برجام آخرین قربانی جنگ روسیه است

علی هاشم در المانیتور نوشت: بر اساس گزارشی در اسرائیل هیوم، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز سه شنبه به همتای اسرائیلی خود الی کوهن گفت که برجام تقریبا مرده است.

به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: به رغم آنکه یک مقام ارشد آمریکایی در گفتگو با المانیتور این گزارش روزنامه اسرائیلی را تکذیب کرد، اما ایالات متحده و اسرائیل به نقطه مشترکی درمورد ایران دست پیدا کرده اند که آن، تمرکز بر بر نوع برخورد دولت ایران با معترضان و حمایت تهران از روسیه در اوکراین است.

با کم رنگ شدن امید‌ها برای احیای توافق، «بازی سرزنش» در بحث مذاکرات تشدید شده است.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی درگیر در مذاکرات، تهران را مقصر می‌داند. این مقام که خواست نامش فاش نشود به المانیتور گفت: تهران خود را وسط یک طوفان تمام عیار قرار داد: وضعیت داخلی، انتقال سلاح به روسیه و بن بست بر سر توافق هسته ای.

منابع آمریکایی و اروپایی می‌گویند که ایران در چندین نوبت در سال گذشته و آخرین بار در ماه سپتامبر، زمانی که توافق نزدیک بود، بر خواسته‌های خود افزود. از آن زمان، بروکسل و واشنگتن بر روی یک طرح جایگزین برای منزوی کردن و تحت فشار قرار دادن تهران به دلیل رفتارش با معترضان و حمایتش از روسیه تمرکز کردند.

دیپلمات اروپایی گفت: «قدرت‌های غربی رویکردی واحد دارند. چیزی که متفاوت است این است که برخی از اعضا مانند آلمان روی موضوع حقوق بشر فشار می‌آورند.» وی افزود که «جنگ اوکراین همه پرونده‌های دیگر از جمله مذاکرات برنامه هسته‌ای ایران را دارد آلوده می‌کند».

همه این‌ها به این معنی نیست که توافق مرده است، اما حرکت به سمت قبرستان است. برجام تقریباً از اظهارات مقامات آمریکایی کنار گذاشته شده و جای خود را به تعهد غیرشفاف به دیپلماسی به عنوان گزینه ارجح، داده شده است.

برخی نشست اردن را نشانه مثبتی پس از ماه‌ها بن‌بست می‌دانستند، اما امیرعبداللهیان هشدار می‌دهد: «اگر طرف‌های دیگر به‌ویژه آمریکا دست از نفاق بر ندارند، معلوم نیست پنجره‌ای که امروز باز است، فردا باز بماند.»

اگرچه بورل گفته است که اتحادیه اروپا سیاست دو سویه‌ای را دنبال می‌کند - احیای برجام و فشار بر ایران از طریق تحریم‌ها - بروکسل و واشنگتن در بدبینی خود نسبت به چشم انداز توافق همسو هستند.

مقامات اتحادیه اروپا به طور خصوصی دیدار‌ها با ایرانی ها را "سخت و صریح" توصیف کرده اند. یک دیپلمات اتحادیه اروپا به المانیتور گفت: مشکل آن‌ها بزرگتر از برجام است: ایران و کره شمالی تنها کشور‌هایی هستند که به روسیه سلاح می‌دهند.

دیپلمات‌های اتحادیه اروپا با استناد به شواهدی مبنی بر استفاده از پهپاد‌های ایرانی توسط نیرو‌های روسی در اوکراین به ایران درباره عواقب حمایت از روسیه هشدار داده اند، اما تهران همچنان این اتهامات را رد می‌کند. روایت آن همیشه این بوده است که قبل از جنگ چند پهپاد به روسیه فرستاده اند، اما بعداً هیچ.

ژنرال وادیم اسکیبیتسکی، معاون رئیس اطلاعات اوکراین، روز چهارشنبه به رسانه‌های محلی گفت که مسکو تاکنون از حدود ۶۶۰ هواپیمای بدون سرنشین ساخت ایران در اوکراین استفاده کرده است. وی افزود که در حال حاضر حدود ۳۰۰ پهپاد جدید به عنوان بخشی از قرارداد جدید با ایران وارد روسیه می‌شود.

این دیپلمات اتحادیه اروپا گفت: ایرانی‌ها بهترین دیپلمات‌ها را دارند و می‌دانند که روز به روز منزوی‌تر می‌شوند. این مقام اروپایی افزود: «اما قدرت در دستان وزارت خارجه و رئیسی نیست».

حسین موسویان معاون سابق وزیر امور خارجه ایران که بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۹ یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای بود، به المانیتور گفت: توافق هسته‌ای در دستور کار است، اما روی میز نیست.

موسویان با بیان اینکه اوضاع داخلی ایران باعث دلسردی قدرت‌های غربی در مورد توافق هسته‌ای شده است، توضیح داد که آن‌ها تصمیم گرفته اند موضوع حقوق بشر را اولی تر از پرونده هسته‌ای بدانند.

وی گفت: اروپایی‌ها نقش فعال‌تری برای ایجاد اجماع بین‌المللی علیه ایران ایفا می‌کنند، بیشتر به دلیل مسئله اوکراین. می‌توان گفت در حال حاضر و در مقایسه با آمریکا، اروپایی‌ها در پیشبرد سیاست‌های خصمانه علیه ایران «کاتولیک‌تر از پاپ» شده اند.

یک مقام ارشد آمریکایی که در مذاکرات شرکت دارد به المانیتور به شرط فاش نشدن نامش گفت: «در ماه‌های گذشته، ایران مجموعه‌ای از تصمیمات بسیار مهم و پرهزینه را اتخاذ کرده است.»

وی افزود: «در داخل کشور، [آنها] به جای گوش دادن به مردم، با آنها اینطور رفتار می کنند. در سطح بین المللی، جانبداری از جنگ تجاوزکارانه در حال باخت روسیه؛ از نظر دیپلماتیک، رد چندین توافق عادلانه که منجر به کاهش قابل توجه تحریم‌ها می‌شد و امتناع از همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی.

این مقام آمریکایی افزود که چنین رفتاری عواقبی دارد و "حکومت را از مردمش و بسیاری از جهان قطع می‌کند. آن‌ها باید فکر کنند که آیا این راهی است که می‌خواهند در آن قرار بگیرند و اینکه این مسیر به کجا منتهی می شود. "

این اتهامات توسط یک مقام ایرانی که به شرط ناشناس ماندن با المانیتور صحبت می‌کرد رد شد. وی تاکید کرد: تهران از ابتدا متعهد به دستیابی به توافق بود، اما سیاسی شدن کار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مانع از آن شد.

این مقام، واشنگتن را به اولویت دادن به منافع اسرائیل متهم کرد و گفت: «اسرائیل خواهان توافق هسته‌ای یا لغو تحریم‌ها علیه تهران نیست و آمریکا به آن پایبند است. خیلی ساده است. "

وی افزود که قدرت‌های غربی در بحث آماده‌سازی گزینه‌های نظامی متوقف مانده اند، درست همانطور که از سال ۲۰۱۴ پس از توافق مینسک در بحث روسیه رفتار کردند. او مدعی شد که آنگلا مرگل صدراعظم سابق آلمان این را به صراحت گفت: آن‌ها برای تسلیحات اوکراین وقت می‌خریدند و همین کار را با ایران دارند انجام می دهند، اما نتیجه نداد. چرا باید به آن‌ها اعتماد کنیم وقتی آن‌ها بر تعهداتشان وفادار نماندند؟»

لازم به ذکر است که صدراعظم سابق چنین اظهارنظری نکرده است.

روایت آن طرف متفاوت است. مقامات غربی ایران را به خرید زمان برای ادامه برنامه هسته‌ای خود متهم می‌کنند.

یک مقام ارشد آمریکایی هشدار داد که کشورش با ادامه توسعه برنامه هسته‌ای ایران بیکار نخواهد ماند و گفت: ما از تشدید فشار اقتصادی خود دست برنخواهیم داشت.

این مقام افزود: در حالی که آن‌ها وقت خود را صرف توسعه برنامه هسته‌ای می‌کنند که هیچ سودی برای آن‌ها ندارد، ما وقت خود را صرف ایجاد گسترده‌ترین اجماع بین المللی برای مقابله با آن و سایر سیاست‌های بی ثبات کننده حکومت می‌کنیم.

یک دیپلمات اتحادیه اروپا گفت: ایران "اورانیوم غنی شده را انباشته می‌کند، اما به سمت بمب نمی‌رود. "

قبل از جنگ در اوکراین، اتهامات آمریکا در رابطه با آنچه که به عنوان سیاست‌های بی ثبات کننده ایران توصیف می‌کند، محدود به خاورمیانه بود، اما گزارش‌هایی مبنی بر تامین پهپاد‌های ایران به روسیه، تهران را در مرکز درگیری‌های نوظهور قرار داد، سوال بزرگ در اینجا در مورد مقیاس مداخله ایران و اینکه آیا به سطح اتهامات غرب مبنی بر ارائه پهپاد‌های جدید به روسیه می‌رسد یا خیر.

تهران کتمان نمی‌کند که قبل از جنگ هواپیما‌های بدون سرنشین در اختیار روسیه قرار داده است، اما اکنون این کار را رد می‌کند. محمدرضا آشتیانی، وزیر دفاع ایران گفته: اوکراین هیچ مدرکی دال بر استفاده روسیه از پهپاد‌های ایرانی در جنگ ارائه نکرده است.

یک مقام ارشد آمریکایی با بیان اینکه این یک تصمیم بسیار مهمی است، گفت: با وجود همه تکذیب‌های حکومت، دیگر هیچ شکی در ذهن کسی وجود ندارد که آن‌ها در کنار متجاوز هستند. آن‌ها تامین کننده نظامی شماره یک کشوری هستند که جنگ و تجاوز را در اروپا به راه انداخته است. البته امید ما این است که آن‌ها به سرعت مسیر خود را تغییر دهند. "

این مقام مسئول ارزیابی کرد: در پی مذاکرات بی‌ثمر شهریورماه و اوج‌گیری اعتراض‌ها پس از مرگ مهسا امینی در بازداشت، واشنگتن تمرکز خود را به حمایت از معترضان معطوف کرده است.

وی گفت: تمرکز ما بر حمایت از حقوق اساسی مردم ایران است، تحریم افرادی که مسئول نقض حقوق بشر هستند و اقداماتی برای برهم زدن و جلوگیری از حمایت تهران از جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین. البته در عین حال در‌های دیپلماسی را باز نگه می‌داریم، زیرا هنوز معتقدیم که این بهترین راه برای حل این موضوع است.

این دیپلمات اروپایی گفت: یکی از قربانیان شکست مذاکرات برجام ممکن است توافق آزادی زندانیان آمریکایی باشد که در ایران زندانی هستند، جایی که در حال حاضر سه شهروند آمریکایی در آن زندانی هستند.

این مقام گفت: «توافق آزادی زندانیان نهایی شد، اما محقق نشد.»

این مقام آمریکایی تاکید کرد که تعامل غیرمستقیم با ایران برای تضمین آزادی شهروندان آمریکایی بازداشت شده در ایران ادامه دارد. ما به تعاملات غیرمستقیم با ایران به ویژه در مورد شهروندان خود سیامک [نمازی]، مراد [طهباز]و عماد [شرگی]که به ناحق بازداشت شده‌اند ادامه داده‌ایم. اطمینان از این موضوع اولویت دولت بایدن بوده و هست آن‌ها در اسرع وقت به خانه برمی گردند.»

یک دیپلمات اروپایی خاطرنشان کرد که تا زمانی که راه حلی درمورد جنگ اوکراین به دست نیاید، هیچ پیشرفتی در توافق هسته‌ای حاصل نخواهد شد.