نحوه ثبت نام و خرید خودرو در بورس کالا

با توجه به عرضه محصولات خودروسازان کشور در بورس کالا و رشد این عرضه‌ها، بسیاری از خریداران و علاقه‌مندان به بازار خودرو به دنبال نحوه خرید خودرو در بازار شفاف بورس کالا هستند.

به گزارش برنا، برای خرید خودرو از بورس، باید کد بازار فیزیکی بورس کالا داشته باشید. با کد بورسی و از طریق سامانه آنلاین اوراق بهادار نمی‌توان برای خرید خودرو اقدام کرد. اگر از قبل سجامی نشده‌اید، ثبت نام و احراز هویت در سجام نیز ضرورت دارد. در ادامه مراحل خرید خودرو از بورس کالا را برای شما توضیح خواهیم داد.

گام اول: ثبت نام در سامانه سجام
اولین قدم برای خرید خودرو در بورس کالا، احراز هویت آنلاین است که از طریق سامانه سجام انجام می‌شود. اگر قبلا در سامانه سجام، ثبت نام کرده‌اید، پس به مرحله دوم بروید!

ثبت نام در سامانه سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان)

ثبت نام در سامانه سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان)

اما در صورتیکه ثبت نام در سامانه سجام را انجام نداده‌اید، باید مراحل احراز هویت در سامانه سجام را بصورت زیر انجام دهید:

مراجعه مشتری به سامانه اینترنتی سجام به نشانی sejam.ir
انتخاب گزینه «ثبت نام در سجام»
واردکردن شماره تلفن همراه (سیمکارت باید بنام مشتری باشد)
دریافت کد تایید از طریق پیامک
ورود به سامانه با داشتن کد تایید و کد ملی
پرداخت هزینه ثبت نام در سامانه سجام
تکمیل اطلاعات مشتری در سامانه سجام
استعلام اطلاعات مشتری از نهادهای زیربط توسط سامانه
ارسال نتیجه استعلام مشتری از طریق پیامک
استعلام موفق: ارسال کد رهگیری
استعلام ناموفق: ارسال مشکل موجود
مراجعه مجدد به سامانه سجام با داشتن کد رهگیری
انتخاب نحوه احراز هویت (حضوری یا غیرحضوری) توسط مشتری
انجام مراحل احراز هویت، ثبت عکس و امضا مشتری
پایان فرآیند احراز هویت

گام دوم: دریافت کد بورس کالا
برای خرید خودرو از بورس کالا، دومین کاری که باید انجام دهید، دریافت کد بورسی است چراکه بدون داشتن این کد، امکان شرکت در فرآیندهای خرید و فروش خودرو در بورس را ندارید. کد بورسی را هم می‌توانید بصورت آنلاین (غیرحضوری) دریافت کنید و هم می‌توانید با مراجعه حضوری، کد بورسی را بگیرید.

گام سوم: افتتاح حساب وکالتی در بانک
بعد از دریافت کد بورس کالا، سومین کاری که در مراحل خرید خودرو از بورس کالا باید انجام دهید، افتتاح حساب وکالتی است. تمامی مشتریان برای انجام معاملات بورسی، باید «حساب وکالتی» مربوط به خودشان را داشته باشند که از طریق اکثر بانک‌ها، امکان افتتاح آن وجود دارد. اما درباره حساب وکالتی، باید چندین نکته را بدانید:

1- برای دریافت کد بورسی (که در مرحله قبل توضیح دادیم) الزامی به ثبت حساب وکالتی ندارید. یعنی می‌توانید بدون اعلام حساب وکالتی، ثبت نام کارگزاری را انجام دهید و کد آنلاین بورس کالا را دریافت کنید. سپس می‌توانید برای افتتاح حساب وکالتی اقدام کنید اما توجه داشته باشید که بعد از افتتاح حساب وکالتی، باید اطلاعات آن حساب را به کارگزاری مربوطه، ارائه نمایید.

2- اگر حساب وکالتی ندارید، در زمان ثبت نام در کارگزاری جهت دریافت کد انلاین بورس کالا، باید یکی از بانک‌های مشخص شده در سامانه را انتخاب کنید تا معرفی‌نامه بورس برای شما صادر شود. حال با در دست داشتن این معرفی‌نامه، باید به بانک موردنظرتان مراجعه کرده و افتتاح حساب وکالتی را انجام دهید. در حال حاضر، افتتاح حساب وکالتی، از طریق بانک‌های زیر، قابل انجام است:

بانک تجارت
بانک سپه
بانک ملت
بانک گردشگری
بانک ملی
بانک سامان
بانک کشاورزی

3- مجددا یادآوری می‌کنیم که جهت دریافت کد بورسی بصورت آنلاین، نیازی به اعلام حساب وکالتی ندارید. اما جهت انجام معاملات بورسی یا جهت خرید خودرو از بورس کالا، داشتن حساب وکالتی، الزامی است.

4- در زمان خرید و فروش خودرو در بورس کالا، تمام وجه معامله خودرو باید در حساب وکالتی شما موجود باشد. در زمان انجام معامله، این مبلغ بلوکه می‌شود و پس از موفقیت‌آمیز بودن انجام معامله، به حساب بورس کالا انتقال می‌یابد.

گام چهارم: ثبت سفارش و واریز پیش پرداخت
چهارمین قدم برای خرید خودرو از بورس کالا، ثبت سفارش خرید خودروست. به عبارت بهتر، در روز عرضه خودرو در بورس کالا، فقط آن مشتریانی می‌توانند جهت خرید خودرو اقدام کنند که در مهلت زمان قانونی، ثبت سفارش خرید خودرو را انجام داده باشند:

1- برای ثبت سفارش خرید خودرو از بورس، باید مبلغی از قیمت پایه خودرو (که توسط خودروساز اعلام می‌شود) را در حساب وکالتی واریز کنید. این مبلغ، ممکن است 10 درصد یا 25 درصد یا 30 درصد یا حتی 100 درصد قیمت پایه خودرو باشد.

2- انجام ثبت سفارش خرید خودرو، از زمان تایید عرضه، شروع می‌شود و تا روز قبل از شروع عرضه یا تا صبح روز عرضه نیز ادامه دارد. بدیهی است زمان دقیق ثبت سفارش، همواره از طریق سازمان بورس کالا یا از طریق شرکت خودروساز، اطلاع‌رسانی می‌شود.

باتوجه به دو نکته‌ فوق، جهت اطلاع از مبلغ دقیق پیش پرداخت خرید خودرو و همچنین جهت اطلاع از زمان دقیق ثبت سفارش، باید به اطلاعیه‌های سازمان بورس کالا یا اطلاعیه‌های خودروساز مراجعه کنید.

گام پنجم: رعایت قوانین خرید خودرو از بورس
حتی اگر تمام مراحل ثبت نام، افتتاح حساب و حتی واریز پیش پرداخت را انجام داده باشید، به این معنی نیست که مجاز به ثبت نام خودرو در بورس کالا هستید! چراکه برخی خودروسازان، قوانین و محدودیت‌های خاصی را برای متقاضیان خرید خودرو از بورس، تعیین کرده‌اند. به عنوان مثال، برای برخی از خودروهای عرضه شده در بورس:

1- ممکن است «محدودیت کد ملی» وجود داشته باشد. یعنی هر شخص حقیقی، فقط مجاز به خرید یک دستگاه خودرو از بورس کالاست.

2- ممکن است شرکت‌ها یا سازمان‌ها و به طور کلی «افراد حقوقی» مجاز به ثبت نام نباشند یا اینکه، ظرفیت خرید محدودی داشته باشند.

3- ممکن است افرادی که در عرضه‌های قبلی، موفق به خریداری خودرو از بورس شده‌اند، مجاز به ثبت نام مجدد نباشند.

قوانین و شرایط خرید خودرو از بورس، همواره قبل از روز عرضه، توسط سازمان بورس به اطلاع متقاضیان خواهد رسید.

گام ششم: شرکت در فرآیند خرید خودرو
به محض شروع عرضه خودرو در زمان اعلام شده، رقابت مشتریان برای خریداری خودروها آغاز می‌شود. توجه داشته باشید که این رقابت، شبیه فرآیند مزایده است؛ یعنی هر کسیکه که بیشترین قیمت را داده باشد، بعنوان برنده رقابت نیز مشخص می‌گردد. اما در این میان، باید یه نکته دیگر را هم بدانید:

1- اگر تعداد تقاضای ثبت شده برای خرید خودرو، کمتر از ظرفیت عرضه خودروساز باشد، تمامی افرادی که ثبت سفارش کرده باشند، بعنوان برنده نهایی معرفی می‌شوند. در چنین شرایطی، اصطلاحا می‌گیوند که خودروها بدون رقابت فروخته شدند .

2- در شرایطی که رقابت میان خریداران نباشد، خودروها با همان قیمت پایه (که توسط خودروساز اعلام می‌گردد) به برندگان فروخته می‌شود.

3- در شرایطی که رقابت میان خریداران نباشد، خودروهایی که فروخته نمی‌شوند، به سیستم معاملات مچینگ سازمان بورس ، وارد می‌شوند. یعنی پس از اتمام مهلت قانونی، همچنان امکان خرید این خودروها (با قیمت پایه) وجود دارد. از لینک اطلاعیه عرضه‌ های مازاد می‌توانین معاملات مربوط به خودروهای فروخته نشده را پیگیری کنید.

گام هفتم: واریز کل قیمت خودرو توسط برندگان
خودروهایی که در بورس کالا عرضه می‌شوند، دارای قیمت پایه هستند که همان قیمت خام خودروساز است. بنابراین اگر در بورس کالا، موفق به خرید خودرو شدید، توجه داشته باشید که علاوه بر قیمت نهایی فروش خودرو، باید هزینه‌های زیر را هم بپردازید:

1- هزینه‌ جانبی خودرو: مانند عوارض شماره گذاری، خدمات پستی، بیمه شخص ثالث، صدور کارت و ... که برای هر خودرو، متفاوت بوده و براساس تعرفه‌های دولتی محاسبه می‌شود.

2- هزینه‌ مالیات بر ارزش افزوده: که براساس «قیمت نهایی فروش» مشخص می‌شود و معمولا 9 درصد الی 13 درصد است. به عنوان مثال، اگر خودرویی با قیمت پایه 300 میلیون تومان در بورس کالا عرضه شود اما با قیمت نهایی 400 میلیون تومان به فروش برسد، مالیات بر ارزش افزوده را برمبنای قیمت 400 میلیون تومان محاسبه می‌کنند.

همچنین اینک نکته را فراموش نکنید که برای تسویه وجه خودروهای فروخته شده از طریق بورس کالا، «مهلت زمان قانونی» وجود دارد:

1- تمامی افرادی که از طریق بورس موفق به خرید خودرو شده‌اند، فقط 3 روز برای تکمیل وجه فرصت دارند.

2- اگر تسویه مالی خودروها تا ساعت 15 روز سوم انجام نشود، خریداران برای تسویه در روز چهارم باید جریمه پرداخت کنند. این جریمه بصورت روزانه محاسبه شده و معادل 0.25 درصد ارزش کل معامله است.

3- اگر تسویه مالی خودروها تا روز ششم (سه روز تسویه و سه روز جریمه) انجام نشود، معامله خودرو در بورس کالا باطل می‌شود و مشتری باید مبلغ 5.5 درصد ارزش کل معامله (پنج درصد برای هزینه فسخ و نیم درصد برای کارمزد) را بعنوان جریمه پرداخت کند.

گام هشتم: تحویل گرفتن خودرو از بورس کالا
تمامی افرادی که موفق به خریداری خودرو از طریق تالار حراج باز شده‌اند، برای تحویل گرفتن خودروهای خریداری شده از بورس کالا، باید مراحل زیر را انجام دهند:

تسویه حساب نهایی در مهلت قانونی
ارائه مستندات مربوط به واریز وجه و انتخاب نمایندگی
اطلاع دادن به کارگزاری (حضوری یا غیرحضوری)
ارائه مستندات به شرکت فروشنده خودرو
تکمیل مراحل ثبت نام در شرکت فروشنده و تحویل گرفتن خودرو
پاسخ به ۱۰ پرسش در مورد خرید خودرو از بورس کالا

در ادامه این گزارش تلاش کردیم تا با بررسی تازه‌ترین تحولات عرضه خودرو در بورس کالا به خصوص عرضه پژو ۲۰۷ و هایما S۸ به دنبال پاسخ به پرسش‌های متداول در خصوص نحوه خرید خودرو از بورس باشیم.

۱- آیا امکان خرید خودرو صرفاً با داشتن کد بورسی خرید سهام وجود دارد؟

خیر. برای خرید خودرو از بورس کالا باید علاوه بر احراز هویت سجام، کد بورسی بازار فیزیکی بورس کالا را نیز دریافت کنید.

۲- مبلغ پیش پرداخت چه میزان است و چطور باید واریز کرد؟

مبلغ پیش پرداخت بر اساس شرایط بازار هر خودرو متفاوت بوده و از سوی بورس کالا اعلام می‌شود و این مبلغ باید به حساب وکالتی که به کارگزاری مورد نظر معرفی شده، واریز شود.

اکنون برای خرید محصول ۲۰۷ ایران خودرو که امروز (یکشنبه ۱۱ دی) عرضه می‌شود باید ۱۰۰ درصد مبلغ پایه معادل ۱۸۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به حساب وکالتی واریز شود.

همچنین برای خودرو "هایما S۸" باید ۵۰ درصد مبلغ پایه معادل ۴۶۷ میلیون تومان به حساب وکالتی واریز شود.

۳- آیا قیمت نهایی ۲۰۷ رقم ۱۸۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و دیگر نیازی به پرداخت وجه نیست؟

خیر، ۱۸۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قیمت پایه پژو ۲۰۷ است و قیمت همه خودروها در بورس کالا بر اساس رقابت و مکانیسم حراج کشف می‌شود، پس باید توجه کرد قیمت ۲۰۷ نیز بر اساس میزان تقاضای خریداران نسبت به عرضه ۴۰۰۰ دستگاه از سوی تولیدکننده

کشف خواهد شد و تجربه عرضه‌های قبلی نشان می‌دهد، هر مقدار خودرو پرطرفدارتر باشد طبیعتاً رقابت خریداران نیز منجر به کشف قیمت بالاتر به نسبت قیمت پایه می‌شود.

همچنین هزینه‌های جانبی شامل بیمه و شماره‌گذاری و هزینه ثابت جمعاً به مبلغ ۴۳ میلیون و ۷۱۳ هزار و ۱۰۰ ریال است که به علاوه ۱۳درصد (برای پژو ۲۰۷) و ۱۲ درصد (برای هایما) مبلغ معامله نهایی بابت مالیات و عوارض قانونی باید توسط خریدار پرداخت شود.

۴- نام کاربری و رمز عبور ورود به سامانه‌ی بورس کالای کارگزاری را چطور دریافت کنم؟

نام کاربری و رمز عبور بعد از اتمام فرآیند ثبت نام در سامانه صدور کد آنلاین معاملات بورس کالا در شرکت‌های کارگزاری و تایید آن به شماره همراه فرد پیامک می‌شود.

۵-حساب وکالتی چیست؟

حسابی است که متقاضیان خرید خودرو از بورس کالا باید پیش پرداخت خرید را به آن واریز کنند. کارگزاری نیز جهت برداشت وجه به این حساب دسترسی دارد.

۶- مبلغ پیش پرداخت چه زمانی باید به حساب وکالتی واریز شود؟

مبلغ پیش پرداخت جهت واریز به حساب وکالتی در اطلاعیه عرضه آن ذکر شده و باید روز قبل از عرضه به حساب وکالتی واریز شود.

۷- پس از خرید برای تحویل از نمایندگی چه مدارکی مورد نیاز است؟

اصل و تصویر کارت ملی و شناسنامه خریدار، مدارک احراز محل سکونت که باید مطابق با بخشنامه راهور ناجا باشد.

ارائه شماره شبا با تاییدیه بانک مربوطه در خصوص عرضه و خرید ۲۰۷ و هایما S۸، خریداران پس از آنکه موفق به خرید شدند باید با مراجعه به سایت فروش اینترنتی محصولات ایران خودرو esale.ikco.ir اقدام به ایجاد و تکمیل پروفایل شخصی کرده و در زمان مقرر که

طی پیامک (تکمیل وجه هزینه‌های متعلقات قانونی) اطلاع‌رسانی می‌شود علاوه بر انتخاب یکی از نمایندگی‌های مجاز، بیمه‌گر موردنظر خود را در سایت انتخاب و نسبت به واریز وجه هزینه‌های زیر اقدام کنند.

۸- آیا برای خرید خودرو محدودیتی در بورس کالا وجود دارد؟

در این خصوص ضروری است اطلاعیه عرضه و پیوست آن مشاهده شود.

در مورد عرضه ۲۰۷ و هایما، بر اساس مشخصات ارایه شده، هر کد بورسی صرفاً امکان ثبت سفارش بر روی یک کد عرضه از مجموع عرضه‌های روز انجام معامله را دارد و ثبت سفارش برای اشخاص حقوقی مجاز نیست.

همچنین خریداران باید شرایط سنی ۱۸ سال تمام را داشته و اشخاصی که در عرضه‌های قبلی خودرو در بورس کالا موفق به خرید خودرو شدند امکان ثبت سفارش ندارند.

علاوه بر این اشخاصی که در عرضه‌های قبلی در بورس کالا و همچنین از ابتدای سال ۱۳۹۸ از شرکت‌های خودروسازی موفق به خرید خودروی سواری شده‌اند امکان ثبت سفارش ندارند.

۹- اگر خرید انجام نشود، مبلغ بلوکه شده در حساب عملیاتی چگونه آزاد خواهد شد؟

در صورتی که در پایان روز عرضه خرید خودرو انجام نشود، مبلغ آن از حالت بلوکه خارج می‌شود.

باید توجه شود که مبلغ پیش پرداخت در حساب متقاضی بلوکه می‌شود و هیچ وجهی به حساب بورس یا شرکت خودروسازی واریز نخواهد شد، پس اگر فرد موفق به خرید نشد مبلغ بلوکه شده در حساب متقاضی آزاد می‌شود.

۱۰-موعد تحویل خودرو چه زمانی است؟

موعد تحویل خودرو در اطلاعیه عرضه آن ذکر می‌شود، در خصوص عرضه ۲۰۷ و هایما S ۸ تحویل سه ماهه بوده و ۲۵ فروردین سال آینده به خریداران تحویل خواهد شد.