در بوكان، سنندج، ايذه و زاهدان چه گذشت؟

روزنامه شرق در شماره امروز خود نوشت:

اعتراضات وارد سومین ماه خود شده است. سه روز پایانی هفته گذشته، اعتراض‌ها ‌از تهران و ماجرای بازار آهن گرفته تا بوکان، ایذه، اصفهان و... . تصاویری که از درگیری‌ها و اعتراض‌ها منتشر شده است، از اوج‌گیری خشونت‌ها خبر می‌دهد. در‌حالی‌که همه جا و تقریبا از سوی همه طرف‌ها سخن از شنیدن صدای معترضان و دعوت به گفت‌وگو است، در عمل‌ برخی از طرفین جزء قربانیان این خشونت‌ها بوده‌اند. در این بین، چهارشنبه‌‌شب، اعتراضات در چندین شهر ادامه داشت و دست‌کم در ایذه و اصفهان به کشته‌شدن تعدادی از معترضان و «نیروهای امنیتی» انجامید که طبق گزارش منابع رسمی، بر اثر حمله تروریستی‌ای که در این دو شهر رخ داد، مردم و نیروهای امنیتی از سوی موتور‌سواران مسلح به رگبار بسته شدند. نیروهای تکفیری و داعشی مظنونین اصلی این حملات تروریستی معرفی شده‌اند و به گفته ولی‌الله حیاتی، معاون انتظامی امنیتی استانداری خوزستان، این حمله تروریستی به دست راکبان دو موتورسیکلت رخ داده و راکبان با سلاح کلاشنیکف مردم و مدافعان امنیت را به گلوله بسته‌اند. تا زمان تنظیم این گزارش، هفت نفر از‌جمله یک کودک در این حمله به شهادت رسیده‌اند. همچنین بر اثر تیراندازی در ملک‌شهر اصفهان، سه نفر شهید شدند. با توجه به اخباری که روز گذشته مبنی بر بازداشت عاملان این حوادث منتشر شد، باید منتظر ماند تا در روزهای آینده نتیجه تحقیقات و هویت بازداشت‌شدگان مشخص شود.

‌در این بین، مراسم خاکسپاری کشته‌شدگان در برخی شهرها از‌جمله بوکان به اعتراضات جدیدی ختم شد. برای نمونه از ساعات اولیه صبح دیروز جمعی از مردم در تشییع جنازه دو نفر از کشته‌ها به نام‌های «سالار مجاور» و «محمد حسن‌زاده» که گفته شده در اعتراضات جان خود را از دست داده بودند، در آرامستان این شهر و روستای اختطار در مسیر جاده مهاباد تجمع کردند. هرچند پلیس در اطلاعیه‌ای اعلام کرده بود «محمد حسن‌زاده در یک درگیری و نزاع دسته‌جمعی کشته شده است، تحقیقات درباره نحوه کشته‌شدن سالار مجاوری نیز ادامه دارد»، بااین‌حال، برخی از مردم در بوکان معتقدند آنها بر اثر شلیک مستقیم در جریان اعتراضات جان باخته‌اند. بعد از خاکسپاری، شهر بوکان ملتهب شد و مردم از آرامستان به سمت شهر حرکت کردند. خبرگزاری فارس در روایتی برای پوشش این واقعه نوشته است: «معترضان که به سنگ، چوب، چماق و حتی سلاح‌های سرد نظیر قمه و تبر مجهز بودند، بعد از این مراسم به سمت شهر حرکت کردند و در مسیر حرکت خود به اموال عمومی نظیر تابلو‌ها و علائم شهری، مدارس و بانک‌ها صدماتی وارد کردند». بر اساس گزارش‌هایی که از بوکان منتشر شده است، عده‌ای به سمت شهرداری بوکان هجوم برده و با پرتاب سنگ، شیشه‌های ساختمان شهرداری را شکسته و چند نفر نیز وارد ساختمان شهرداری شدند. همچنین دو فروشگاه زنجیره‌ای مورد حمله قرار گرفت و چند بانک نیز تخریب شد.

بوکان از‌جمله شهرهای پرخبر در سه روز پایانی هفته گذشته بود که درگیر اعتراضات هستند و خبرگزاری فارس با انتشار تصاویری از این شهر نوشت: «‌معترضان شامگاه سه‌شنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۱ در بوکان فروشگاه‌های مردم را غارت کردند و گرمخانه شهرداری را که محل نگهداری کارتن‌خواب‌هاست، به آتش کشیدند. اغتشاشگران که مسلح نیز بودند، یک نیروی حافظ امنیت را به شهادت رساندند». در روایت فارس از وقایع 26 آبان از بوکان آمده است: «‌برخی افراد بعد از این مراسم به سمت شهر حرکت کردند. عده‌ای نیز به سمت شهرداری بوکان هجوم برده و با پرتاب سنگ شیشه‌های ساختمان شهرداری را شکسته و چند نفر نیز وارد ساختمان شهرداری شده و اقدام به تخریب و سرقت اموال عمومی کردند. چند خودرو آتش زده شد و شیشه‌های چند بانک شکست. این رفتارها با حضور به‌موقع پلیس خاتمه یافت».

تسنیم نیز روایت خود را از سه روز اعتراضات بوکان که «‌شایعه شده بود فرمانداری بوکان نیز در مزر سقوط قرار گرفته بود»، منتشر کرده و نوشته است: «از ساعات اولیه روز سه‌شنبه و برخلاف انتشار فراخوان‌هایی تهدیدآمیز برای تعطیلی بازار و کسب‌و‌کار در نقاط مختلف کشور به بهانه اعتصاب، کسبه خیابان‌های شهرستان بوکان و برخی مناطق نظیر مهاباد و پیرانشهر با وجود اینکه در مغازه‌های خود حضور داشتند، یکباره با حضور عوامل فحاش و بعضا مسلح به سلاح سرد مواجه شدند و به همین دلیل از ترس مال و جان مجبور به تعطیلی کسب‌و‌کار خود شدند. این تهدید‌ها هرچند در شهر‌های دیگر با اقبال عمومی همراه نشد و تنها به بسته‌شدن چند باب مغازه آن‌هم به صورت موقت محدود شد، اما در بوکان به دلیل فرافکنی و ایجاد حس ترس و ناامنی در شهر که حاصل فضای مجازی و نیز حضور اراذل در خیابان‌ها بود، رنگ و بوی بیشتری به خود گرفت و به این ترتیب فضای کافی برای مانور ضدانقلاب در این شهر فراهم شد. شامگاه سه‌شنبه ۲۴ آبان‌‌، صحنه‌هایی در شهر بوکان نمایان شد که متأسفانه نه‌تنها نمی‌شد به نام اعتراض مطرح کرد،

بلکه در جریان همین اقدامات سردار والامقام سپاه اسلام «رضا الماسی» از کارکنان سپاه شهرستان بوکان با حمله تروریستی عده‌ای از عوامل مسلح به درجه رفیع شهادت نائل آمد. روز چهارشنبه ۲۵ آبان نیز عوامل گروهک‌های تروریستی و ضدانقلاب با حضور در بازار و خیابان‌های بوکان به دنبال ترساندن مردم و تعطیلی بودند که البته این اقدام نه مانند روز سه‌شنبه بلکه در سطح بسیار پایین اجرا شد و جرقه شکست پروژه دشمن زده شد. عصر روز چهارشنبه، تعداد معدود و انگشت‌شماری از عوامل ضدانقلاب با نمایش‌های حقیرانه خود نظیر آتش‌زدن سطل زباله و اموال عمومی و شلوغی در خیابان‌ها، با تهدید مردم و ایجاد ارعاب و نیز نمایش سلاح‌های سرد و گرم در ملأ عام، اقدام به برهم‌زدن امنیت عمومی کردند که البته با عدم همراهی مردم شکست سنگینی در این مورد خوردند».

فقط بوکان در هفته گذشته خبر‌ساز نشد و سنندج نیز درگیر اعتراض‌ها بود. فارس در روایت خود از اعتراض‌های سنندج در بیست‌و‌ششم آبان نیز نوشته است: «به دنبال فراخوانی که از روزهای گذشته برای تجمع به بهانه چهلم کشته‌شدگان وقایع اخیر در سنندج منتشر شده بود، از حدود ساعت ۱۲ امروز تعدادی از مردم در بهشت محمدی جمع شدند. برخی از حاضران ضمن تحریک احساسات مردم، شعارهایی نظیر مرگ بر دیکتاتور سر دادند. پس از پایان مراسم، بخشی از جمعیت به صورت پیاده به سمت کمربندی کرمانشاه حرکت کردند و این مسیر را مسدود کردند. این افراد در این مسیر اقدام به آتش‌زدن چندین حلقه لاستیک کردند.

نیروهای پلیس نیز با شلیک گاز اشک‌آور تلاش کردند جمعیت را متفرق کنند. برخی از این افراد با پرتاب سنگ، با نیروهای پلیس درگیر شدند. در این بین چندین نفر چند خودروی شخصی را به آتش کشیدند و نرده‌های بهشت محمدی را از جا درآوردند. اخبار غیر‌رسمی از کشته‌شدن دو نفر در حوادث امروز خبر می‌دهد». در تصاویر منتشر‌شده از کامیاران نیز گستردگی و به خشونت کشیده‌شدن اعتراض‌ها مشهود بود. در این بین، طبق تصاویر و اخبار، در کنار کامیاران، مشهد، تبریز و شهرهای بزرگ و کوچک دیگر هم از به خشونت کشیده‌شدن اعتراضات و کشته‌شدن معترضان و حتی نیروهای امنیتی خبر می‌دادند.

در ماجرای بازار آهن تهران نیز تصاویر از فضای متشنج درگیری و بسته‌شدن مغازه‌ها خبر می‌داد‌. 25 آبان دود، آتش، گاز آشک‌آور و صدای تیر ساچمه‌ای و درگیری، فضای بازار آهن تهران را فرا گرفته بود. فارس در روایتی از این درگیری‌ها نوشته است: «امروز حدود ساعت ۱۱ حدود صد نفر در ابتدای بازار شروع به سردادن شعار کردند و تعدادی لاستیک همراه داشتند که آنها را به آتش کشیدند. در پی این اتفاق دود غلیظی در بازار آهن پخش شد که مربوط به آتش‌گرفتن همین لاستیک‌‎ها بود». در همین باره خبرگزاری مهر از قول یک منبع آگاه امنیتی نوشت: «امروز چهارشنبه دو نفر از مدافعان امنیت در جریان ناآرامی‌های تهران به شهادت رسیدند».

البته اعتراضات منوط به سه روز 24 و 25 و 26 آبان که بسیاری از شهرها را درگیر خود کرده بود، نماند و روز گذشته مانند همه جمعه‌های دو ماه اخیر سیستان‌و‌بلوچستان هم شاهد ادامه اعتراضات بخشی از مردم بعد از نماز جمعه بود. معترضان در سیستان‌و‌بلوچستان همچنان به وقایع جمعه سیاه اعتراض دارند. جمعه سیاه زاهدان به درگیری‌های هشتم مهر ۱۴۰۱ بین مردم معترض زاهدان و نیروی انتظامی به‌ دنبال انتشار شایعه تجاوز فرمانده انتظامی به دختری بلوچ رخ داد و هرچند ارتباطی به مرگ مهسا امینی نداشت، اما همچنان این اعتراضات ادامه‌دار شده است. بین روایت‌های رسمی و منابع محلی، درباره این وقایع همچنان تفاوت‌هایی وجود دارد و در این درگیری، بر پایه آمار شورای تأمین سیستان‌و‌بلوچستان ۳۵ نفر کشته شدند. اما فعالان بلوچ تعداد قربانیان شناسایی‌شده را بیش از این تعداد اعلام کرده‌اند. در نهایت در شب چهلم جان‌باختگان این غائله تلخ، شورای تأمین سیستان‌و‌بلوچستان اعلام کرد: «ضمن پذیرش قصور برخی از مأموران در حادثه حمله به کلانتری زاهدان، فرمانده انتظامی زاهدان و رئیس کلانتری ۱۶ این شهر از سمت خود عزل شدند. پرونده این حادثه به قوه قضائیه ارسال شده است».

لازم به توضیح است حتی با وجود گزارش‌های رسمی از اعتراضات در خبرگزاری‌های رسمی، همچنان آمار دقیقی از تعداد بازداشت‌شدگان و کشته‌شدگان اعتراضات روزهای اخیر به صورت رسمی وجود ندارد.