فضای مجازی بد است؛ نه برای شما؟

آرمان ملی- حمید شجاعی: شاید اگر پیش از انتخابات مجلس در اسفند ماه سال 98 از کاندیداهای نمایندگی مجلس پرسیده می‌شد که در صورت راه یافتن به خانه ملت مهم‌ترین عملکرد شما در مجلس چه خواهد بود همه کاندیداها تلاش برای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم و بهبود شرایط جامعه را به عنوان صحبتی مشترک بیان می‌کردند. چنانکه در وعده‌های آنها نیز چنین چیزی به وفور به چشم می‌خورد. اما امروز با گذشت 2 سال از انتخابات مجلس و روی کارآمدن نمایندگان اصولگرا به وضوح مشاهده می‌کنیم که آنچه اساسا در مورد آن دغدغه‌ای وجود ندارد و کمتر به آن توجه شده معیشت مردم است و در عوض طرح‌هایی مثل صیانت از فضای مجازی در اولویت نمایندگان قرار دارد و آن را بر همه مسائل و مشکلات کشورمقدم می‌دارند. طرحی که باعث شده این نکته به ذهن افکار عمومی جامعه خطور کند که نمایندگان نه بر اساس مشکلات کشور و مردم که بر اساس منویات و اهداف خود در مجلس عمل می‌کنند. از همین‌رو است که طرح صیانت از فضای مجازی که شاید به واقع اولویت چندم جامعه هم نبوده به اولویت نخست بهارستان نشینان تبدیل شده است. پرسش اینجاست آنها که با رای همین مردم که امروز مخالفت آنها را اصلا به حساب نمی‌آورند و اصلا حرف مردم برایشان مهم نیست وارد مجلس شده‌اند خود را نماینده چه کسی می‌دانند؟

رویه معمول این است که نمایندگان را باید وکلای ملت دانست اما اساسا در حوزه‌‌های مختلف و کلان که با زندگی و آزادی‌های مردم سر و کار دارد مجلسی‌ها نباید نظر موکلان خود را نیز جویا شوند و ببینند اساسا جامعه چه میزان با این دست طرح‌ها موافق یا مخالف است؟ در شرایطی که اساسا زیر ساخت‌ها به قرائت خود مسئولان هنوز مهیا نیست و مدت‌ها طول خواهد کشید تا پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌هایی با فراگیری و استقبال شبکه‌های اجتماعی فعلی ساخته شود. عده‌ای به دنبال صیانت از فضای مجازی‌اند. طرحی که اگر اجرا شود رسما ایران را به بیست سال قبل خواهد برد و به جای توسعه و پیشرفت باید با دیدگاه‌های بسته و حداقلی عده‌ای قلیل که در انتخاباتی حداقلی وارد مجلس شدند کشور را به عقب برگرداند. این در حالی است که در عصر رسانه‌های آزاد و دیجیتال و انفجار اطلاعات که هر از چندی شاهد رونمایی از پلتفرم‌های جدید و خدمات جدیدتر به بشر رونمایی می‌شود و معدود کشورهایی به این رویکردهای متصلب و بسته مبادرت می‌ورزند. هر چند که کلیات این طرح که در کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت تصویب شده بود از سوی معاونت تقنینی و هیأت رئیسه مجلس رد شد اما دلواپسان بهارستان نشین طی روزهای گذشته به‌تازگی طرحی با عنوان الحاق یک ماده به قانون ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره در دستور کار مجلس است که در صورت تصویب، تولید محتوا در پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب و توییتر هم می‌تواند جرم تلقی شود. براساس این طرح، هرگونه همکاری و تهیه محتوا برای پلتفرم‌های غیرمجاز، مجرمانه است. گویی اینکه اساسا نمایندگان مجلس بدون توجه به نوع موضع‌گیری جامعه پیام مردم را نشنیده‌ یا نخواسته‌اند که بشنوند که در صدد تقابل با خواسته‌های مردم بر می‌آیند. نکته مهم اینجاست که آنهایی که در مجلس نشسته و طرح‌های مختلف این چنین پیشنهاد می‌دهند و برایش مجازات تعیین می‌کنند امروز خود از کاربران همان پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی هستند که می‌خواهند مسدود و محدود کنند. اتفاقا مساله نیز همین جا است که اگر نمایندگان مجلس مجاری ارتباطی چون توئیتر، اینستاگرام و تلگرام را فضای ناسالمی می‌دانند چرا اکثریت در این برنامه‌ها حضور دارند و از آن استفاده می‌کنند؟ چه میزان از آنها از اپلیکیشین‌هایی چون آی‌گپ، سروش و...استفاده می‌کنند؟ این تناقض است که برای مردم، محل سوال شده است. جالب اینکه مجلسی که با شعار بهبود شرایط اقتصادی و معیشتی مردم روی کار آمده امروز در شب عید با وجود وضعیت بغرنج معیشتی مردم در پی صیانت از فضای مجازی است و همواره نیز احیای اعتماد عمومی بر لبانشان جاری است که خود جای تامل دارد.

توهین به منتقدان
واکنش‌های مختلف در جامعه از اقشار مختلف مردم گرفته تا کاربران فضای مجازی به طرح صیانت گویی باعث شده تا سطح ادبیات سیاسی برخی نمایندگان نیز مقداری از سطح فاخر تقلیل یابد و جامعه را به واسطه این مخالفت مورد عنایت قرار دهند. چه اینکه اعتراض و مخالفت با هر طرحی حق مسلم مردم است و نمی‌توان به واسطه مخالفت با طرح یا مساله‌ای آنها را مورد هتاکی یا چیزی دور از آداب و شئون اخلاقی قرار داد. در همین راستا روز گذشته دبیر کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت و نماینده دو آتشه حامی صیانت نسبت به مخالفت‌ها با این طرح واکنش نشان داد. مهرداد ویس کرمی در حساب توییتر خود نوشت: «فضای مجازی؛ به دلیل اهمیت، موضوعی حاکمیتی و محتاج قانونگذاری است. در کشورهای پیشرفته قانونمند است. چند وجهی، پیچیده و نیازمند مدیریت فراقوه‌ای است. گرگ‌های مجازی و ‎سگ‌های قلاده بند غربگرا از قانونمندی آن می‌ترسند. قانونمندی، به نفع کسب و کارهای سالم مجازی است» با نگاهی به این توئیت چند نکته به ذهن می‌آید نخست اینکه دبیر کمیسیون مشترک که با شبکه‌های اجتماعی خارجی مخالف است اساسا چرا در توئیتر اکانت و فعالیت دارد؟ اگر طرحی داده‌اند که انتشار محتوا در این فضا جرم خواهد بود پس چرا در پیام رسان‌هایی مانند ‌آی‌گپ یا سروش به تولید محتوا نپرداخته ؛ پس این فضا را موثر‌تر دیده که در آن به تولید محتوا پرداخته است. دیگر اینکه قدر مسلم مخاطب توئیت‌های نمایندگان مجلس مخاطبان داخلی هستند چرا که طرح صیانت برای جامعه خودمان مطرح شده است. اما توصیف کاربران فضای مجازی به گرگ‌های مجازی و سگ‌های قلاده بلند جدای از هر چیزی نشان دهنده نوع نگاه برخی نمایندگان به جامعه است که گویی فراتر از اخلاقیات و آموزه‌ها حرکت می‌کنند و رسما به کاربران فضای مجازی که مخالف طرح صیانت هستند توهین می‌کنند. کسانی که داعیه مجلس انقلابی و ارزش‌ها دارند اما در عمل مخالفان را اینگونه مورد خطاب قرار می‌دهند.

بیانیه علیه طرح صیانت
تنی چند از کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل از دولت ایران خواسته‌اند از تلاش‌ برای تصویب «طرح صیانت» دست بر دارد؛ طرحی که دسترسی به اینترنت جهانی را محدود می‌کند و به تاکید آنها گامی در جهت تحکیم «دیوار دیجیتال» است. این بیانیه به امضای جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، ایرنه خان، گزارشگر ویژه در امور حق آزادی عقیده و بیان، الکساندرا زانتاکی، گزارشگر ویژه در زمینه حقوق فرهنگی رسیده است. شماری از کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل در بیانیه‌ای از دولت ایران خواستند از تلاش برای تصویب قانون جدیدی که موجب انزوای این کشور در اینترنت جهانی می‌شود، دست بردارد. این بیانیه به امضای جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، ایرنه خان، گزارشگر ویژه در امور حق آزادی عقیده و بیان، الکساندرا زانتاکی، گزارشگر ویژه در زمینه حقوق فرهنگی رسیده و در آن آمده است: «این طرح گامی نگران کننده در راستای تحکیم دیوار دیجیتال در ایران است.»