زمینه های همگرایی و واگرایی ایران و آمریکا در عراق

نواندیش: اسحاق چاتینر ، مصاحبه ای با ولی نصر( رئیس دانشکده مطالعات پیشرفته بین الملل در دانشگاه جان هاپکینز) پیرامون بحران عراق انجام داده که طی گزارشی با عنوان فوق در سایت نیو رپابلیک به چاپ رسیده است.

به گزارش نواندیش، نصر در این مصاحبه گفت، نمی توان انکار کرد که مالکی تا حدودی فرقه گرا است اما وی همچنین منعکس کننده نگرانی های فرقه ای موجود در جامعه میباشد. حمایت از وی برای پاکسازی ارتش از سنی ها بسیار زیاد است . اما فشارهای بین المللی برای کنار رفتن وی فرصت طلایی برای سیاستمداران دیگر عراقی به وجود آورده تا با بهره گیری از وضعیت کنونی برای مطرح کردن خود به عنوان نخست وزیر بعدی عراق قد علم کنند.

نصر در رابطه با نظر ایران با تغییر مالکی می افزاید، ایران دوستان خود را به راحتی رها نمی کند و از طرف دیگر منافع ایران در این نیست که عراق و دولتش کاملا سقوط کند. اگر مالکی به عنصری برای سقوط عراق تبدیل شود، ایران با کنار رفتن وی موافقت خواهد کرد اما این مسئله را به صورتی انجام خواهد داد که کل ساختار قدرت شیعه در هم فرو نریزد. در حال حاضر مالکی برای ایران هم تهدید است و هم نقطه قابل اتکا. هر چه باشد وی در حال حاضر یکپارچگی بخش شیعه نشین عراق را حفظ کرده است. و ایران نمی خواهد مالکی با رهبری جایگزین شود که مورد قبول سنی ها و گروه داعش و یا رهبران قبایل سنی باشد.

به باور نصر، زمینه هایی برای همکاری ایران و امریکا در عراق وجود دارد. به گفته وی ایران ممکن است به این برداشت برسد که مالکی باید کنار برود اما هر چقدر امریکا در مورد کنار رفتن مالکی بیشتر تاکید کند، همکاری ایران در این زمینه با امریکا کمتر خواهد بود. زیرا این مسئله در منطقه به عنوان یک دستور امپریالیستی برداشت خواهد شد. در شرایط کنونی دیپلماسی بی سروصدای امریکا بهتر از اظهارات علنی نتیجه خواهد داد. سیاست امریکا در رابطه با وضعیت کنونی عراق باید فراتر از گفتمان دیپلماتیکی باشد. امریکا باید با همه رهبران منطقه ای صحبت کند و زمینه مشترکی در مورد اینکه چه مسیری باید (برای حل شورش سنی ها) دنبال شود را پیدا کند. حتی اگر شیعیان عراق با تغییر رهبری موافقت نمایند، قدم بعدی چیست ؟ آیا دولتهای سنی منطقه حاضرند قبایل سنی عراق را برای پیوستن به دولت در فشار قرار دهند؟ آیا کشورهای منطقه ای حاضرند از دولت جدید عراق حمایت کنند؟ لازم است که امریکا با متحدین منطقه ای خود گفتگو کند و در کنار آن به ایران نیز این پیام را برسانیم که" قصد نداریم ایران را تحقیر کنیم اما گروه داعش دشمن مشترک ماست و شروع نقشه راه می تواند جایگزین کردن مالکی که چهره تفرقه برانگیزی است با رهبر دیگری می باشد". از این طریق نه عراق را کاملا به دست بازیگران منطقه ای داده ایم و نه عملا در حد یک تصمیم گیرنده در عراق دخالت کرده ایم .

صدر در مورد تاثیر مذاکرات هسته ای ایران با امریکا در بحران عراق گفت، مسئله مذاکرات هسته ای و بحران عراق دو مقوله جداگانه ای است اما این واقعیت که ایران و امریکا در رابطه با مذاکرات هسته ای با هم مذاکره می کنند خود می تواند زمینه را برای یک گفتمان سازنده در مورد عراق فراهم کند.

اما بحران عراق تاثیری بر فرایند مذاکرات هسته ای و یا از هم پاشیدن این مذاکرات نخواهد داشت. مسئله هسته ای به محور اصلی رابطه ایران و امریکا تبدیل شده و مذاکرات هسته ای یا می تواند جوی ایجاد کند که طرفین بتوانند بطور وسیع تری با هم تعامل کنند و یا بر عکس. در هر صورت ایران سیاست مخصوص خود را که کاملا جدای از سیاست امریکا است دنبال خواهد کرد. اما نکته جالب توجه این است که بر خلاف سوریه، سیاست مستقل ایران در عراق در راستای سیاست امریکا قرار دارد .

گزارش خطا