در سياست شکست‌ خورده 'تطهير طالبان' تجديد نظر کنيم

مسيح مهاجرى در روزنامه جمهورى اسلامى نوشت:

اين روزها از يکطرف به دليل نزديک شدن به اولين سالگرد سلطه گروه تروريستي طالبان بر افغانستان (24 مرداد 1400) و از طرف ديگر به دليل پشت ‌سر گذاشتن بيست و چهارمين سالگرد شهادت 8 ديپلمات ايراني در سرکنسولگري جمهوري اسلامي ايران در مزارشريف و محمود صارمي خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي به دست تروريست‌هاي طالبان (17 مرداد 1377) روزهاي ويژه افغانستان هستند. به همين مناسبت، لازم است نگاهي داشته باشيم به چگونگي تعامل جمهوري اسلامي ايران با حکومت خودخوانده طالبان در يکسالي که از عمر سلطه اين گروه بر کشور برادر و همسايه افغانستان گذشته است. اين بررسي از دو جهت حائز اهميت است؛ اول اينکه تحولات افغانستان با توجه به اينکه به کانوني براي تجمع گروه‌هاي تروريستي تبديل شده، تهديدي براي همسايگان خود ازجمله ايران محسوب مي‌شود و دوم اينکه عيار عملکرد متوليان سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در تقابل با طالبان در يک سال گذشته مشخص مي‌شود.

مهم‌ترين نکته در تعامل با طالبان، اعتماد متوليان سياست خارجي کشورمان به اين گروه تروريستي و تلاش براي تطهير آنست که با قوت و قدرت انجام شد ولي نه‌تنها جواب نداد، بلکه هرچه بيشتر زمان گذشت، غيرقابل اعتماد بودن اين جماعت بروز و ظهور بيشتري پيدا کرد. بعضي از مصاديق اين بروز و ظهور اينها هستند.

- سلطه طالبان بر افغانستان، مصادف بود با دهه عاشوراي سال گذشته. عناصري از اين گروه، پرچم‌هاي حسيني را در غزني، مزارشريف و کابل جمع‌آوري کردند و هنگامي که سران طالبان با اعتراض نمايندگان جمهوري اسلامي ايران و بزرگان شيعه در افغانستان مواجه شدند، گفتند عناصر خودسر مرتکب اين اقدامات شده‌اند و ما به امام حسين احترام مي‌گذاريم و حتي بعضي از مسئولين آنها نيز در مجالس عزاداري حسيني شرکت کردند. حالا امسال، حکومت طالبان همزمان با شروع محرم، نام «عاشورا» را از تقويم افغانستان حذف کرد و ديديم که در کابل و غزني به محافل عزاداري حسيني حمله شد و ده‌ها نفر از شيعيان به شهادت رسيدند. هرچند طالبان اين انفجارها را به گردن داعش انداخته ولي وقتي در آستانه محرم هزاران زنداني داعشي توسط حکومت طالبان آزاد مي‌شوند، فقط افراد بسيار ساده‌لوح مي‌توانند باور کنند که انفجارهاي محافل عزاداري حسيني در کابل، به طالبان ربطي ندارد. به اين موارد اضافه کنيد انفجارهاي نمازهاي جمعه شيعيان در چند شهر افغانستان را در يکسال گذشته.

- حقابه ايران از هيرمند که يک حق قانوني مستند به قرارداد رسمي دو کشور ايران و افغانستان است و هرکس در افغانستان حاکم باشد ملزم به رعايت آنست، در طول يکسال گذشته بلاتکليف ماند و طالبان در اين زمينه به همان راهي رفتند که دولت اشرف‌غني رفته بود. در هفته گذشته، نماينده رئيس‌جمهور در امور افغانستان، خبر از رسيدن آب هيرمند به ايران داد ولي اطلاعات موجود نشان مي‌دهد آنچه به بعضي مناطق نفوذ کرده سرريز سيل‌هاي اخير بوده و طالبان همچنان از دادن حقابه ايران خودداري مي‌کند.

- دولت جمهوري اسلامي ايران، کار عاقلانه‌اي کرده که در برابر اقدامات خلاف طالبان خويشتن ‌داري نموده و متوسل به برخورد نظامي و ساير روش‌هاي خشن نشده، ولي نتوانسته با ابراز اعتماد و تلاش همه‌جانبه براي تطهير اين گروه تروريستي، آنها را به پذيرش حقوق قانوني، شرعي، اخلاقي و انساني اتباع افغاني و همسايگان افغانستان وادار کند. درگيري‌هاي نظامي در مرز ايران و افغانستان که در حال افزايش است و همواره آغازکننده اين درگيري‌ها عناصر طالبان بوده‌اند، يک نمونه از اين واقعيت تلخ است. رفتار طالبان با مردم افغانستان بگونه‌ايست که هر روز هزاران نفر از آنان راهي مرزهاي ايران مي‌شوند و مشکلات زيادي را براي کشورمان به وجود مي‌آورند. با اينحال، سياست تطهير با قوت و قدرت ادامه دارد بطوري که حتي رسانه ملي ما حاضر نيست واقعيت‌هاي وحشتناک ناشي از رفتارهاي غيرقانوني، غيرشرعي و غيرانساني طالبان با مردم افغانستان را در قالب خبر و گزارش منتشر کند و همواره تلاش مي‌کند چهره‌اي اطوکشيده از اين گروه خشن ترسيم و به مردم ايران عرضه نمايد. اين روش بسيار عجيب حتي مورد ريشخند مردم افغانستان قرار گرفته است.

- در سالگرد شهادت 8 ديپلمات مظلوم ايراني و خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي، دستگاه‌هاي رسمي کشورمان حتي حاضر نشدند رسماً گروه تروريستي طالبان را مسئول اين جنايت بدانند و فقط خواستار روشن شدن ابعاد واقعه شده‌اند! ترديدي وجود ندارد که طالبان مرتکب اين جنايت شده کمااينکه حجت‌الاسلام عبدالعلي مزاري را نيز همين گروه به شهادت رسانده و حتي سنگ مزار و تنديس او را نيز نابود کرده است. با اينهمه معلوم نيست متوليان امور افغانستان در کشورمان ملاحظه چه کسي و چه چيزي را مي‌کنند که سياست شکست‌ خورده تطهير را همچنان ادامه مي‌دهند!

اينکه يکسال بعد از سلطه طالبان بر افغانستان هنوز هيچ کشوري آن را به رسميت نشناخته، به اين دليل است که اين گروه فاقد تمام معيارهاي لازم براي تشکيل دولت قانوني است. در عين حال، تفاوت کشورهاي ديگر با ما اينست که آنها طالبان را تطهير نمي‌کنند ولي ما حاضر نيستيم در اين سياست شکست‌ خورده تجديد نظر کنيم. آيا يکسال تجربه ناکام کافي نيست؟!