علی مطهری: توافق ایران و عربستان، نشانه دست‌برداشتن مسئولان از «شعارزدگی و ژست انقلابی‌گری» است/ مراقب «افراطی‌ها» باشیم

علی مطهری گفت: ما بعد از سال‌ها بر اساس روش مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی که همان بهبود روابط با عرب‌ها و به ویژه عربستان سعودی و همین طور سایر کشورهای اسلامی است عمل کردیم. شاهد بودیم که روابط در آن دوران چه آثار و پیامدهای مثبتی به همراه داشت و متأسفانه پیگیری نشد.

به گزارش جماران، مشروح گفت و گوی علی مطهری، نایب رئیس پیشین مجلس در خصوص برقراری مجدد روابط ایران و عربستان، در پی می آید:

جناب آقای مطهری توافق بین ایران و عربستان بازتاب گسترده‌ای در محافل سیاسی و بین‌المللی به همراه داشت و کشورها و ناظران مختلفی به آن واکنش نشان داده‌اند؛ واکنش‌هایی که غالباً نیز مثبت بوده است. علاقه مندیم دیدگاه شما را نسبت به پایان بن‌بست ۷ ساله و توافق برای از سرگیری روابط دوجانبه ایران و عربستان بشنویم.

توافقی که بین ایران و عربستان در زمینه برقرای روابط انجام شد، به نظر من اقدام بسیار خوب و لازمی بود. البته این توافق باید پیش‌تر حاصل می‌شد. هفت سال قطع رابطه ایران و عربستان، ضربات سنگینی را به دو کشور و همچنین منطقه وارد کرد.

به نظر شما در صورتی که روند نزدیک شدن روابط بین ایران و عربستان در مسیر طبیعی خود پیش برود، چه پیامدهای مثبتی را به دنبال خواهد داشت؟

بدون تردید برقراری روابط حسنه بین دو کشور ایران و عربستان می‌تواند در پایان دادن به جنگ یمن و بهبود وضعیت مردم یمن مؤثر باشد و آنها را بعد از هفت سال جنگ ویرانگر به یک گشایش اقتصادی و اجتماعی برساند. به نظرم توافقی که صورت گرفت نشانه واقع‌بینی و دور شدن مسئولان ما از شعارهای احساسی و نشانه عقلگرایی آنهاست. اینکه با اندک بهانه‌ای سایر کشورها را از خود نرانیم و اساساً دوستی و وحدت ما با کشورهای اسلامی یک وظیفة دینی است. از نظر اسلام رابطه یک کشور مسلمان با کشورهای غیر اسلامی نباید بهتر از رابطه او با سایر کشورهای اسلامی باشد. در واقع کشورها و ملت‌های مسلمان مانند اعضای یک پیکرند. به نظر من آرمان آزادی فلسطین صرفاً با اتحاد کشورهای اسلامی تحقق پیدا خواهد کرد.

برخی از کشورها نسبت به این روابط خشنودند و برخی دیگر نه تنها خشنود نیستند؛ بلکه آن را شکستی برای خود قلمداد می‌کنند.

بله. رابطه خوب ایران و عربستان به شدت به ضرر اسرائیل است. همانطور که دیدیم برخی از مقامات آنها از این رابطه ابراز نگرانی کردند. اسرائیل در این چند سال اخیر از تیرگی روابط ایران و عربستان با امارات و بحرین بهره‌برداری زیادی کرد و دیدیم که با امارات و بحرین رابطه سیاسی برقرار کرد، در حالی که در گذشته جرأت چنین کاری را نداشت. در واقع اسرائیل از انزوای ایران استفاده کرد و این اقدامات را انجام داد. اسراییل به بهانه دشمنی با ایران توانست روابط نزدیکی با کشورهای عربی و غیرعربی در منطقه شکل بدهد. بر این اساس امروز نزدیکی روابط ایران با عربستان، باعث ناخشنودی اسرائیل می‌شود.

البته به نظر می‌رسد در کشور ما حرکت‌هایی در راستای بهبود سیاست خارجی آغاز شده است. توافقی که با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صورت گرفت؛ اولین نشانه آن است و از قرار مسموع مذاکرات مستقیمی بین ایران و آمریکا در عمان در جریان است که ممکن است به احیای برجام بینجامد. دستور آمریکا به عراق برای آزادسازی ۸۰۰ میلیون دلار از پول‌های ایران نزد بانک‌های عراق نشانه دیگری از تحول در سیاست خارجی ماست. البته شاید بهبود روابط ایران و عربستان مورد رضایت آمریکا باشد و همگی در یک راستا قرار گیرند.

انجام این توافق نشان می‌دهد که مسئولان ما از شعارزدگی و ژست انقلابی‌گری دست برداشته و واقعیت‌گرا و عقل‌گرا شده‌اند. امیدوارم این مسیر ادامه تداوم داشته باشد و فشارهای اقتصادی و معیشتی تحمیل شده بر مردم کاهش پیدا کند و مردم به یک رفاه نسبی برسند. بدون تردید آرمان‌های انقلاب اسلامی از این مسیر بهتر تحقق خواهد کرد.

ما بعد از سال‌ها بر اساس روش مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی که همان بهبود روابط با عرب‌ها و به ویژه عربستان سعودی و همین طور سایر کشورهای اسلامی است عمل کردیم. شاهد بودیم که روابط در آن دوران چه آثار و پیامدهای مثبتی به همراه داشت و متأسفانه پیگیری نشد. خوشبختانه امروزه مجدداً به همان مسیر برمی‌گردیم و امیدوارم که این مسیر به درستی طی شود و افرادی از تندروها موانعی برای بهبود روابط ایران و عربستان ایجاد نکنند.

توافق عربستان و ایران برای از سرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارت‌ها بر کدام کشورهای منطقه تاثیر می‌گذارد؟

توافق ایران و عربستان در کاهش بحران یمن تأثیر مستقیم خواهد داشت و در اوضاع لبنان مؤثر خواهد بود. در اوضاع سوریه و لبنان نیز مؤثر خواهد بود و به نظرم دست و بال اسرائیل را خواهد بست. عربستان یک کشور مسلمان است و آنها نیز به آرمان فلسطین اعتقاد دارند. ما باید آنها را با خود همراه کنیم و انشاء الله بتوانیم با همکاری یکدیگر امنیت منطقه را برقرار و پای بیگانگان را از آن قطع کنیم.

پس از انتشار بیانیه مشترک ایران، چین و عربستان در مورد توافق تهران و ریاض برای از سرگیری روابط، سخنگوی کاخ سفید نیز در یک واکنش رسانه‌ای تاکید کرد که واشنگتن از گزارش‌ها درباره بازگشت روابط دیپلماتیک ایران و عربستان مطلع است.

تا جایی که بنده اطلاع دارم مذاکراتی که در عمان در حال برگزاری است، درباره مسأله برجام است. قاعدتاً مسائل دیگری در حاشیه این مذاکرات مطرح می‌شود؛ از جمله آزادی زندانیان طرفین. و ممکن است موضوع روابط ایران و کشورهای همسایه نیز در آنجا مطرح شود. به نظر می‌رسد این موضوع با رضایت آمریکا صورت گرفته و اگر اینطور باشد یک نقطه مثبت است و شاید آنها نیز نگران درگیری‌های منطقه هستند و دوست دارند تنش‌ها کاهش پیدا کند. هر چه باشد اقدام مثبتی بود که به نفع هر دو کشور است.

هفت سال از ماجرای حمله به سفارت عربستان در تهران گذشته است؛ اتفاقی که منجر به قطع رابطه ریاض با تهران شد و هزینه‌های سنگینی به دستگاه دیپلماسی ایران تحمیل کرد. به نظر جنابعالی باید چه تدبیری اندیشید که چنین اشتباهاتی مجدداً تکرار نشود؟

امروز باید مراقب افراد فرصت‌طلب و افراطی باشیم که اقدامات خارج از عقل و عرف انجام ندهند. این اقدام ضربه‌ای سخت به دستگاه دیپلماسی ایران وارد کرد. در حالی که عربستان شیخ نمر را اعدام کرده بود و در معرض انتقادات دنیا قرار داشت، ولی با حمله ما به سفارت عربستان این موضوع کاملاً فراموش شد و ما هدف انتقادات قرار گرفتیم و داستان به ضرر ما تمام شد.

ما نباید اجازه دهیم این داستان تکرار شود. همانطور که تسخیر سفارت انگلستان به شدت به ضرر ما تمام شد و ما خسارت مالی هنگفتی به انگلستان پرداخت کردیم که از جیب مردم رفت. در حالی که مبلغ آن می‌بایست از تسخیرکنندگان گرفته می‌شد. کارهای بچگانه‌ای انجام شد و عده‌ای داخل سفارت شدند و اشیاء عتیقه آنجا را شکستند و کارهای زشتی انجام ‌دادند. باید این کارها پیگیری می‌شد و نتایج آن به اطلاع مردم رسانده می‌شد. متأسفانه افرادی که در تسخیر سفارت انگلستان نقش داشتند، پست‌های اجرایی خوبی گرفتند و این اصلاً درست نیست. ما نباید کارهای غلطی را که در گذشته انجام شده تکرار کنیم. امیدوارم شاهد اینگونه حوادث نباشیم.