جلسه‌ روحانی، ناطق، خاتمی و سیدحسن خمینی در منزل جهانگیری

معین فراهانی: «انتخاب» مطلع شده است که جلسه اخیرا اعتدالگرایان و اصلاح‌طلبان پیش از محرم در منزل اسحاق جهانگیری برگزار شده است.

پیش از این و در ۲۴ خردادماه ۱۴۰۱ بود که روزنامه ایران ارگان دولت، خبر از جلسه ای داد که در منزل حسن روحانی و با حضور سیدمحمدخاتمی و سیدحسن خمینی و برگزار شد. این جلسه آنطور که روایت شد در منزل حسن روحانی برگزار شده بود.

رسانه دولت آن روز البته مدعی شد: «گفته می‌شود اقدامات مربوط به اعتراضات اجتماعی و مباحث سیاسی انتخابات آتی، موضوع این جلسه بوده است.»

باوجود آنکه در این خبر ادعاهایی در مورد دستور جلسه فوق مطرح بود، اما از سوی هیچ کدام از حاضران واکنشی به ادعاهای منتشره صورت نگرفت.

با این حال، آنطور که مطلع شدیم جلسات این جمع به طور منظم درحال برگزاری است و آخرین جلسه آن به میزبانی اسحاق جهانگیری معاون اول دولت روحانی در منزل وی برگزار شد.

در این جلسه ظاهرا به بررسی مسائل روز از جمله احیای برجام، مشکلات فضای مجازی و محدودیت‌های اجتماعی، بحث حجاب و گشت ارشاد پرداخته شده است.

جلسه خارج از گود

اهمیت جلسه فوق ارتباطی به ادعاهای روزنامه دولت ندارد، اما نکات زیر در مورد این جلسه قابل طرح است:

اولا: برگزاری منظم این جلسات نشان می‌دهد که قرار است همین ترکیب در سیاست نقشی که برای خود در نظر گرفتند را ایفا کنند.

دوم: تشکیل این جلسه (که از زمان مرحوم هاشمی ظاهرا شکل گرفته بود) در کنار جلسه ستاد اصلاحات نشان می‌دهد، قرار است این جلسه سازوکاری با جدیت بیشتر و با دستور جلساتی جداگانه از آنچه در جلسات ستاد اصلاحات دنبال می‌شود، سیاست را پیگیری کند.

سوم: در سال‌های اخیر سیدمحمد خاتمی و ناطق نوری فعالیت کمتر فعال بودند و یا می توان گفت تا حد زیادی دلزده از سیاست کمتر به فعالیت می پرداختند. فعال تر شدن و تاثیرگذاری بیشتر آنها ذیل این جلسات می‌تواند تحقق پیدا کند.

چهارم: ترکیب اعضای این جلسه نیز حائز اهمیت است. این جلسات که پیشتر در زمان هاشمی شکل گرفته بود در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی، خصوصا در دور دوم او به این شکل دنبال نشده بود. مضاف بر اینکه عدم حضور افرادی چون علی لاریجانی هم قابل تامل است و شاید نشان دهنده حد و حدود ائتلاف ها باشد.

نقش و کار کرد جلسه

سوال اصلی اما این است که کارکرد این جمع در کنار سایر سازوکارهای اصلاحات چه خواهد بود؟ آیا از درون این جلسات قرار است در مورد نوع استراتژی در قبال انتخابات آینده خبرگان رهبری و مجلس دوازدهم تصمیم گیری شود؟ به طور طبیعی این جلسه نمی‌تواند دستورالعمل کار اجرایی داشته باشد. در همین راستا، به نطر می رسد سازوکار اجرایی میان احزاب و شخصیت های اصلاحات همچنان در ستاد اصلاح طلبان دنبال خواهد شد.

همچنین گمان نمی رود که دستور کار این جلسه مربوط به انتخابات آینده مجلس باشد. در عین حال با توجه به حضور آقایان روحانی، ناطق، و سیدمحمدخاتمی که در واقع به نوعی می توان آن را نماینده مجمع روحانیون مبارز در این جمع نیز قلمداد کرد، شاید نیم نگاهی به انتخابات خبرگان وجود داشته باشد، هر چند همه چیز در نهایت بستگی به نوع رویکرد شورای نگهبان دارد.

در هر صورت، نقش و کارکرد اصلی این جمع در سطحی است که می‌تواند میان نیروهای سیاسی بیرون مانده از قدرت، همگرایی و هم‌افزایی ایجاد کند، نظیر اتفاقی که در سال ۹۲ ذیل همکاری مرحوم هاشمی رفسنجانی و همین جمع اتفاق افتاد، جمعی که آن روزها نیز به واسطه دولت احمدی‌نژاد مغضوب نهاد قدرت بودند.

از سوی دیگر، شکل گیری این جلسات که در آن روسای سابق سه قوه و یک معاون اول حضور دارند، اگر در مقایسه با شرایط پس از دولت اصلاحات و دولت احمدی‌نژاد مقایسه شود، اهمیت آن بیشتر نمایان می‌شود. اگرچه خاتمی بعد از دولتش همچنان بدنه اصلی اصلاحات را حفظ و رهبری کرد، اما نتوانسته بود بعد از دولتش جمعی را تشکیل دهد که چند رئیس قوه سابق در آن حاضر شوند. احمدی نژاد هم تنها توانسته بود جمعی از وزرا و معاونان نزدیک به خود را در کنارش نگهدارد‌.

تنظیم‌گری سیاسی

نکته مهمتر اینکه؛ در صورتی َ این جمع بتواند زمینه ساز ائتلاف‌های بزرگتری شود، می‌تواند در نقش یک تنظیم‌گر سیاسی که توانایی چانه زنی با جریان قدرت را دارد، ایفای نقش کند. این تنظیم‌گری از ایجاد ائتلاف‌ها تا گفتگو با نهادهای قدرت را می‌تواند شامل شود.