امروز همدان، فردا تهران و سایر شهر ها؛ بحرانی که جدی گرفته نمی شود!

نواندیش- محمد صادقی: سال ها است که در سطح شهر، برنامه های صدا و سیما، صفحه اول روزنامه ها و مجلات و حالا در هر صفحه و کانال فضای مجازی درباره بحران کم آبی شنیده ایم، "آب مایع حیات است" "در مصرف آب صرفه جویی کنیم" "با صرفه جویی از بحران خشکسالی گذر خواهیم کرد" و ده ها جمله و پند ریز و درشت که همه حکایت از بحران کم آبی دارد. 

طی یک دهه اخیر به کمتر حوزه و بحرانی مثل کم آبی پرداخته شده اما جالب اینکه این پرداختن از چیزی در حد چند جمله و نصیحت دائمی مردم برای کم مصرف کردن فراتر نرفته است گویی که تمام بحران ناشی از مصرف بالای خانگی است و صرفا با صرفه جویی این مشکل حل خواهد شد. احتمالا شما هم می دانید که اتفاقا بخش عمده هدر رفت ما نه در بخش خانگی که مربوط به بخش صنعتی و کشاورزی است، کاشت محصولات نامتناسب با اقلیم مناطق و ایجاد صنایع نامناسب در برخی استان ها با اقلیم خشک همه و همه مزید بر علت شده اند.

به عنوان مثال همدان شهری که روزی به ۲۰۰۰ رشته قنات خود افتخار می‌کرد و به شهر قنات‌ها معروف بود و به قول قدیمی‌ها سقاخانه در این شهر رونق نداشت چون از منابع آبی بسیاری بهره می‌برد، امروز در آرزوی قطره‌ای آب است و مردم دبه به دست و در صف تهیه آب معدنی و در تکاپو برای نصب منبع و خرید پمپ آب تصاویر غم انگیز این روزهای شهر هزار قنات همدان است.

بحران امروز آب در همدان که ایسنا در گزارشی به آن پرداخته است یک‌شبه ایجاد نشده بلکه مقام معظم رهبری در سال ۸۳ در سفر خود به همدان آبرسانی از تالوار را مصوب و ابلاغ کردند که متاسفانه سوء مدیریت در این زمینه مشهود بوده و با گذشت ۱۸ سال هنوز این مصوبه اجرایی نشده، نه تنها این پروژه اجرایی نشده بلکه مدیران وقت استان نیز هیچگاه با آینده‌نگری نسبت به مدیریت، حفظ و احیای منابع آبی، برنامه‌ریزی نداشته و آماری ارائه کرده‌اند که امروز می‌توان به آنها شک و چنین برداشت کرد که این افراد تنها به حفظ دوره مدیریت خود فکر کرده و کار ماندگاری صورت نگرفته است.

همدانِ تشنه امروز چوب کشاورزی غرق‌آبی، کشت محصولات پر آب بر، عدم توسعه مناسب کشت گلخانه‌ای، حفر چاه‌های عمیق کشاورزی، احداث نیروگاه در دشت ممنوعه فامنین، احداث بی رویه باغات شخصی، عدم حفظ قناتها و آلوده کردن آنها به فاضلاب، آلوده شدن آبهای زیرزمینی به سموم کشاورزی، بی توجهی به طرح‌های آبخیزداری برای احیای منابع زیرزمینی و هزار و یک مشکل مدیریتی دیگر را می‌خورد.

مسئولان وزرات نیرو که در سال ۷۶ کلید نیروگاه شهید مفتح را فشردند با انجام مطالعات و بررسی شرایط اقلیمی همدان تصمیم به احداث این نیروگاه در دشت ممنوعه فامنین(۴۴ کیلومتری همدان) کردند درحالیکه نیروگاهی که به خیال مسئولان آن دوره موجب خیر و برکت برای همدان بود امروز دشت‌های اطراف خود را به بیابان تبدیل کرده است.

به گفته کشاورزان این منطقه، امروز در اطراف نیروگاه شهید مفتح شاهد وجود ۱۵-۲۰ فروچاله با عمق ۷۰ تا ۸۰ متر هستیم که همگی به دلیل پایین آمدن سطح آبهای زیرزمینی و خالی شدن آبخوان‌های این منطقه ایجاد شده است.

آنچه امروز برای همدان رخ داده در کمین تک تک شهرهای ما است و تا زمانی که این بحران در عمل جدی گرفته نشود برای مقابله با این بحران و مدیریت صحیح منابع آب کارگروه های تخصصی ایجاد نگردد و مقابله با کم آبی فقط در چند جمله کم مصرف کنیم خلاصه گردد هیچ امیدی به بهبود نیست.