چرا کانادا ظریف را تحریم کرد؟

یک کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل با بیان این که ما ایرانیان باید در این زمانه سخت از خطر هیجانات غافل نباشیم و از هرآن چه که ممکن است در حکم خودزنی باشد، احتراز کنیم، گفت: پرهیز از افراط حکم می‌کند که میانه‌روها را به بهانه‌های به‌جا یا بی‌جا طرد نکنیم.

کوروش احمدی در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا دولت کانادا اقدام به تحریم محمدجواد ظریف کرد؟ گفت: در شرایطی که شواهد و قراینی در مورد انگیزه دولت کانادا برای تحریم آقای ظریف در دست نداریم، تنها می‌توانیم حدس‌هایی بزنیم. در بیانیه مطبوعاتی دولت کانادا که در ارتباط با تحریم ۱۷ شخص و ۳ نهاد در ۱۳ اکتبر منتشر شد، ادعاهایی در مورد نقض حقوق بشر در ایران و ارائه اطلاعات نادرست توسط برخی مقامات در این رابطه مطرح شده است اما مسئله این است که آقای ظریف هیچ گاه در مقامی نبوده است که نقض حقوق بشر در مورد ایشان معنی و موضوعیت داشته باشد.

وی ادامه داد: روزنامه" گلوب اند میل" که روزنامه سراسری کانادا است در ۱۴ اکتبر به طور مشخص در مورد تحریم آقای ظریف مدعی شده است که "گروه‌هایی در کانادا" خواستار تحریم ایشان بوده اند. اگر اعتباری برای گزارش این روزنامه قائل شویم، آنگاه باید وارد گمانه‌زنی‌هایی در مورد هویت این گروه‌ها بشویم. می‌دانیم که طی حدود سه سال گذشته خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی در ایران و کانادا پیگیر این قضیه بوده و مشخصا در کانادا یک گروه لابی ایجاد کرده‌اند. سخنگوی این خانواده‌ها در ۶ اوت ۲۰۲۱ در جریان یک تظاهرات خواستار تحریم شماری از مقامات ایرانی به شمول آقای ظریف شده بود. به موازات فعالیت آنها، طی یک ماه گذشته نیز اعتراضات در ایران موجب تحرکاتی در بین ایرانیان مقیم کانادا شده و این خانواده ها در سازماندهی این تحرکات نقش داشته اند. در این رابطه می‌توان به گردهمایی ایرانیان در تورنتو اشاره کرد که رهبر حزب محافظه کار کانادا (رقیب حزب لیبرال در قدرت) نیز در آن سخنرانی کرد.

احمدی با بیان این که برخی از رسانه‌های بین المللی از فشار انجمن خانواده‌های جان باختگان هواپیمای اوکراینی بر دولت کانادا برای اعمال تحریم سخن گفته‌اند، اظهار کرد: مشخصا واقعیت این است که ایرانیان مقیم کانادا با توجه به شمارشان و شمار آراءشان در ادوار انتخاباتی و نیز حضور برخی از آنها در مجالس فدرال و ایالتی در سیاست کانادا صاحب نفوذ هستند و می توانند بر تصمیمات دولت کانادا تاثیراتی داشته باشد. در قضیه هواپیما، با توجه به وجود اتباع و برخی مقیمان کانادا در بین جان باختگان، افکار عمومی در کانادا نیز تحت تاثیر قرار گرفته بود. البته روشن است که ظریف و همکاران ایشان نقشی در قضیه هواپیمای اوکراینی و سیاستگذاری در مورد آن و سیر مناقشات حقوقی مربوطه نداشتند و تصمیمات در این مورد در دوایر دیگر گرفته می‌شد. حتی آقای ظریف در آن فایل صوتی که درز کرد، عصبانیت خود را از کتمان حقیقت از او و از سوءجریانات مربوطه نشان داد. بدیهی است که نباید در چنان مصاحبه مفصلی بر این یا آن کلمه به خصوص انگشت گذاشت و از کلیت موضوع غافل ماند.

وی ادامه داد: البته سقوط هواپیما در بستری از بدبینی و تقابل جدی بین دو دولت ایران و کانادا اتفاق افتاد. سایه مرگ زهرا کاظمی در زندان اوین در ۱۸ سال پیش همچنان بر روابط ایران و کانادا سنگینی می‌کند، مرگ او که تابعیت کانادایی نیز داشت، سبب شد که دولت کانادا طی تمام این سالها بانی و ارائه کننده اصلی پیش نویس قطعنامه در مورد نقض حقوق بشر در ایران به مجمع عمومی سازمان ملل باشد. نهایتا دولت محافظه کار پیشین کانادا در ۲۰۱۲ دولت ایران را به عنوان "حامی تروریسم" تعیین کرده بود.

این کارشناس ارشد مسائل بین الملل در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند که اعمال این تحریم‌ها علیه چهره‌هایی میانه رو در ایران در راستای حذف صداهای این گونه چهره‌ها، در مجامع بین المللی است ، گفت: اگر منظور از "برخی" دولت کانادا باشد، بعید می‌دانم دولت کانادا قصد تقویت تندروها را داشته باشد، اما اگر ایرانیانی دولت کانادا یا دیگر دولت‌ها را در چنین جهتی تشویق می‌کنند، قطعا در اشتباه هستند. قطعا عصبانیت نباید مبنای قضاوت قرار گیرد و از تصویر بزرگتر غفلت شود. کارنامه اشخاص را باید در کلیت آن بررسی و مورد قضاوت قرار داد. بدون شک هر دیکته نوشته شده‌ای می تواند غلط هایی داشته باشد، اما همچنان نمره قبولی بگیرد.

احمدی گفت: به علاوه، ما ایرانیان باید در این زمانه سخت از خطر هیجانات غافل نباشیم و از هر آنچه که ممکن است در حکم خودزنی باشد، احتراز کنیم. مهم است که داشته های خود را بدون دلیل قوی از کف ننهیم. پرهیز از افراط حکم می‌کند که میانه‌روها را به بهانه‌های به‌جا یا بی‌جا طرد نکنیم و قدر چهره‌های توانا که تاکنون در حد امکانات و توان خود در کمک به تامین منافع کشور نقش موثر داشته‌اند و از این پس نیز می‌توانند همین نقش را در تامین منافع ملی و امنیت ملی و تامین رفاه مردم داشته باشند، حفظ کنیم و قدر بدانیم. آقای ظریف بی‌شک از چهره‌هایی است که در هر شرایطی در آینده همچون گذشته می تواند نقش مهمی در جهت تامین منافع کشور بازی کند.

احمدی در پاسخ به این پرسش که اعمال این‌گونه تحریم‌ها علیه اشخاص به طور معمول چه کارکردی دارند؟ افزود: این گونه تحریم‌ها معمولا تحریم‌هایی نمادین هستند و هدف اصلی دولت‌هایی که نسبت به اعمال آنها اقدام می‌کنند نیز ایجاد یک بستر حقوقی عمومی علیه شخص تحت تحریم و کشور متبوع او و لطمه زدن به اعتبار کشور تحت تحریم است. از این که بگذریم کسانی مانند آقای ظریف نه در کانادا اموالی دارند و نه محتمل است که قصد سفر به آن کشور را داشته باشند یا با اتباع کانادا وارد تجارت شوند.