توضیحات سیدمحمدرضا رضازاده، همسر انسيه خزعلي درباره طرح توسعه حرم شاهچراغ

سیدمحمدرضا رضازاده ـ عضو هیأت امناء آستان‌های مقدس در شیراز و مشاور تولیت حرم شاهچراغ ـ درباره اجرای طرح موسوم به ۵۷ هکتار توسعه این حرم، توضیحاتی ارائه کرد.

به گزارش ایسنا، سیدمحمدرضا رضازاده ـ استاندار اسبق فارس، مشاور تولیت حرم شاهچراغ و عضو هیأت امناء آستان‌های مقدس شیراز ـ به دنبال اشارۀ برخی رسانه‌ها به نقش او در اجرای طرح توسعه حرم شاهچراغ و تخریب احتمالی بافت تاریخی شهر شیراز، توضیحاتی را با این عنوان که «احیاء قلب مجروح شیراز؛ با اجرای طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر حضرت احمد ابن موسی شاهچراغ (ع)» منتشر کرد: «حدود دو دهه قبل توسط یک شرکت سرمایه‌گذاری، پروژه‌ای تجاری و اقامتی در حد فاصل حرم حضرت احمد ابن موسی شاهچراغ و سید علاءالدین حسین علیهماالسلام و در جنوب این دو حرم مطهر تحت عنوان "بین‌الحرمین" اجرا شد. این پروژه بافت تاریخی شیراز در محدوده دو حرم را به دو نیمه تقسیم کرد. ارتباط دو بخش شمالی و جنوبی را محدود کرد و لطمه‌ای جدی به بافت تاریخی مرکز شیراز وارد کرد.

آن روزها صدای اعتراض تولیت وقت آستان مقدس شاهچراغ (ع) در مخالفت با این طرح که علاوه‌بر پیگیری موضوع از طرق مختلف، حتی با نصب بنری در ابعاد بزرگ چندین متری در کنار درب ورودی صحن مطهر، مخالفت جدی خود را با اجرای این طرح اعلام می‌کرد، به جایی نرسید.

آن‌هایی هم که امروز در مقابله با طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر، که اقدامی است در جهت مناسب‌سازی محیط، احیاء زندگی در بافت پیرامونی، حفظ و مرمت آثار ارزشمند تاریخی و ایجاد محیطی فرهنگی و معنوی در خور سومین حرم اهل‌بیت(ع)، به مخالفت برخاسته‌اند، و با انتشار مطالب خلاف واقع جوسازی می‌کنند، اقدام درخوری برای جلوگیری از اجرای آن پروژه به عمل نیاوردند!

همان‌ها که بعضی‌شان آن زمان بر کرسی‌های مسؤولیت میراث فرهنگی کشور تکیه زده بودند و امروز طلبکارانه در جایگاه مدعی ایستاده‌اند!

سایر بخش‌های بافت پیرامون حرم مطهر نیز طی سال‌های گذشته در چنبره بی‌عملی مسؤولین دستگاه‌های مختلف، دیدگاه‌های متنوع، کارشناسان دور و غریبه با محیط و فضاسازی‌های غرض‌آلود گرفتار شده است و روز به روز فرسوده‌تر و زندگی در آن سخت‌تر می‌شود. امروز شیرازی‌های قدیم ساکن قسمت‌هایی از این محدوده، جای خود را به اتباع بیگانه داده‌اند و یا خانه‌هایشان مأمن معتادان و بزهکاران شده است.

بعضی هم که چه بسا شیراز را همان شیراز برگزاری جشن هنر در ماه مبارک رمضان و شیراز برپایی جشن‌های دو هزار و پانصد ساله می‌پسندند، توجه به ظرفیت والای معنوی سومین حرم اهل بیت(ع) را برنمی‌تابند و مایل نیستند ساماندهی پیرامون حرم‌های مطهر به نتیجه مطلوبی برسد.

سفر مقام معظم رهبری در سال ۸۷ به شیراز، نقطه عطفی بود در توجه دادن به میراث گرانبهای معنوی شیرازیان، در کنار دیگر داشته‌های ارزشمند تاریخی و فرهنگی مردم این خطه، که همان مجاور و ساکن حرم اهل بیت(ع) بودنشان است.

پس از آن سفر بود که شورای‌عالی شهرسازی و معماری مصوب کرد طرح تفصیلی شیراز در محدوده ۵۷ هکتاری اطراف حرم با رویکرد احیاء هویت فرهنگی ـ مذهبی مرکز تاریخی شهر شیراز تهیه شود. گرچه طی پانزده سال گذشته عناصری اجازه ندادند این تصمیم به نتیجه مطلوب خود برسد.

۵۷ هکتار وسعت منطقه‌ای است محدود به خیابان‌هایی که حرم مطهر در آن واقع شده است و هرگز به معنای توسعه دادن صحن و شبستان و رواق در این وسعت نیست. (که بعضی به دروغ نشر می‌دهند)، بلکه در این محدوده ضوابط طراحی باید با محوریت حرم مطهر تعریف شود. مثلا معماری اسلامی در نمای ساختمان‌ها رعایت شود و یا ایجاد محدودیت در ارتفاع ساختمان‌ها به نحوی که گنبد حرم را تحت‌الشعاع قرار ندهند؛ آنچه متاسفانه در مشهد مقدس رعایت نشده است.

در فاصله میان دو حرم حضرت شاهچراغ (ع) و سیدعلاء‌الدین(ع) محدوده‌ای حدود ۲۰ هزار مترمربع که بیش از نیمی از آن نیز امروز فضای باز است، با هندسه‌ای که کمترین تداخل با ساختمان‌های واجد ارزش داشته باشد، به عنوان میدان پیاده‌راه شهری، نه صحن میان دو حرم(که بعضی به دروغ نشر می‌دهند) پیش‌بینی شده است و بر اساس مصوبه کمیسیون ماده پنج، معدود آثار تاریخی ثبت شده و یا واجد ارزش واقع در این محدوده نیز تماماً باید حفظ و مرمت شود. لیکن با کاربری فرهنگی مناسب با دو حرم مطهر مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

آنجا صحن نیست که در سطح یا با احداث زیرزمین، قبری در آن ساخته و فروخته شود (که بعضی به دروغ نشر می‌دهند)، بلکه یک فضای عمومی شهری است که موجب احیاء زندگی در بافت تاریخی اطراف خود خواهد شد و تحت مدیریت آستان‌های مقدس نیز قرار نخواهد گرفت و در اختیار مدیریت شهری خواهد بود.

طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر در شیراز به خلاف مشهد مقدس، حلقه وصل میان آستان‌های مقدس و بافت قدیمی شیراز را دوباره احیاء می‌کند. دسترسی امکانات شهری را با حداقل تغییرات ممکن برای فراهم کردن امکانات زندگی امروز شهری در آن محدوده فراهم می‌سازد. فضایی شایسته سومین حرم اهل بیت(ع) در فاصله دو حرم مطهر و دیگر امامزادگان به‌وجود می‌آورد و به ناهنجاری‌های اجتماعی موجود پایان می‌دهد.»