چند سوال درباره حق اعتراض

مسيح مهاجرى در روزنامه جمهورى اسلامى نوشت؛

رئيس ‌جمهور رئيسي در هفتمين گفتگوي تلويزيوني خود که شب پنجشنبه هفتم مهر از شبکه اول سيماي جمهوري اسلامي پخش شد، درباره تظاهرات اعتراضي روزهاي اخير در شهرهاي مختلف گفت:

- اعتراض هيچ اشکالي ندارد، اما بايد جلوي اغتشاش را گرفت.
- به شدت به وحدت ملي نياز داريم.
- دشمن، وحدت ملي ما را هدف گرفته است.
- شنيدن برخي انتقادات، باعث ارتقاي کار مي‌شود. نبايد وحشت داشت که افرادي نسبت به روش و اجراي قانون انتقاد کنند.
- نبايد انتقادات درباره روش اجراي قانون را محدود کرد.
- چه اشکالي دارد براي گفتگو، نقد و حتي اعتراض، مرکزي را قرار دهيم که بشود مرکز گفتگو، نقد و حتي اعتراض کردن نسبت به برخي مشکلات؟

تمام اين نکات که رئيس ‌جمهور رئيسي در گفتار تلويزيوني شب پنجشنبه خود بر آنها تأکيد کرده کاملاً درست هستند و ايکاش اين نکات براي عملي شدن با مشکل مواجه نمي‌شدند.

بکار بردن عنوان «گفتار تلويزيوني» براي برنامه تلويزيوني رئيس ‌جمهور رئيسي در اين مقاله به اين دليل است که وجود خبرنگار در اين برنامه با نبودن وي تفاوتي نداشت. انتظار از خبرنگار اينست که سخنان مصاحبه‌ شونده را با سؤال‌هاي خود نقد کند تا برآيند مصاحبه، قوي و پرجاذبه شود، اصولاً مصاحبه وقتي مصاحبه خواهد بود که با سؤالات نقادانه همراه باشد، در غيراينصورت نمي‌توان آن را مصاحبه ناميد و عنوان «گفتار» براي آن مناسب‌تر است.

از اين نکته که بگذريم، بايد درباره ضمانت اجرائي نکاتي که از رئيس ‌جمهور رئيسي در اين گفتار تلويزيوني در ابتداي اين مقاله آورديم، قدري کنکاش کنيم.

با آقاي رئيس‌ جمهور هم‌عقيده هستيم که «اعتراض هيچ اشکالي ندارد، اما بايد جلوي اغتشاش را گرفت» ولي سؤال اينست که مردم چگونه اعتراضات خود را مطرح کنند که عده‌اي از اقدام آنها سوء‌استفاده ننمايند و آن را به اغتشاش تبديل نکنند؟

شايد بتوان پاسخ اين سؤال را از سخنان خود شما آقای رئیس جمهور در همين گفتار تلويزيوني به دست آورد آنجا که گفته‌ايد: «نبايد انتقادات درباره روش اجراي قانون را محدود کرد. چه اشکالي دارد براي گفتگو، نقد و حتي اعتراض، مرکزي را قرار دهيم که بشود مرکز گفتگو، نقد و حتي اعتراض کردن نسبت به برخي مشکلات؟»

اکنون سؤال اينست که اين تجديد نظر در روش اجراي قانون، چه وقت محقق خواهد شد؟ و اين مرکز مورد نظرتان آقاي رئيس‌ جمهور براي گفتگو، نقد و حتي اعتراض کجا خواهد بود و از چه زماني معترضان مي‌توانند در آنجا جمع شوند و مطالبات خود را مطرح کنند؟

مشکل اساسي اينست که عده‌اي خاص، سال‌ها و بلکه دهه‌هاست که هر وقت اراده کنند، در هر مکاني که بخواهند و هرگونه که مايل باشند، راه‌پيمائي مي‌کنند، تجمع مي‌کنند، شعار مي‌دهند و هر کاري که مايل باشند انجام مي‌دهند بدون آنکه مجوزي داشته باشند و البته بدون آنکه پيگرد قانوني شوند. در مقابل، عده‌اي براي دريافت مجوز راه‌پيمائي يا تجمع، با درِ بسته مواجه مي‌شوند و اگر ناچار شوند مطالبات خود را به شکلي مطرح کنند، گرفتار فرصت‌طلباني مي‌شوند که اعتراض آنها را به اغتشاش تبديل مي‌کنند. اگر بلافاصله بعد از وعده‌اي که درباره مرکزي براي گفتگو، نقد و اعتراض مي‌دهيد، آن مرکز را هم مشخص کنيد، مسئولان صدور مجوز نيز بدون تبعيض مجوز صادر کنند و نهادهاي امنيتي نيز امنيت اين تجمعات را برعهده بگيرند، آنچه موردنظر شماست محقق خواهد شد بدون آنکه اغتشاشي به وجود بيايد.

با اين اقدام، وحدت ملي نيز که شما بر آن تأکيد کرده‌ايد تأمين خواهد شد و معترضان نيز به مطالبات مشروع و قانوني خود خواهند رسيد. اينکه هنوز چنين اتفاقي نيفتاده، به نظر مي‌رسد به اين دليل است که عده‌اي وحدت ملي را به نفع خود نمي‌دانند و براي جلوگيري از تحقق آن مرتکب هر اقدامي مي‌شوند. آيا بهتر نيست ابتدا تکليف اين جماعت ضد وحدت ملي را که در لايه‌هاي مختلف حکمراني نفوذ دارند روشن کنيد؟