توطئه جدید آمريكا و عربستان در برابر ايران

دنیای‌اقتصاد : مقامات آمریکایی و عربستانی، سه ماه پس از اینکه روابطشان به پایین‌ترین حد تاریخی رسید، گفتند که دولت بایدن تهدیدات خود مبنی بر انتقام از عربستان را به‌دلیل کاهش تولید نفت در سال گذشته کنار گذاشته و در تلاش هستند تا هماهنگی‌های امنیتی خود را برای مقابله با ایران در سال۲۰۲۳ افزایش دهند. «دیون نیسنباوم» «استفن کالین» و «نانسی یوسف» در گزارش ۵ژانویه۲۰۲۳ در وال استریت ژورنال نوشتند، مقامات به نشانه‌هایی از بهبود همکاری آمریکا و عربستان در هفته‌های اخیر اشاره کردند؛ زیرا کاهش قیمت بنزین در ایالات متحده، نتایج بهتر از انتظار انتخابات میان‌دوره‌ای برای دموکرات‌ها و تشدید نگرانی‌ها درباره ایران باعث شد تا از شدت نزاع و اختلافات طولانی مدت دو کشور کاسته شود. دلیل این تنش آن بود که سعودی‌ها درخواست‌های کاخ سفید برای به تعویق انداختن کاهش تولید را رد کردند. تصمیم تولید تنها یک ماه قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای به نگرانی از تورم دامن زد و رئیس‌جمهور بایدن قول داد با کنگره برای تحمیل «عواقب» نامشخص بر عربستان سعودی همکاری کند.

اکنون مقامات دولت بایدن می‌گویند هیچ برنامه‌ای برای پیگیری این تهدید وجود ندارد. در عوض، مقامات هر دو کشور می‌گویند که در بحبوحه تلاش‌های متوقف‌شده برای احیای توافق هسته‌ای بین‌المللی با تهران، پروژه‌های نظامی و اطلاعاتی جدید و تلاش‌های حساس برای مهار ایران را ادامه می‌دهند. در ماه دسامبر، دولت بایدن و مقامات سعودی تلاش کردند تا لایحه‌ای را در کنگره از مسیر خارج کنند که حمایت اطلاعاتی محدود آمریکا از ریاض برای جنگ در یمن را قطع می‌کرد. در ماه نوامبر، دولت بایدن به دادگاهی در ایالات متحده گفت که وضعیت محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی به‌عنوان رئیس دولت مستقر، او را در برابر دعوای مدنی که نامزد جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار مقتول سعودی مطرح کرده است، محافظت می‌کند. یک قاضی فدرال موافقت کرد و شکایت رد شد. شاهزاده محمد پس از قتل خاشقجی در سال۲۰۱۸ به دنبال مصونیت بود. جامعه اطلاعاتی ایالات متحده به این نتیجه رسیده بود که این ولیعهد و حاکم بالقوه ۳۷ساله احتمالا مسوول آن بوده است؛ اتهامی که دولت عربستان آن را رد می‌کند.

وال استریت ژورنال ادعا کرد که در همان ماه [اکتبر]، دو کشور اطلاعاتی را با یکدیگر به اشتراک گذاشتند مبنی بر اینکه ایران در حال تدارک یک حمله قریب‌الوقوع به عربستان سعودی است و پاسخی هماهنگ را ترتیب دادند. ارتش آمریکا هواپیماهای جنگی و بمب‌افکن‌ها را در مانورهایی جداگانه به سوی ایران فرستاد تا ضمن هشدار به تهران، مانع حملات این کشور شوند. مقامات آمریکایی و سعودی گفتند که این همکاری نقطه عطف کلیدی در روابط پس از شکاف اکتبر بود. «کالین کال»، معاون سیاسی وزیر دفاع گفت: «ما فکر می‌کنیم که ترکیبی از این اشتراک‌گذاری سریع اطلاعاتی و تغییر موقعیت [تجهیزات نظامی] چیزی است که ایرانی‌ها را به عقب‌نشینی واداشت.» مقامات همچنین به همکاری نظامی پایداری اشاره کردند که به ادامه روابط سیاسی طی ماه‌ها آشفتگی کمک کرد. برای مثال، جنگنده‌های سعودی در سال گذشته چندین بار بمب‌افکن‌های دوربرد آمریکایی را در مانورهایی که با دیگر کشورهای متحد واشنگتن از جمله اسرائیل انجام دادند، اسکورت کردند.

«نیسنباوم- کالین- یوسف» در بخش دیگری از گزارش خود نوشتند، ایالات متحده در حال همکاری نزدیک با عربستان سعودی، اسرائیل و دیگر کشورهای خاورمیانه است تا سامانه‌های هماهنگ و جدید دفاع هوایی را توسعه دهد و همکاری در دریا را برای بازدارندگی در برابر ایران توسعه دهد. ژنرال الکسوس گرینکویچ که فرماندهی نیروی هوایی ایالات متحده در خاورمیانه را بر عهده دارد، گفت: «ایجاد مشارکت‌های قوی ضروری است. این باعث می‌شود این منطقه کلیدی ایمن بماند و در اردوگاه ما در کنار نظم بین‌المللی لیبرال که از زمان جنگ جهانی دوم برقرار بوده است، برقرار بماند.» کارین ژان پیر، سخنگوی کاخ سفید، در پاسخ به پرسش‌هایی درباره روابط عربستان سعودی گفت که ایالات متحده به ارزیابی روشمند و استراتژیک روابط با عربستان سعودی و در راستای منافع ما ادامه خواهد داد.»

شاهزاده فیصل بن‌فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در یک کنفرانس خبری در ماه دسامبر گفت: «ما به همکاری بسیار قوی با ایالات متحده در سراسر جهان، هم در امور امنیتی و هم در امور سیاسی، ادامه خواهیم داد.» این گرم شدن جدید در روابط عربستان و آمریکا در حالی رخ می‌دهد که دولت بایدن به دنبال تغییر شکل حضور نظامی ایالات متحده در خاورمیانه با برقراری یک چتر امنیتی است که از اسرائیل تا خلیج‌فارس کشیده شده است. نگرانی‌ها درباره ایران از زمانی افزایش یافت که روسیه شروع به استفاده از پهپادهای ساخت ایران برای حمله به اوکراین کرد. این امر موجب هشدار کاخ‌سفید شد که دو دشمن آمریکا در حال توسعه یک مشارکت نظامی تمام‌عیار هستند. مقامات سعودی و ایالات‌متحده هشدار می‌دهند که این روابط همچنان متزلزل است و ممکن است دوباره از هم بگسلد.

شاهزاده محمد سیاست خارجی مستقل‌تری را دنبال می‌کند و روابط خوب با رقبای آمریکا مانند چین و روسیه از نظر استراتژیک برای ریاض مهم است. در عین حال، دولت بایدن همچنان قصد دارد قدرت آتش خود را بر روسیه و چین متمرکز کند و نه خاورمیانه. وابستگی ایالات متحده به روابط نظامی خود با عربستان سعودی محدودیت‌هایی دارد. ایالات متحده یک‌بار به شکل منظم یک ناو هواپیمابر را در راستای نشان دادن تعهد نظامی خود به امنیت منطقه در خلیج‌فارس مستقر کرد؛ اما ۱۵ماه است که این کار را نکرده و در عوض تانکرها و جت‌های جنگنده را فرستاده است.

هرگونه نزدیکی در حال ظهور اما به تصمیم‌گیری عربستان سعودی درباره نفت تسری پیدا نمی‌کند؛ زیرا مقامات پادشاهی گفته‌اند آن را برای منافع ملی خود هزینه می‌کنند و این به نوعی انحراف از برداشتی چند دهه‌ای است که این تضمین‌های امنیتی ایالات متحده است که قیمت نسبتا پایین نفت‌خام را تضمین می‌کند. عربستان سعودی همچنان با واکنش شدید قانون‌گذارانی مواجه است که می‌خواهند جلوی فروش تسلیحات آمریکا را در آینده بگیرند. اوایل سال۲۰۲۳ در «کاپیتول هیل» می‌تواند یک آزمون باشد؛ آزمونی برای فرآیند تایید سفیر جدید ایالات متحده در عربستان سعودی.«شان کاستن» (نماینده دموکرات) یکی از نویسندگان لایحه ناموفقی که پس از کاهش تولید نفت عربستان ارائه شد و نیروهای آمریکایی و پدافند هوایی را از عربستان سعودی خارج می‌کرد، گفت که ایالات متحده هنوز باید «روابط را مورد ارزیابی دوباره قرار دهد و چرخش ما به سمت انرژی پاک و تولید داخل را تسریع بخشد.»

مقامات سعودی گفتند که کاهش تولید برای اقتصاد آنها ضروری است و هرگونه پیشنهادی مبنی بر کمک به روسیه را رد کردند. روسیه نیز به‌عنوان بخشی از ائتلاف ۲۳کشور موسوم به «اوپک‌پلاس»، تولید خود را کاهش داد. درحالی‌که قیمت نفت پس از این تصمیم افزایش یافت، در نهایت تا پایان سال به‌دلیل ترس از رکود جهانی کاهش یافت. نقطه کانونی برای ادامه همکاری نظامی ایالات متحده و عربستان، پایگاه هوایی شاهزاده سلطان است؛ یک پایگاه بیابانی در جنوب ریاض که از ساختمان‌ها و چادرهای موقت تشکیل شده است. مقامات دولت بایدن در برابر بیرون کشیدن موشک های پاتریوت از این پایگاه سعودی مقاومت کردند و گفتند که این موشک‌ها برای حفاظت از نیروهای آمریکایی مستقر در آنجا ضروری هستند.

جنگنده‌های سعودی سال گذشته ماموریت‌هایی را انجام دادند و بمب‌افکن‌های دوربرد آمریکایی را در حریم هوایی خود اسکورت کردند و به مانور قدرت نظامی آمریکا در سراسر خاورمیانه کمک کردند. اسکورت‌های B-۵۲ هفته‌ها قبل و بعد از تصمیم اوپک‌پلاس از پایگاه هوایی شاهزاده سلطان خارج شدند. انتظار می‌رود امسال نیز این پروازها ادامه داشته باشند. «تریسی جونز»، معاون همکاری امنیتی نیروی هوایی در خاورمیانه گفت که این ماموریت‌های آموزشی معمول به هر دو طرف در «مسدود کردن و مقابله اساسی» عملیات هوایی کمک می‌کند. او گفت: «آمادگی ما برای اجرای این ماموریت تغییر نکرده، بلکه پیچیده‌تر شده است.»