کد خبر: ۱۳۶۹۹۳
تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۴۰۰ - ۰۷:۱۳

ولى كالجى در اعتماد نوشت: در بخشی از مذاکرات ابراهیم رییسی و ولادمیر پوتین، در مقابل اشاره رییس‌جمهوری ایران به «عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای»، رییس‌جمهور روسیه اشاره می‌کند که «ایران به عنوان عضو ناظر در سازمان شانگهای فعالیت می‌کند و بدیهی است که بخواهیم نظرات شما را درباره برجام بدانیم.»


اشاره ولادیمیر پوتین به «عضویت ناظر» ایران در این سازمان، به موازات سایر مسائل این سفر، حاشیه‌ها و شک و تردیدهایی را در داخل کشور در رابطه با وضعیت عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای به دنبال داشت. چرا که در سفر ابراهیم رییسی به دوشنبه تاجیکستان در شهریور 1400 که جهت شرکت در اجلاس سران این سازمان صورت گرفته بود، سازمان همکاری شانگهای پس از 16 سال با تبدیل «عضویت ناظر و بدون حق رای ایران» به «عضویت دایم و برخوردار از حق رای» موافقت کرد که از این جهت بسیار حائز اهمیت بود که پس از خروج ایران از پیمان امنیتی- دفاعی سنتو (سازمان پیمان مرکزی) در سال 1358 و پیوستن ایران به «جنبش عدم تعهد» در کنفرانس هاوانا کوبا در تابستان همان سال، نخستین تجربه ایران پس از انقلاب در الحاق به یک سازمان منطقه‌ای با ماهیت و کارکرد دفاعی- امنیتی به شمار می‌رود. اما با این وجود، اشاره ولادمیر پوتین به «عضویت ناظر» ایران در این سازمان از نظر فرآیند قانونی و حقوقی «صحیح» است و ایران بنا به دلایل و ملاحظاتی که در ادامه به آن اشاره خواهد شد، دست‌کم تا پایان سال 2024 و حتی 2025 میلادی «عضو ناظر و بدون حق رای» در سازمان همکاری شانگهای باقی خواهد ماند.


1- موافقت «شورای سران سازمان همکاری شانگهای» با تبدیل «عضویت ناظر» به «عضویت اصلی» یک کشور متقاضی به معنی «تبدیل آنی و قطعی» تغییر عضویت آن کشور نیست. بلکه طبق روال اداری و حقوقی سازمان همکاری شانگهای، پس از پذیرش عضویت اصلی و دایمی کشورها، اسناد و پروتکل‌های تبدیل عضویت از ناظر به اصلی جهت بررسی و اعلام‌نظر به کشور متقاضی تحویل داده می‌شود. اسناد و پروتکل‌های مربوط به «تعهدات دولت متقاضی به منظور دریافت حق عضویت در سازمان» شامل 40 مورد است که در دو ضمیمه و ذیل عنوان «لیست قراردادهای بین‌المللی که در چارچوب سازمان همکاری شانگهای معتبر شناخته می‌شوند»، تنظیم شده است. این اسناد و پروتکل‌ها را می‌توان به چهار دسته کلی اسناد و پروتکل‌های مرتبط با «مسائل اداری و بودجه»، «موضوعات اقتصادی و تجاری» و «موضوعات امنیتی- انتظامی» و «فرهنگی، علمی و اجتماعی» تقسیم‌بندی کرد. این اسناد و پروتکل‌های مربوط به تبدیل وضعیت از ناظر به اصلی به کشور متقاضی تسلیم می‌شود تا اقدام مطالعه و تطبیق آن با قوانین داخلی خود نمایند. این اسناد و پروتکل‌ها باید به تصویب پارلمان و دولت کشور متقاضی برسد و نتیجه آن به صورت رسمی به جمهوری خلق چین (به عنوان امین منشور سازمان همکاری شانگهای) و دبیرخانه این سازمان مستقر در پکن ارسال شود.


2- طبق اصل 77 قانون اساسی ایران که مقرر می‌دارد «عهدنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها، قراردادها و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد»، در این راستا دولت باید ابتدا 40 سند و پروتکل سازمان همکاری شانگهای را بین دستگاه‌های مختلف دولتی و حاکمیتی در بخش‌های مختلف سیاسی، حقوقی، نظامی، دفاعی و امنیتی، اقتصادی و نیز اجتماعی و فرهنگی توزیع کند و پس از جمع‌آوری، تلفیق و انطباق کامل اسناد و پروتکل‌های سازمان همکاری شانگهای با قانون اساسی، اسناد بالادستی و قوانین و مقررات داخلی، آن را در قالب لایحه‌ای تحت عنوان «لایحه عضویت کامل و دایمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای» تهیه کند که در این روند نقش «وزارت امور خارجه» و «معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری» بسیار تعیین‌کننده است.


پس از تنظیم نهایی لایحه، رییس‌جمهور در راستای اصل 77 قانون اساسی، این لایحه را به مجلس جهت تصویب ارسال خواهد کرد که به احتمال بسیار فراوان ابتدا در کمیسیون تخصصی مربوطه یعنی «کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی» مطرح و سپس در صحن علنی مجلس به رای گذاشته خواهد شد. البته ذکر این نکته شایان توجه است که اصولا مجلس شورای اسلامی در مواجهه با چنین لوایحی که از ماهیت منطقه‌ای یا بین‌المللی برخوردار است، تنها می‌تواند «کلیت آن را رد کند» یا «کلیت آن را تصویب کند.» به عبارت دیگر حق تغییر مفاد آن را ندارد، چون «پروتکل‌ها و اسناد سازمان همکاری شانگهای» در پارلمان‌های هشت کشور دیگر (روسیه، چین، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان، هند و پاکستان) با همین کمیت و کیفیت به تصویب رسیده است و اگر قرار باشد مجلس ایران یا مجلس هر کشور دیگر متقاضی عضویت، مفاد آن را تغییر بدهد، منشور سازمان همکاری شانگهای عملا تغییر خواهد کرد.


3- تجربه تغییر عضویت هند و پاکستان از وضعیت ناظر به اصلی نیز همین فرآیند طولانی و زمان‌بر حقوقی را نشان می‌دهد. این دو کشور که همراه با ایران در در نشست سران سازمان همکاری شانگهای در آستانه قزاقستان در تیرماه 1384 (جولای 2005 میلادی) به عضویت ناظر در این سازمان همکاری درآمدند، در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در سال 2017 در تاشکند ازبکستان توانستند موافقت سازمان را با تغییر عضویت از ناظر به اصلی کسب کنند. اما با این وجود، بیش از دو سال طول کشید تا این دو کشور بتوانند با انطباق کامل اسناد و قوانین سازمان همکاری شانگهای با قوانین و مقررات داخلی، آن را به تصویب پارلمان برسانند و اسناد آن را به دبیرخانه سازمان در سال 2019 تحویل دهند. لذا انتظار می‌رود «تغییر واقعی و عملی عضویت ایران» در سازمان همکاری شانگهای نیز در سال‌های 2024 یا 2025 میلادی روی دهد.

نظر شما
قابل توجه کاربران و همراهان عزیز: لطفا برای سرعت در انتشار نظرات، از به کار بردن کلمات و تعابیر توهین آمیز پرهیز کنید.
* کد کپچا:
captcha

جلیلی از انتخابات ریاست‌جمهوری انصراف می‌دهد؟

فضیلت و اعمال عید قربان

واکنش پزشکیان به حادثه معدن شازند

کد مورس همستر کامبت امروز دوشنبه ۲۸ خرداد / ۱ میلیون سکه جایزه بگیرید!

افراد بالای ۴۰ سال حتما این ۸ غذا را بخورند

زاکانی: حضورم در شهرداری دست من نبود؛ تصمیم رئیسی و قالیباف بود!

زمان تسویه مطالبات فرهنگیان بازنشسته و اعضای صندوق کشوری / اعلام موعد پرداخت مابه التفاوت فروردین و اردیبهشت بازنشستگان تامین اجتماعی

همسان سازی شامل فرهنگیان و بازنشستگان سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ هم می شود!؟

درگیری لفظی نمایندگان جلیلی و قالیباف در یک مناظره / سفارت عربستان توسط طرفداران قالیباف اشغال شد! / تهمت است!

توضیحات قوه قضاییه درباره بیماری صادق زیباکلام

حسین انتظامی در آنتن زنده زاکانی را ناک اوت کرد! (ویدئو)

حمله تند منصور ارضی به مسعود پزشکیان!

اگر نوبت تعویض پلاک بگذرد چه می‌شود؟

تکذیب یک خبر در مورد خدمت سربازی

تکلیف حضور این ستاره در پرسپولیس روشن شد!

حسین انتظامی در آنتن زنده زاکانی را ناک اوت کرد! (ویدئو)

تجمع بازنشستگان کارگری در چند شهر مختلف+ عکس

عکس تازه از هدی زین‌العابدین در کنار عشق سابقش

دیدار پزشکیان با سیدحسن خمینی (عکس)

تغییر چهره شبنم قربانی در سن ۳۴ سالگی (تصاویر)

دیدار پزشکیان با آیت الله جوادی آملی (عکس)

حضور پزشکیان بر سر مزار آیت الله منتظری (عکس)

مسعود پزشکیان وارد قم شد / افتتاح ستاد انتخاباتی (تصاویر)

این استوری بازیکن استقلال بوی خداحافظی می‌دهد (+تصویر)

احمد جنتی در بوسنی با حضور نیروهای امنیتی و مسلح (عکس)

تغییر چهره حدیث فولادوند در 46 سالگی (عکس)

استایل جدید بهاره افشاری با آرایش مغولی (عکس)

توئیت تنها عضو کابینه رئیسی که برای انتخابات ۱۴۰۳ تایید صلاحیت شده (تصویر)

با این کارت‌ها در همستر کامبت، بیشترین سود را به جیب بزنید! (تصاویر )

عکس جذاب بهنوش طباطبایی با یک تیپ متفاوت

تصویری فوق العاده از تخت جمشید هنگام بیرون آمدن از زیر خاک (عکس)

غزل شاکری ازدواج کرد (عکس)

تصویر جدید و پربازدید از امیرعلی نبویان و همسرش (عکس)

تهدید و حمله مجازی به شیدا خلیق به خاطر قهرمانی پرسپولیس! (تصاویر)

هدیه تهرانی در فیلم زندگی امام خمینی (تصاویر)

شیدا خلیق و همسرش کیوان ساکت اف در منزل سروش رفیعی پس از قهرمانی پرسپولیس (عکس)

تکرار حرکت جنجالی بیرانوند، گلر پرسپولیس علیه استقلالی ها (عکس)

تغییر چهره شبنم قلی خانی ؛ ۲۵ سال پس از مریم مقدس + تصاویر

استوری عبدالکریم حسن برای قهرمانی پرسپولیس بخاطر نام «خلیج فارس» جنجالی شد (تصویر)

تصویری هوایی از جمعیت مستقبلین از احمدی نژاد برای ثبت نام در انتخابات (عکس)

سرتیپ ایرج سفلی شاهوردی کاندیدای انتخابات ۱۴۰۳ شد + عکس

اقدام زیبای جواد نکونام پس از نایب قهرمانی استقلال (عکس)

کنایه احمدی نژاد به لاریجانی هنگام ثبت نام در انتخابات ۱۴۰۳ (ویدئو)

امیر سرتیپ افشارزاده (آجودان احمدی نژاد) برای انتخابات ثبت نام کرد (عکس)

احمدی نژاد با استقبال طرفدارانش وارد وزارت کشور شد (ویدئو)

قالیباف هم نامزد انتخابات ۱۴۰۳ می شود (تصویر)

واکنش وحید حقانیان به قطع برق هنگام نشست خبری پس از ثبت نام (ویدئو)

مسعود پزشکیان با همراهی دخترش در انتخابات ۱۴۰۳ ثبت نام کرد (عکس)

تصویری از وسایل به جامانده از ابراهیم رئیسی پس از سقوط بالگرد (عکس)

همسر بازیکن خارجی استقلال در ورزشگاه آزادی آبی‌پوش شد + تصویر

شکایت آمنه سادات ذبیح پور از علی حسینی و حمید فیض آبادی، یاران احمدی نژاد + تصویر

بنر شهرداری برای ابراهیم رئیسی دردسرساز شد (عکس)

نظر 3 کارشناس داوری فوتبال برتر درباره پنالتی پرسپولیس و اخراج بازیکن استقلال خوزستان + عکس

المیرا شریفی مقدم در مراسم یادبود رئیسی (عکس)

ماجرای عشق نوه رئیس جمهور آمریکا و پسر عرب چیست؟ (+عکس)

اظهارات توهین‌آمیز رحیم‌پور ازغدی: کسانی داشتیم که وقتی با غربی‌ها روبرو می‌شدند، از شدت خنده، دهانشان مثل اسب آبی باز می‌شد! (ویدئو)

تجمع طرفداران احمدی نژاد مقابل منزلش برای دعوت به انتخابات (تصاویر)

پست معنادار مارال بنی‌آدم پس از شایعات اخیر (تصویر)

استایل خاص و جدید آزاده صمدی در یک جشنواره (عکس)

لحظه تماس آیت الله آل هاشم با وزیر نیرو پس از سانحه (ویدئو)

دورهمی خانوادگی «مادر جومونگ» با «تسو» و نامزدش (عکس)

پیام ویژه وریا غفوری برای هواداران استقلال+ تصویر

تصویر ۳ شهید سقوط بالگرد رئیس جمهور در حال پیاده روی در نیویورک (عکس)

بازیگر پرسپولیسی به گرفتن صدر جدول از استقلال واکنش نشان داد + تصویر

فوت ناباورانه آیسا اوجی بازیگر جوان + عکس و علت فوت

عکس متفاوت از یک خلبان زن در تشییع رئیس‌جمهور

روزگار عاشقانه زوج جوان و معروف هالیوود (عکس)

نوید مظفری، کارشناس داوری: پنالتی استقلال سوخت (ویدئو)

رونمایی از زهرا شیخ همسر زیبای عبدالکریم حسن، ستاره پرسپولیس (عکس)

حضور خندان کاظم صدیقی در افتتاحیه مجلس خبرگان (عکس)

اشک‌های آیت الله سیدمحمدتقی آل‌ هاشم در مراسم تشییع فرزندش (عکس)

مراسم تشییع ابراهیم رییسی و آیت الله آل هاشم در تبریز (گزارش تصویری)

واکنش رسول خادم به شهادت ابراهیم رئیسی (عکس)

لیلا حاتمی، هانیه توسلی و پارسا پیروزفر در مراسم ختم زری خوشکام (عکس)

تصویری غم انگیز از پدر شهید «محسن دریانوش» خلبان بالگرد رئیسی (عکس)

پیراهن احمدی نژاد در افتتاحیه مجلس خبرگان سوژه شد (عکس)

ژیلا صادقی، مجری جنجالی صداوسیما برای همیشه از ایران رفت (تصویر)

شهادت مسعود کرمی، احسان منشی زادگان و فرهاد روزبهانی ۳ مامور فراجا در تهران (عکس)

تصویر کامل و جدید از هلیکوپتر سوخته شده رئیس جمهور و همراهانش (عکس)

حضور اقشار مردم در بیت آیت الله آل هاشم (ویدئو)

برگزاری جلسه فوق العاده سران قوا به میزبانی مخبر + عکس

سیدطاهر مصطفوی، محسن دریانوش و بهروز قدیمی کادر پروازی بالگرد رئیس جمهور (عکس)

تصاویر انتقال پیکر شهدا سقوط بالگرد رئیس جمهور به مناطق پایین دست (ویدئو)

توییت صفحه رهبر انقلاب در پی تایید شهادت ابراهیم ريیسی (تصویر)

اولین تصویر از شهید سید مهدی موسوی سرتیم حفاظت رئیس جمهور (عکس)

تیپ و چهره «روناک» و «شیرین» سریال نون خ در پشت صحنه(عکس)

آخرین تصویر از رئیسی و همراهان قبل از سانحه برای بالگرد (عکس)

واکنش سحر دولتشاهی به استوری عاشقانه علی سرابی برای همسرش مارال بنی آدم (عکس)

جنیفر لوپز با این عکس به شایعات پایان داد (تصاویر)

مراسم تشییع زری خوشکام با حضور لیلا حاتمی، علی مصفا، حامد بهداد و… (تصاویر)

پرطرفدارترین