روش های درمانی اوتیسم در کودکان

اوتیسم چیست؟

اوتیسم (ASD) نوعی اختلال رشد است. این اختلال باعث می شود تا فرد در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران دچار مشکل شود اوتیسم اختلال است خود را در همان سال های اولیه زندگی کودک خود را بروز می دهد. و معمولاً از ۱۲ ماهگی تا ۲ سالگی به طور کامل قابل تشخیص است. برخی از نشانه های اوتیسم حتی از ۶ ماهگی کودک خود را بروز می دهد. اما تا 2 سالگی به طور قطع می توان ارزیابی کامل و تشخیص این بیماری را در کودک مشخص کرد. برخی از کودکان توالی رشد را به شکل نرمال طی نمی کنند: این درحالی است که برخی دیگر از کودکان تا زمان شروع این اختلال، روال طبیعی رشد را طی می کنند. تشخیص به موقع نشانه های بیماری اوتیسم امری ضروری است. چرا که به والدین، فرزند کمک می کند؛ تا هر چه سریع تر و در زمان مناسب تری اقدام به درمان و گرفتن خدمات مورد نیاز برای کودک خود کنند. این موضوع نیز به رشد بهتر کودک نیز کمک می‌کند. چرا که استفاده از ابزار ها و خدمات امروزی مختلف مانند: بهره گیری از روش رفتار درمانی مناسب می‌تواند؛ به کاهش علائم اختلال اوتیسم کمک کند. با این حال اوتیسم اختلالی است؛ که فرد آن را تا دوران بزرگسالی با خود به همراه دارد و از بین نمی رود. اما تشخیص به موقع آن توسط روانشناس کودک و متخصصان این زمینه در شناسایی این اختلال بسیار ثمر بخش است.

علائم اوتیسم در کودک

طبق تحقیقات و آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، علائم یکسان و ثابت شده ای در تمام کودکان که مبتلا به اختلال اوتیسم هستند مشاهده شده است. البته باد به این نکته اشاره کرد که درجات اختلال اوتیسم در هر کودکی متفاوت است. برخی از کودکان بیشتر این نشانه ها را دارند و برخی کمتر و حتی در بعضی از موارد به عنوان کودکان استثنایی شناخته می شوند. با این حال این استثنایی بودن گاهی اوقات باعث بروز یک استعداد خاص در کودک می شود. مانند: شمارش سریع اعداد و به خاطر سپردن تاریخ ها به شکل دقیق و استعداد در نقاشی و هنری خاص با همه این تفاسیر چون اوتیسم یک اختلال در رشد کودک در برقراری ارتباط اجتماعی به حساب می آید و این اختلال به عنوان معلولیت و ناتوانی شناخته می شود. این علائم عبارت اند از:

عدم برقراری تماس چشمی با والدین و دیگران
کم حرف بودن نسبت به دیگر کودکان
علاقه نشان ندادن به والدین خود و دیگران
عصبانیت و پریشانی ناگهانی در صورت تغییر کوچک در برنامه و یا روتین کودک
توجه خاص نشان دادن به یک اسباب بازی یا یک کار خاص
مشکلات گوارشی زیاد و طولانی مدت
مشکل در خوابیدن برای مدت طولانی

روش های درمانی اوتیسم در کودکان

پیشرفت های تاثیرگذار، در علم روانشناسی پزشکی و به کارگیری روش های درمانی متفاوت، خصوصاً در دو دهه اخیر که باعث آگاهی سازی هرجه بیشتر در مورد اختلال اوتیسم بیشتر شده باعث شده است تا سلامت کودکان اوتیسمی هم مورد توجه بهتر و سازنده تری قرار بگیرد و والدینی که با فرزندان اوتیسمی خود سر و کار دارند بتوانند مناسب تر با این کودکان ارتباط برقرار کند. تا آن ها هم از حداقل های استاندارد یک زندگی سالم برخوردار شوند. روش هایی بوجود آمده است که به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می کند تا بتوانند با خدماتی که دریافت می کنند مهارت ها و توانایی های خود را بهتر کنند. علاوه بر این بتوانند تعامل اجتماعی خود را بهبود بخشند. تمامی این روش ها به کودکان اوتیسمی این اجازه می دهد؛ تا با با استقلال بیشتری برای انجام کار های خود عمل کنند. و بتوانند با کاهش نشانه های این اختلال نیازهای خود را بر آورده کنند؛ و زندگی طبیعی تری داشته باشند. تمام روش های درمانی در اوتیسمی، بر اساس میزان و شدت اختلالات بیماری اوتیسم توسط پژوهشگران و متخصصان طراحی شده اند.

مرحله اول روش های درمانی اختلال اوتیسم، در نظر گرفتن کودک مبتلا به اوتیسم است. مرحله دوم روش های درمانی، والدین کودکان هستند که نقش بسیار مهمی بین کودک و متخصص بازی می کنند. و در نهایت مرحله آخر تشخیص و ارزیابی متخصص درمانگر و ارائه خدمات درمانی است. پر کاملاً معاوم است؛که کودک مبتلا به اختلال اوتیسم محور و موضوع اصلی درمان این بیماری می باشد. و مجموعه برنامه های طراحی شده درمانی باید حول محور کودک اوتیسمی سازماندهی شود. علاوه بر این دادن آموزش های مورد نیاز برای والدین هم در حین برنامه درمانی کودک مبتلا به اوتیسم بسیار ضروری و مهم است.

روش های درمانی اوتیسم در کودکان

روش مداخله رفتاری فشرده اولیه یا (EIBI)

این برنامه درمانی بر پایه و اساس اصول رفتارگرایی طراحی شده و در برنامه درمانی کودک مبتلا به اوتیسم قرار می گیرد. در این روش درمانی، درمانگر کودک اوتیسمی با استفاده کردن از روش های افزایش، کاهش و حذف رفتارها و همچنین شرطی شدن و به کار بردن اصول یادگیری پایه که برای هر کودک ضروری است؛ روش درمانی را با توجه به ارزیابی میزان اختلال اوتیسم کودک پیش می برد.

روش درمانی Floor time

این روش درمانی بر پایه تعامل و ارتباط برقرار کردن؛ کودک اوتیسمی با دیگران خصوصاً با والدین و افراد نزدیک به کودک طراحی شده است. دراین روش با طراحی بازی مناسب برای کودک اوتیسمی او را در شرایط تعامل و یادگیری قرار می دهند. این روش درمانی نوعی بازی درمانی است که نتیجه خوبی هم در بهبود برقراری ارتباط برای کودکان اوتیسمی دارد. در این روش خصوصاً در اوایل درمان ممکن است؛ باعث ایجاد مشکلاتی برای کودک شود. بیشتر برای کودکان اوتیسمی که اختلالات حسی بیشتر و بارز تری دارند. اما با صبر و تمرین و جلسات متوالی و مداوم این موضوع به مرور زمان بهبود می یابد. این روش درمانی تلاش می کند؛ که کودک اوتیسمی از لحاظ احساسی و روحی روانی آگاهی و درک مناسب تری نسبت به محیط و دیگران و رابطه آن ها با هم بیابد.

روش تحلیل رفتار کاربردی یا (ABA)

این روش درمانی از بهترین و پرکاربردترین روش درمانی، برای کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم است؛ و به شناسایی و تشخیص اولیه وجود این اختلال رشد در مراحل اولیه ارزیابی و تشخیص سریع آن کمک شایانی می کند. این روش درمانی با مشاهده به صورت مستقیم و زیر نظر گرفتن؛ رفتار های کودک اوتیسمی، به ارزیابی و تحلیل کودک، و رابطه او بین محیط و شرایط قرار گرفته می پردازد. از این طریق می توان نشانه ها و واکنش های کودک به محیط تشخیص داد و با تقویت و کاهش رفتار در او، میزان و درجات اختلال اوتیسم را پیدا کرد. در این روش متخصص و درمانگر کودک تلاش در رفع و بهبود نارسایی و ناتوانی رفتاری کودک با هدف توسعه رفتار های اجتماعی کودک مبتلا به اوتیسم با توجه برنامه درمانی دارد.

روش گفتار درمانی

گفتاردرمانی گه در مرکز گفتاردرمانی کودکان انجام می وشود، به عنوان روشی کارآمد و پر کاربرد می تواند؛ تاثیر زیادی در آموزش، یادگیری، تعامل و همکاری و ارتباط اجتماعی کودکان اوتیسم با دیگران داشته باشد. این موضوع وابسطه به موقعیت های مختلفی چون: مدرسه، خانه، محل کار است. متخصص کودکان اوتیسم ممکن است؛ با کودک به صورت تنها یا گروهی کار کند. روانشناس متخصص کودکان اوتیسم، با توجه به میزان تشخیص خود درباره درگیری کودک شما با اختلال اوتیسم، بر روی یک یا همه این مهارت ها درمانی تمرکز می کند. روش گفتار درمانی شامل موارد زیر می شود.