10 پیش‌بینی ريچارد هاس: از مساله غالب ایران در سال ۲۰۲۳ تا تبدیل ژاپن به یک بازیگر مهم ژئوپلتیکی

شفقنا: نشریه پراجکت سیندیکیت نوشت: مهم‌ترین داستان سال ۲۰۲۳ می‌تواند تبدیل ژاپن به یک بازیگر مهم ژئوپلتیکی در سطح جهان باشد.

در این مطلب که به قلم ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی آمریکا به رشته تحریر درآمده؛ می‌خوانیم:

لارنس یوگی برا بازیکن بیسبال آمریکایی جمله به شدت معروفی دارد در این مورد که «پیش‌بینی کردن سخت است، به‌خصوص درباره آینده». این صحبت چه واقعاً مال او باشد و چه نه، کاملا درست است. با این حال در ماه‌های آغازین سال ۲۰۲۳ پیش‌بینی‌هایی درباره اوضاع جهان در ماه‌های آینده سال به ذهن می‌آید- که در ادامه آمده.

اول این که جنگ اوکراین که مهم‌ترین رویداد جهان در سال ۲۰۲۲ بود، ادامه خواهد یافت، البته در سطحی که شدت به مراتب کمتری در قیاس با سال گذشته خواهد داشت. در واقع نه روسیه و نه اوکراین قادر به دستیابی به یک پیروزی نظامی کامل نخواهند بود، البته اگر پیروزی را به عنوان دیکته کردن شرایط مورد نظر و حل و فصل درگیری‌های ارضی یا سیاسی به نفع طرف- پیروز پس از پایان جنگ- تعریف کنیم.

با این حال اگر پیروزی را دستیابی به توافقی تعریف کنیم که هر دو کشور خواهان امضا و رعایت آن هستند، می‌توان گفت که نه دیپلمات‌های روسیه و نه اوکراینی‌ها از این نظر به پیروزی نخواهند رسید. دستیابی به صلح به رهبرانی نیاز دارد که مایل و قادر به سازش باشند. این‌ها دو عنصری هستند که طرفین آشکارا (اگر به دلایلی بسیار متفاوت) فاقد آن هستند.

دومین پیش‌بینی این که به رغم باور بسیاری از سیاست‌سازان جهان به این که موضوع تایوان پتانسیل زیادی برای ایجاد یک جنگ بزرگ دارد، اما به نظر می‌رسد که این امر در سال ۲۰۲۳ بسیار بعید است.

شب جین‌پینگ- رهبر چین- کاملا درگیر مبارزه با کروناست- که سیستم درمانی چین را دچار اخلال شدید کرده، صلاحیت حزب کمونیست را زیر سئوال برده و رشد اقتصادی پیش‌تر کند شده این کشور را حتی ضعیف‌تر از پیش کرده است. البته چین به هیچ وجه دست از هدف خود برای کنترل تایوان- حتی اگر شده به زور- برنداشته. اما حداقل در سال ۲۰۲۳، به رغم این که این کشور فشارهایش بر تایوان را افزایش خواهد داد، اما به احتمال زیاد دست‌کم برای چند سال دست به اقدامات تهاجمی و نظامی نخواهد زد.

سومین ماجرای مهم سال را می‌توان احتمال ظهور ژاپن به عنوان یک بازیگر اصلی ژئوپلیتیکی عنوان کرد. رشد اقتصادی سومین اقتصاد بزرگ جهان بیش از ۱.۵ درصد بالاتر رفته و هزینه‌های دفاعی این کشور نیز در مسیر دو برابر شدن قرار دارد و به ۲ درصد تولید ناخالص داخلی خواهد رسید. ژاپن اگر توانایی نظامی خود را ارتقا دهد، با داشتن یکی از قدرتمندترین ارتش‌های منطقه هماهنگی خوبی نیز با آمریکا- در جهت بازدارندگی یا حتی دفاع در برابر تجاوز چین به تایوان- خواهد داشت. در واقع سال ۲۰۲۳ را می‌توان سال ورود ژاپن- و البته آلمان- به دوران جدیدی کاملاً متفاوت از دوران پس از جنگ جهانی دوم عنوان کرد.

اما پیش‌بینی چهارم؛ انجام قطعی هفتمین آزمایش هسته‌ای کره شمالی- در کنار آزمایش‌های مکرر موشکی این کشور- خواهد بود. اقداماتی که مادام که چین به دلیل بی‌میلی نسبت به تضعیف کره شمالی و ایجاد بی‌ثباتی در منطقه از اهرم‌های نفوذ قابل توجه خود بر این کشور استفاده نکند، نه کره جنوبی و نه ایالات متحده قادر به جلوگیری از اقدامات کره شمالی نخواهند بود.

پنجم این که روابط ترانس‌آتلانتیک که در حال حاضر به دلیل اراده مشترک موجود در کشورهای این منطقه برای مقابله با تهاجم روسیه به اوکراین مستحکم‌تر از قبل شده، به احتمال زیاد در ماه‌های آینده به دلیل نارضایتی اروپایی‌ها از اقتصاد حمایت‌گرایانه آمریکا و نارضایتی آمریکایی‌ها از ادامه وابستگی اقتصادی اروپا به چین، به طور روزافزون دچار اصطکاک خواهد شد. پیوندهای موجود هم‌چنین می‌تواند بر سر مسایلی مانند اختلاف دیدگاه در مورد میزان حمایت نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک از اوکراین و سطح هزینه‌های دفاعی نیز تضعیف شوند.

اما پیش‌بینی ششم احتمالأ کندتر شدن رشد اقتصاد جهانی- نسبت به تخمین و پیش‌بینی بیشتر ناظران اقتصادی- خواهد بود. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده که اقتصاد دنیا در سال جاری رشد کلی ۲.۷ درصدی را تجربه خواهد کرد، اما مسایلی مانند مدیریت ضعیف چین در مقابله با کرونا و تصمیم فدرال‌رزرو آمریکا مبنی بر ادامه افزایش نرخ بهره برای کاهش تورم می‌توانند باعث کمتر شدن این رشد در سطح جهانی شوند.

هم‌چنین مسایلی مانند بی‌ثباتی سیاسی در مناطقی از آفریقا و آمریکای لاتین، رویداد‌های اقلیمی شدید و اختلالات ایجاد شده در زنجیره تامین هم می‌توانند عملکرد اقتصاد جهانی را تحت تاثیر قرار داده و با اختلال مواجه کنند.

هفتم، کنفرانس سالانه تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد که قرار است امسال در دبی تشکیل شود، به احتمال زیاد هم‌چنان روند ناامیدکننده خود را ادامه خواهد داد. غلبه نگرانی‌های کوتاه‌مدت اقتصادی بر ملاحظات میان‌مدت و بلندمدت اقلیمی می‌تواند اثرات ناشی از گرمایش جهانی را حتی بدتر هم بکند.

هشتم این که در شرایطی که اسرائیل هم‌چنان در حال ادامه و گسترش شهرک‌سازی است و از نظر دیپلماتیک هم هیچ چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای در زمینه ایجاد یک کشور فلسطینی مورد پذیرش طرفین دیده نمی‌شود، می‌توان گفت که روابط اسرائیل و فلسطین در سال جاری خشن‌تر خواهد شد. در عوض آینده‌ای که می‌توان آن را «تک‌دولتی بدون هیچ راهی برای حل‌وفصل مسایل» نامید، به واقعیت نزدیک‌تر خواهد شد.

نهم، هند هم‌چنان کسانی را که آینده بزرگی برای این کشور پیش‌بینی می‌کنند، ناامید خواهد کرد. این کشور به خرید نفت و اسلحه از روسیه ادامه خواهد داد و البته در شرایطی که در مناقشه با چین به شدت به دنبال جلب کمک و حمایت غرب است، اتخاذ مواضع مبتنی بر تعلق به جبهه عدم تعهد را ادامه خواهد داد. درباره سیاست‌های دولت در داخل هند نیز این خطر وجود دارد که این کشور به نحوی پیش‌رونده به سوی تبدیل به کشوری غیرلیبرال‌تر و کمتر سکولارتر حرکت کند.

آخرین پیش‌بینی هم این که ایران احتمالاً موضوع غالب سال ۲۰۲۳ خواهد بود. در واقع با توجه به تاکید غرب بر کمک نظامی جمهوری اسلامی ایران به روسیه و تمایل آمریکا برای اجتناب از ایجاد مسیری برای نجات اقتصادی این کشور به احتمال زیاد برجام احیا نخواهد شد.