ایران با طرح «میانه» اروپایی ها برای برجام موافقت می کند؟!

یک تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل با بیان اینکه سفر آقای مورا به ایران به معنای فعال کردن دیپلماسی و خارج شدن از رکود فعلی است، گفت: اروپایی‌ها طرح میانه ای در نظر دارند تا هم نظر ایران و هم نظر آمریکا را جلب کنند. آن گونه که مطبوعات اروپایی نوشتند این طرح میانه بدین گونه است که می خواهند سپاه را از لیست تروریستی خارج کنند اما تحریم ها همچنان باقی بماند.

حسن بهشتی پور تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که سفر انریکه مورا به ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید و آیا می‌توان آن را به معنای گشایشی در روند مذاکرات تلقی کرد؟ به خبرنگار شفقنا گفت: یقینا این سفر به معنای فعال کردن دیپلماسی و خارج شدن از رکود فعلی است.

او افزود: ظاهرا قرار است آقای مورا با طرح جدیدی به ایران بیاید، این امید وجود دارد که دو طرف به یک وحدت نظری دست پیدا کنند. آنطور که آقای بورل اعلام کرده بود اروپایی‌ها طرح میانه ای در نظر دارند تا هم نظر ایران و هم نظر آمریکا را جلب کنند. از این رو باید ببینیم این طرح میانه چگونه طرحی است. آن گونه که مطبوعات اروپایی گفته بودند این طرح میانه بدین گونه است که می خواهند سپاه را از لیست تروریستی خارج کنند اما تحریم ها همچنان باقی بماند.

بهشتی پور ادامه داد: در واقع می خواهند اثرات حقوقی مربوط به اینکه بخشی از نیروهای مسلح ایران تروریست اعلام شود را کنار بگذارند یعنی این سیاست اشتباه را کنار بگذارند اما در عین حال تحریم ها را به بهانه های دیگری ادامه دهند. البته از نظر حقوقی، سپاه تحریم بوده و اتفاق بزرگی رخ نمی دهد. در واقع بحث تروریست بودن مشکلی را برای همه طرف هایی که می خواهند با سپاه کار کنند ایجاد می کرد که به عنوان حامی تروریست محسوب می شوند و بار حقوقی سنگینی برای آنها به دنبال داشت.

این تحلیلگر مسائل بین الملل بیان کرد: در هر صورت براین باورم که ابتدا باید دید جزییات این طرح چیست و آقای مورا می توانند توافق کنند. به هر حال این نکته بسیار مهم است که وضعیت از این رکود فعلی خارج شود.

او با تاکید بر اینکه دیپلماسی راه های مختلفی دارد، اشاره کرد: یکی از راه های دیپلماسی همین رفت و آمدها و پیام ها است. امیر قطر هم قرار است به زودی به تهران سفر کند؛ وی در حال انجام فعالیت‌هایی است که بین ایران و آمریکا میانجی گری کند. به نظر می رسد این مجموعه اقدامات برای خروج از وضعیت رکودی است که با آن روبرو شدیم.

بهشتی پور درباره توقف در مذاکرات وین و احتمال شروع دوباره مذاکرات، اظهار کرد: هم آمریکا، هم اروپا و هم ایران به برجام نیاز دارند به هر حال در نهایت یک راه حلی را برای احیای برجام پیدا خواهند کرد. بحث مجلس سنای آمریکا این است که آنها مخالف بایدن و سیاست های وی هستند هم برخی از جمهوریخواهان و هم برخی از دموکرات های آمریکا مخالف سیاست های بایدن در برجام هستند بنابراین اقداماتی را در مجلس سنا انجام می دهند تا مانع از توافق شوند اما اگر واقعا رئیس جمهور آمریکا بخواهد، این اختیارات را دارد که بتواند بدون نظر مجلس سنا با ایران به توافق برسد همانطور که اوباما هم این کار را انجام داد.

او اضافه کرد: بنابراین راه حلی که برای ایران وجود دارد، این است که تلاش کند هر چه زودتر به راه حل های جدید دست پیدا کند چراکه فشارهای اقتصادی روی ایران است از این رو به نظر می رسد راه منطقی، انتخاب یک راه حل میانه است تا به توافقات جدید برسند.

این تحلیلگر مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که سفر انریکه مورا می تواند به نتایج خوب و موفقیت آمیزی برای دو طرف منجر شود؟ تصریح کرد: حتی اگر این سفر به نتیجه نرسد نشان دهنده وجود اراده سیاسی است تا به یک راه حل هایی دست پیدا کنند بنابراین نفس دیپلماسی به تحرک وادار شده و دو طرف در حال فعالیت هستند که نقطه مثبتی است به بیان دیگر اگر به نتیجه هم نرسد دیپلماسی نباید معطل بماند و شاهد و ناظر وضعیت فعلی باشد. با توجه به سفر قریب الوقوع امیر قطر به تهران، مجموعه اقدامات در کنار هم نشان می دهد که تلاشهای مضاعفی برای پیدا کردن راه حل وجود دارد تا طرفین به توافق برسند.

او در پاسخ به این سوال که ایران چه خواسته هایی دارد و آیا منتظر پیشنهاد غربی هاست؟ بیان کرد: ایران منتظر است طرف مقابل اعلام کند که رسما سپاه را از لیست تروریستی خارج کرده اند و تحریم ها را هم لغو کردند اما مسئله این است که چون ایران در زمینه فروش نفت، وضعیت بهتری پیدا کرده و درآمد نفتی آن هم طی ماه های گذشته افزایش داشته است دیگر آن اصرارهای قبلی را ندارد اگرچه این ارزیابی درستی نیست. چون ما باید به صورت بلندمدت نگاه کنیم نه به واسطه جنگ اوکراین و بحران انرژی بخواهیم نگاه کوتاه مدتی داشته باشیم. این بحران انرژی در دنیا موقت است و همیشگی نیست. در نتیجه ضروری است ایران نگاه بلندمدت داشته باشد و به سمت راه حل های بیشتر و ثبات بهتر و لغو تحریم ها برود.

بهشتی پور با تاکید بر اینکه وضعیت فعلی بازار انرژی موقت است، تصریح کرد: ایران باید بر این مسئله تاکید کند که تحریم ها لغو شود و این مهم بدون انجام مذاکره امکان پذیر نیست. این موضوع منوط به این است که دو طرف مذاکره اراده کنند و هر دو کوتاه بیایند و از بخشی از خواسته هایشان عبور کنند.

بهشتی پور در پاسخ به این سوال که جنگ اوکراین تا چه حد در تلاش غربی ها برای احیای برجام و کاهش اختلافات طرفین مذاکره تاثیرگذار بوده است؟ عنوان کرد: جنگ اوکراین در دنیا امنیت انرژی و غذایی را به خطر انداخته است بنابراین این امنیت غذا و انرژی موجب شده که نگرانی ها در سطح بین الملل افزایش پیدا کند. اروپایی ها تلاش می کنند برجام به نتیجه برسد تا تولیدات ایران به بازار انرژی بازگردد و این مسئله در کاهش بحران تاثیرگذار است. در ارتباط با امنیت غذایی هم ایران، هم اروپا و همه کشورهای دنیا نگران هستند از این جهت اگر کمک کنند برجام به سرانجام برسد حداقل بخشی از نگرانی ها در ارتباط با امنیت انرژی برطرف خواهد شد.