبیق دهند. اما این مساله که چرا اروپا با ایران در رفع تحریم های بیشتر همراهی نمی کند سوال مهمی است. کسانی که در داخل ایران تحلیل می‌کنند باید متغیرهای بیشتری را در تحلیل شان وارد کنند و به این سوال پاسخ دهند، چرا اروپا و آمریکا به ویژه سه کشور اروپایی حاضر به امتیازدهی بیشتر به ایران نیستند؟

وی تصریح کرد: مهم است بدانیم که در دور هفتم مذاکرات چه اتفاقی افتاده است که مواضع طرفین در دور هشتم تندتر شده است! انریکه مورا معاون رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا کسی است که در مراسم تحلیف ریاست جمهوری آقای رییسی شرکت کرد و اعلام کرد که آماده مذاکره هستند ولی چه می شودکه بعد از دور هفتم به خودشان این جرات را می دهند که ایران را تهدید کرده و مواضع سخت‌گیرانه ای اتخاذ کنند.

این کارشناس مسایل بین الملل گفت: البته نباید از نظر دور داشت که در آمریکا هم جناح میانه‌رو جمهوری خواه،‌ هم ترامپیست‌ها و هم دموکرات ها مخالف برجام هستند شاید از این روست که اروپا هم چندان تلاشی برای رفع اختلافات میان ایران و آمریکا نمی کند و از طرفی با آمریکا همراهی می‌کند. روشن است برای آمریکا بازگشت به توافق روز به روز سخت تر می شود.

وی ادامه داد: مشکل این است که اروپا دست بالا را در مقابل آمریکا و در مذاکرات برجامی ندارد، آنچه می گوید یک بلوف است، کسی باور نمی کند که برای آمریکا تعیین تکلیف کند چه کند چه نکند. اروپا در حدی نیست که به آمریکا بگوید تو سرخود از برجام خارج شدی پس سرت را پایین بینداز و بدون هیچ شرطی برگرد.