- انتخاب سه نفر برای جانشینی رهبری صحت دارد؟
- گوسفند عاشق نوشیدن چای را ببینید! (ویدئو)
- آهنگ ای دریغا - محسن چاوشی (موزیک ویدئو)
- غزاله اکرمی بازیگر نقش سوجان در سریال سوجان کیست!؟
- آنچه باید درباره پدر موشکی ایران بدانید؛ شهید حسن تهرانی مقدم چه کرد!؟
- کلیپ مبتذل و نامتعارف گیلان چرا تولید و پخش شد؟
- ساعت پخش و تکرار سریال «سوجان» از شبکه یک
- تصاویر حضور شاه در خلیجفارس +اظهاراتش درباره نیروی دریایی ایران
بریکس؛ سازمانی با دورنمای روشن
در حالی ششمین نشست سران کشورهای عضو سازمان «بریکس» امروز در برزیل آغاز به کار می کند که به نظر می رسد این سازمان از ظرفیت های بالایی در تاثیرگذاری بر معماری اقتصاد جهانی و معادلات ژئوپلیتیکی برخوردار باشد.
در نظام بین المللی همواره موضوع توزیع قدرت و میزان مشارکت و مسوولیت دولت ها در سیاست و اقتصاد جهانی از مهمترین مسایل و اولویت های کشورها برای یافتن جایگاه و نقش واقعی خود بوده است. در این قالب، در حالی طی یک دهه گذشته روند «بازتوزیع قدرت» و میزان مشارکت کشورهای نوظهور در نظام بین المللی افزایش یافته که این کشورها را در مسیر ایجاد ائتلاف تازه قرار داده است.
سازمان «بریکس» (BRICS)، نام گروهی به رهبری قدرت های اقتصادی نوظهور جهان است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی در سال 2009 م (1388)تشکیل شد.
نخست، نام این گروه «بریک» نام داشت ولی پس از پیوستن آفریقای جنوبی در سال 2012 م (1391)، به بریکس تغییر نام یافت. هرچند اعضای گروه بریکس همگی به غیر از روسیه در رده کشورهای در حال توسعه یا اقتصادهای در حال ظهور هستند ولی به طور عمومی به دلیل دارا بودن اقتصادهایی با رشد پرشتاب و فراگیر و نفوذ تاثیرگذار بر امور جهانی و منطقه ای از دیگر کشورها متمایز می شوند.
افزون بر این، بریکس، نمایانگر نیمی از جمعیت جهان است که 28 درصد قدرت اقتصادی دنیا را در اختیار دارد، در سال 2012 تولید ناخالص داخلی این گروه، 13.6 تریلیون دلار بوده است. در سال های گذشته سهم کشورهای بریکس در رشد تولید ناخالص جهانی حدود 50 درصد بوده است. پنج کشور عضو این اتحادیه بیش از 35 درصد انرژی جهانی را مصرف می کنند، سهم آنها در سرمایه گذاری ها بیش از 31درصد است و ذخایر ارز و طلای آنها تقریبا 40 درصد ذخایر جهانی را تشکیل می دهد.(1)
بنابراین امروز نمی توان وزن، جایگاه و نقش این کشورها را در توزیع قدرت جهانی نادیده گرفت.
بریکس در حالی ششمین نشست خود را طی روزهای سه شنبه و چهارشنبه بیست و چهارم و بیست و پنجم تیر در شهر «فورتالزا» در شمال شرقی برزیل برگزار می کند که به نظر می رسد تلاش این کشورها در جهت قوام بخشی بیشتر به عنوان اتحادیه ای قدرتمند در برابر گروه هفت، تمرکز بر طراحی تازه در «معماری مالی» و نیز راهبرد مشترک اقتصادی قرار گرفته است.
به گزارش بیست و سوم تیر ماه خبرگزاری ایرنا، در نشست فورتالزا، «دیلما روسف» رییس جمهوری برزیل، «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه، «شی جین پینگ» رییس جمهوری چین، «جاکوب زوما» رییس جمهوری آفریقا جنوبی و «نارندرا مودی» نخست وزیر هند، شرکت دارند که دستور کار این نشست توافق برای ایجاد بانک بریکس که هدف آن فراهم آوردن منابع مالی برای پروژه های زیرساختی و حفظ روند توسعه در کشورهای عضو بریکس و دیگر اقتصادهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه است، خواهد بود.
نشست سازمان بریکس در سال2013 م (1392) در آفریقای جنوبی با عنوان مشارکت برای توسعه، انسجام و صنعتی سازی از راه همکاری برگزار شد.(2)
سازمان بریکس از جمله سازمان هایی محسوب می شود که از همان آغاز فعالیت خود یعنی نخستین نشست در سال 2009، به دنبال یک رویکرد ویژه بوده که آن تغییر روندهای موجود در اقتصاد جهانی و به تبع آن بازتوزیع قدرت در سطوح مختلف سیاسی- اقتصادی است.
نشست سران بریکس در شهر فورتالزا برزیل در حالی برگزار می گردد که جهان در حوزه های اقتصادی و سیاسی شرایط تازه ای را تجربه می کند.
در حوزه اقتصادی نظام بین المللی شاهد یک دگردیسی در حوزه های توزیع منابع اقتصادی است؛ در این چارچوب، بحران اقتصادی آغاز شده از سال 2007م (1386) باعث شده تا وزن تاثیرگذاری کشورهای گروه هفت (هفت کشور صنعتی جهان) کاهش پیدا کند. در چنین شرایطی، فضا می تواند برای گروه کشورهای بریکس که آسیب های جدی از بحران اقتصاد جهانی ندیده اند فراهم آید تا وزن خود را در اقتصاد جهانی بالا ببرند.
بریکس در این زمینه تاکنون 23 قالب همکاری و تعامل اقتصادی میان خود را مشخص کرده است که شامل دیدارهای منظم در سطح وزیران از جمله وزرای خارجه و دارایی، نهادهای امنیتی، وزارتخانه های اقتصادی و نیز مسوولین صنایع و بخش کشاورزی، بهداشت و آموزش است. تشکیل بانک مشترک توسعه از سوی گروه بریکس با سرمایه اولیه 50 میلیارد دلار از جمله اقدامات تازه این سازمان برای حضور در اقتصاد جهانی بوده است. همچنین طبق پیش بینی ها در سال 2020م (1399) حجم مبادلات تجاری بریکس از مجموع مبادلات اروپا و آمریکا فراتر خواهد رفت.(3)
در حوزه سیاسی نیز بحران های مختلفی در منطقه خاورمیانه و اروپا از جمله بحران سوریه، عراق و اوکراین در جریان است که سازمان بریکس به عنوان گروهی از کشورهایی که از آمریکای لاتین تا شرق آسیا گسترده شده اند و دارای تاثیرگذاری سیاسی گسترده ای در سازمان ملل متحد و سازمان های دیگر هستند، می توانند در چارچوب این ژئوپلیتیک قدرتمند، معادلات ژئوپلیتیکی و مشکلات منطقه ای و بین المللی را حل و فصل نمایند.
اما بریکس در عین حال که به عنوان اتحادیه ای قدرتمند در حال شکل گیری و ظهور است، در برخی حوزه ها هنوز قوام و انسجام واقعی نیافته و کشورهای عضو بریکس هنوز شکاف های گسترده ای در رویکردها و اقدام ها دارند. بسیاری از ناظران سیاسی و اقتصاد بر این باورند که فعالیت های بریکس تاکنون تنها منجر به گسترش کمی آن شده تا به رشد کیفی.
در این زمینه «ولادیمیر داویدوف» رییس انستیتوی آمریکای جنوبی فرهنگستان علوم روسیه، روز یکشنبه بیست و دوم تیر در مقاله خود در روزنامه «نزاویسیمایا گازتا» روسیه زیر عنوان «آینده سازمان بریکس» به این موضوع اشاره می کند که «شکاف میان دستورهای کاری بریکس و ایجاد مکانیزم ها برای اجرای تصمیم های گرفته شده بسیار عمیق است» و بریکس «بدون نهادینه کردن وضعیت حقوقی و اجرای برنامه های خود، مشکل بتواند تعامل سازنده با ساختارهای کلیدی بین المللی داشته باشد». (4)
در این چارچوب، به نظر می رسد که بریکس اقتصادی در اجلاس برزیل بایستی بر اولویت های کلیدی و اهداف قابل اجرا تمرکز داشته و بریکس سیاسی نیز اولویت هایی همچون گسترش همکاری سیاسی- امنیتی برای حل و فصل بحران های منطقه ای و نیز همکاری در زمینه تامین امنیت سایبری (با توجه به رسوایی جاسوسی آمریکا) را مورد توجه قرار دهد.
در فرجام، بریکس به عنوان سازمانی که از پنج کشور قدرتمند نوظهور تشکیل شده و دورنمای روشنی هم در حوزه اقتصادی و هم حوزه سیاسی از آن دیده می شود، قابلیت آن را دارد که در فضای تازه بین المللی روندهای تازه ای را ایجاد نماید. در حوزه اقتصادی، بریکس اگرچه دورنمایی مبتنی بر تشکیل یک بلوک اقتصادی ندارد اما قادر است با اجرای طرح های مشترک مالی- اقتصادی زیرساختی، تولیدی و علمی - فنی به سازماندهی فضای اقتصاد جهانی بپردازد و در حوزه سیاسی نیز بریکس می تواند با پیگیری یک راهبرد مشترک، معادلات ژئوپلیتیکی و بحران های منطقه ای و بین المللی را سر و سامان دهد.
منابع
1. http://tnews.ir/news/B4BB25181246.html
2. http://www.irna.ir/fa/News/81237180/
3. http://namna.ir/fa/news/7245/
4. http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1935732/
از سهراب انعامی
لینک کپی شد
نظر شما
قابل توجه کاربران و همراهان عزیز: لطفا برای سرعت در انتشار نظرات، از به کار بردن کلمات و تعابیر توهین آمیز پرهیز کنید.