آلودگی هوا چه تاثیری بر قیمت مسکن دارد؟

شاخص آلاینده ذرات معلق در هوا با قطر کم‌تر از ۲.۵ میکرون (PM ۲.۵)، بر قیمت مسکن در بازه زمانی سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ اثر منفی و معنادار داشته است. به طوری که یک انحراف معیار افزایش شاخص این آلاینده، به اندازه ۳.۱ درصد از قیمت مسکن می‌کاهد.

به گزارش ایسنا، ایران در سال‌های اخیر به‌ویژه در کلان‌شهر‌ها و شهر‌های صنعتی با مشکلات جدی در زمینه آلودگی هوا مواجه بوده است. آلودگی هوا مشکلات فراوانی ایجاد می‌کند، ولی هزینه‌های اقتصادی که ایجاد می‌کند، به طور مستقیم قابل اندازه‌گیری نیست. به همین دلیل برای اندازه‌گیری هزینه‌های اقتصادی آلودگی هوا، از روش‌های غیر مستقیم استفاده می‌شود.

یکی از راه‌های سنجش هزینه‌های آلودگی هوا، محاسبه آن از طریق قیمت مسکن است. خانواده‌ها برای تهیه مسکن عوامل مختلفی را در نظر می‌گیرند و به شرط ثابت بودن سایر عوامل، افراد حاضرند برای سکونت در منطقه‌ای که آلودگی هوای کم‌تری دارد، هزینه بیشتری بپردازند.

آلاینده‌های مختلفی مانند ذرات معلق، سرب، ازن و کربن مونوکسید باعث ایجاد آلودگی هوا می‌شوند و هر یک از آلاینده‌ها در یک بازه زمانی غلظتی دارد که قابل اندازه‌گیری است. همچنین حد غلظتی که برای سلامت افراد خطرناک است، نیز مشخص است.

آلودگی هوا و برنامه‌هایی که برای مقابله با آن انجام می‌شود، هزینه‌های اقتصادی مستقیم و غیرمستقیمی را بر دوش دولت‌ها و مردم تحمیل می‌کند. از منظر سیاست‌گذاری، آگاهی از میزان این هزینه و مقایسه آن با هزینه اجرای سیاست‌های کنترل آلودگی هوا، برای برنامه‌ریزی شهری اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل انجام پژوهش‌های اقتصادی در مورد مضرات آلودگی هوا، ضروری است.

بر همین اساس پژوهشگران موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی تهران با انجام یک مطالعه، تاثیر آلودگی هوا بر قیمت مسکن را در کلان‌شهر تهران در بازه زمانی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ بررسی کردند.

این مطالعه با استفاده از ترکیبی از داده‌های خرد معاملات مسکن وزارت راه و شهرسازی و شاخص‌های آلودگی سامانه پایش کیفی هوای کشور برای بیش از ۵۰ هزار منزل مسکونی که دست‌کم دوبار در بازه مورد نظر معامله شده بودند، انجام شد و تاثیر شاخص‌های مختلف آلودگی هوا بر قیمت مسکن تخمین زده شد.

بررسی‌های این مطالعه حاکی از این بود که شاخص آلاینده ذرات معلق در هوا با قطر کم‌تر از ۲.۵ میکرون (PM ۲.۵)، بر قیمت مسکن در بازه زمانی سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ اثر منفی و معنادار داشته است. به طوری که یک انحراف معیار افزایش شاخص این آلاینده، به اندازه ۳.۱ درصد از قیمت مسکن می‌کاهد. به بیان دیگر؛ اگر میانگین سالانه شاخص آلاینده ذرات معلق کم‌تر از ۲.۵ میکرون، برای یک منزل مسکونی به اندازه ۵۰ واحد افزایش یابد (ناسالم‌تر شود)، قیمت مسکن ۲۱ درصد کاهش می‌یابد.

آلاینده ذرات معلق کم‌تر از ۲.۵ میکرون، در هوا بیشتر قابل مشاهده هستند و در کوتاه‌مدت بر کیفیت تنفس افراد، تاثیر بیشتری دارند.

همچنین مشخص شد که تاثیر آلاینده‌های دی اکسید نیتروژن (NO ۲) و مونوکسید کربن (CO) بر قیمت مسکن، ناچیز و بی‌معنا است. به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ به نظر می‌رسد که ناچیز بودن تاثیر این دو آلاینده بر قیمت مسکن، ناشی از این است که این دو آلاینده از نظر بصری قابل مشاهده نیستند و تاثیر آنی بر سلامت ندارند. همچنین این دو آلاینده در شاخص کل کم‌تر تعیین کننده هستند.

در انجام این تحقیق پرهام حیدری بهادری و محمد حسینی؛ پژوهشگران موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی تهران، با یکدیگر مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه، زمستان ۱۴۰۰ به صورت مقاله علمی با عنوان «تاثیر آلودگی هوا بر قیمت مسکن در شهر تهران» در فصل‌نامه علمی پژوهشی «برنامه‌ریزی و بودجه» منتشر شده است.