عادی شدن روابط تهران – ریاض؛ پیش شرطی برای گشایش در تعاملات ایران و مصر

دیدار و رایزنی اخیر"حسین امیرعبداللهیان" وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با"عبدالفتاح السیسی" رییس‌جمهور مصر در حاشیه برگزاری اجلاس "بغداد ۲ "در اردن و همچنین پبشنهاد نخست‌وزیر عراق مبنی بر برگزاری گفت‌وگوهای تهران و قاهره با میانجیگری بغداد، باعث شده که این روزها بار دیگر موضوع روابط تهران و قاهره مورد توجه تحلیل‌گران و فضای رسانه ای کشور قرار گیرد.

به گزارش ایسنا، روز دوشنبه ۱۲ دی ماه ۱۴۰۱ سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در نشست هفتگی خود با خبرنگاران در پاسخ به سوالی در مورد روابط ایران و مصر گفت : همانطور که می‌دانید در حاشیه اجلاس اخیر بغداد ۲ در کشور اردن و در چارچوب گفت‌وگوهایی که در حاشیه این اجلاس بین مقامات شرکت کننده انجام شد، آقای امیرعبداللهیان گفت‌وگوی کوتاهی با آقای عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر انجام دادند. گفت‌وگوی انجام شده، گفت‌وگوی مثبتی بود.

ناصر کنعانی همچنین در این ارتباط خبر داد: اخیرا نیز گفت‌وگوهایی در سطوح دو جانبه در مورد موضوعات کنسولی مورد توجه دو کشور برگزار شده است و در این گفت‌وگوها این توافق صورت گرفت که این گفت‌وگوها در مورد موضوعات کنسولی مشترک و مورد توجه دو کشور ادامه پیدا کند.

وی در این ارتباط تاکید کرد : دفاتر حافظ منافع دو کشور در تهران و قاهره فعال هستند و دو طرف مشکلی برای گفت‌وگو و دیدار ندارند.

بر اساس این گزارش، حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در حاشیه اجلاس بغداد ۲ در اردن در گفت‌وگویی اعلام کرد «در گفت‌وگویی که با آقای السودانی، نخست‌وزیر عراق، در حاشیه برگزاری اجلاس بغداد ۲ در اردن داشتیم، وی ایده‌هایی را مطرح کرد که عراق بتواند نقش منطقه‌ای خود را برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای ایفا کند.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه نخست‌وزیر عراق در این نشست تمایل و پیشنهادی مبنی بر اینکه گفت‌وگوهای ایران و مصر در سطوح امنیتی و سیاسی آغاز شود و منجر به تقویت روابط تهران و قاهره شود، مطرح کرد، گفت: من از این ایده نخست‌وزیر عراق استقبال کردم.

امیرعبداللهیان افزود: آقای السودانی قرار است که در این رابطه در هفته‌های آینده اقداماتی را انجام دهد.»

ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم در روز دوشنبه در این ارتباط گفت : دولت عراق و مشخصا آقای السودانی نخست وزیر این کشور اخیرا اعلام کرده است که بغداد جهت کمک به شکل‌گیری گفت‌وگو بین مقامات ایران و قاهره آمادگی دارد که مساعدت کند. ما از چنین ابتکارات مثبتی که به تقریب دیدگاه‌های مشترک میان ایران و کشورهای دیگر از جمله مصر می‌انجامد استقبال می‌کنیم. ایران از هر نوع تحول و تحرک مثبتی که به شکل گیری فضای مثبت در روابط ایران و مصر منجر شود استقبال می‌کند و به ابتکارات سازنده در این زمینه واکنش مثبت نشان می‌دهد.

روابط بین ایران و مصر، عادی نیست

بر اساس گزارش چند روز پیش نیز در واکنش به اخبار منتشر شده در مورد اعلام آمادگی بغداد جهت تسهیل در برگزاری گفت وگوهای ایران و مصر همانند مکانیزمی که برای برگزاری ۵ دور گفت وگو های ایران و عربستان از سوی عراق به کار گرفته شد، عزت سعد رئیس اجرایی شورای امور خارجی مصر، در گفت و گو با خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه گفت : روابط بین ایران و مصر، عادی نیست زیرا تعدادی از پرونده های اختلافی در مسیر آن است؛ اما میانجیگری عراقی که در کنفرانس بغداد۲ در اردن از آن سخن به میان آمد، می تواند درهای آغاز رایزنی ها را بگشاید.

بر اساس آنچه که رسانه‌های خبری منتشر کرده اند این مقام مصری در ادامه می گوید : عراق نقشی محوری در گشایش درها بین ایران و مصر خواهد داشت به ویژه اینکه قاهره همواره رویکردی باز با همه کشورها دارد.

وی درباره این سوال که اگر بغداد بخواهد نقش نزدیک کردن دیدگاه ها را نظیر گفت و گوهای تهران و ریاض داشته باشد، مصر چه تعاملی در این باره خواهد داشت؛ می گوید: عراق می تواند نقش نزدیک کننده رویکردها را مانند مذاکرات ایران و عربستان داشته باشد؛ می توان از تجربه عراقی ها استفاده کرد؛ عراق به خاطر روابط ویژه خود با ایران این جایگاه را دارد و می تواند نقش میانجی را در نزدیک کردن رویکردهای قاهره با تهران ایفا کند.

عزت سعد تصریح کرد : با توجه به سازوکارهایی که سیاست خارجی مصر بر آن استوار است، مصر پذیرفته که با وجود تنش در روابط طی سال‌های گذشته، درباره پرونده‌های مناقشه‌آمیز با ترکیه مذاکره شود و همین اتفاق می تواند در پرونده روابط با ایران نیز بیفتد.

به گزارش ایسنا، درزمینه انجام برخی از تلاش ها برای گشایش هر چه بیشتر روبط ایران و مصردر طول چند ماه گذشته اخبار متفاوتی در مورد برگزاری دیدارهایی بین مقامات ایران و مصر در کشورهای ثالت منتشر شده است چنان که در تیرماه سال جاری منابع خبری عربی اعلام کردند در جریان سفر اخیر عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر به مسقط، دیداری میان دو هیات بلندپایه ایرانی و مصری صورت گرفته است و دو طرف در این دیدار بر سر گسترش روابط بین دو کشور توافق کرده اند.

پایگاه خبری «العربی الجدید» به نقل از منابع دیپلماتیک مصر گزارش داد که در «این دیدار یک مقام بلندپایه مصری با هماهنگی طرف عمانی حضور داشت».

منابع دیپلماتیک تأکید کردند که «این دیدار به طور کلی جنبه امنیتی داشت و در آن به وضعیت نوار غزه و سوریه نیز پرداخته شده است»

همچنین در جریان سفر علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور ایران به مصر برای شرکت در کنفرانس تغییرات آب و هوایی شرم الشیخ (کوپ ۲۷) در ابان ماه سال جاری، این مقام ایرانی با سامح شکری، وزیر خارجه مصر دیدار و گفت‌وگو کرد.

در همان ایام اخباری منتشر شد که سلاجقه در این سفر با رییس سرویس اطلاعاتی مصر در مورد روابط دو کشور دیدار و رایزنی کرده است، خبری که با واکنش رئیس مرکز امور بین الملل و کنوانسیون های سازمان حفاظت محیط زیست روبرو شد و او اعلام کرد در جریان سفر به مصر چنین دیداری صورت نگرفته است.

اهمیت گفت‌وگوهای تهران و قاهره و معذوریت‌های مصر برای عادی سازی روابط با ایران

انجام گفت‌وگو بین ایران و مصر می‌تواند نگرانی‌های دو کشور را کاهش دهد و بستر را برای تحقق منافع اقتصادی و استراتژیک تهران و قاهره فراهم کند از دیگر سو در برخی از حوزه ها منافع دو کشور ایران و مصر به صورت استراتژیک و درازمدت به یکدیگر گره خورده است و این گفت‌وگوها می‌تواند تقویت‌کننده و تأمین کننده هر چه بیشتر این منافع باشد، اما بر اساس تحلیل برخی از کارشناسان، مصر برای عادی سازی روابط با ایران در سطح بین‌المللی و منطقه ای با مسائل و مشکلاتی روبرو است. در عرصه بین المللی نوع تعامل مصر با آمریکا و ارائه کمک‌های سالانه از سوی واشنگتن به این کشور، در سطح منطقه‌ای نیز نوع تعاملات این کشور با اسراییل و استفاده مصر از موقعیت سوق الجیشی برای گرفتن امتیازهایی از آمریکا و رژیم صهیونیستی به خاطر همسایگی با سرزمین های اشغالی و همچنین نوع روابط ویژه مصر با عربستان و امارات و دریافت های کمک های مالی قابل توجه از این دوکشور، مورد توجه است.

تاثیر گفت‌وگوهای تهران و ریاض بر روابط ایران و مصر

علیرغم این معذوریت ها و تاکید کارشناسان مبنی بر این گسترش روابط ایران با مصر منوط به ترمیم روابط ایران با آمریکا و غرب و عربستان سعودی است، امابه نظر می رسد عادی شدن روابط تهران و ریاض می تواند نقش مهمی در گشایش روابط ایران با جهان عرب به خصوص مصر داشته باشد و در همین چارچوب ضروری است که با توجه به برخی از پالس های مثبت ارسال شده از سوی مقامات دو کشور ایران و عربستان در رسانه ها در ارتباط با اهمیت روابط دو کشور، تهران و ریاض با انجام توافقات صورت گرفته در دوره پنجم مذاکرات ، هرچه زودتر در راستای برگزاری دور ششم این گفت‌وگو در بغداد در سطح سیاسی و دیپلماتیک قدم بردارند.

خبرهای مرتبط