آداب و رسوم ماه رمضان در شهرهای ایران

ماه رمضان یکی از معنوی­ترین اوقات سال است که در نزد ایرانیان جایگاه ویژه­ای دارد. ما معمولا این ماه را باخاطرات خوشی همچون گوش سپردن به قرآن، نشستن در کنار سفره افطار و شب زنده­داری تا اذان صبح به یاد می­آوریم. البته درسال­های اخیر به دلیل ترویج سبک زندگی مدرن، بسیاری از آداب و رسوم پسندیده ماه رمضان به خصوص در شهر­های بزرگ ایران به فراموشی سپرده شده­ اند.اما با این حال هنوز هم مردم برخی از نقاط ایران به این آداب و رسوم پایبند هستند و مراسمات منحصربه فردی را به مناسبت فرا رسیدن ماه مهمانی خدا برگزار می­کنند. آیین­های ماه رمضان مناطق مختلف کشور که درفهرست میراث معنوی ایران نیز ثبت شده­اند، معمولا جذابیت بسیاری برای گردشگران دارند.

 بنابراین با توجه به اینکه ماه مبارک رمضان با نوروز 1402 مصادف شده، تعطیلات عید بهترین زمان برای سفربه این شهر­ها و بازدید ازجاذبه­های فرهنگی-معنوی آنها به شمار می­رود. ما نیز به مناسبت این همزمانی فرخنده تصمیم گرفتیم شما را با جالب ترین آداب ورسوم ماه رمضان درسراسر ایران آشنا کنیم. پس در این گشت و گذار معنوی با ما همراه باشید.

خانه تکانی به مناسبت حلول ماه مبارک رمضان

ترکمن­ها یکی از دیندارترین اقوام ایران محسوب می­شوند. این قوم سنی مذهب، ازیک هفته قبل به پیشواز ماه رمضان می­روند و آن را از عید نوروز مهم­تر می­شمارند. بانوان ترکمن پیش از رسیدن این ماه نه تنها خانه تکانی می­کنند، بلکه مساجد را نیز با کمک یکدیگر نظافت می­کنند. همچنین آنها عقیده دارند هرکس زودتر هلال ماه مبارک را ببیند نزد خدا جایگاه والاتری دارد. (آشتی کنان)یکی دیگر از رسم­های نیکوی ترکمن­هاست که با میانجی­گری ریش سفید­های محل صورت می­پذیرد. مساجد گرگان و ترکمن صحرا نیز در این ماه حال و هوای خاصی دارد. زیرا اهالی محل بنابر رسمی کهن افطاری خانه خود را به مسجد می­برند و تا سحر با همسایگان خود خوش و بش می­کنند.

شب­های پرشور قدر در ترکمن صحرا

ترکمن ها طولانی­ترین نماز خود را در این ماه مبارک اقامه می­کنند. این نماز 20 رکعتی که تراویح نامیده می­شود هرشب درمساجد مناطق ترکمن نشین برپامی­شود. اما آداب شب قدر در این منطقه تنها محدود به خواندن دعای جوشن کبیر نیست، بلکه آداب و رسوم متنوعی همچون آوازخوانی، شیرینی پزی و قصه گویی را نیز در برمی­گیرد. دختران جوان در این شب درحیاط مسجد دورهم می نشینند و تصنیفی به نام لاله را به همراه قوپوزنوازی (نوعی سازمحلی) اجرا می­کنند.در واقع شب قدر برای ترکمن­ها شبی پر از شور است که باید در کنار عزیزان شان سپری ­شود.

سفرنوروزی به گرگان

اگر در ایام نوروز به شهر زیبای گرگان سفرکنید، فرصت شرکت در مراسم­های جذاب ماه رمضان را خواهید داشت. علاوه برآن، با توجه به معتدل بودن آب و هوای این شهر در اوایل فروردین ماه می­توانید در سفر خود از جاذبه­های طبیعی این شهر مانند پارک جنگلی ناهارخوران، آبشارهای طبیعی و جنگل توتسکان دیدن کنید. رستوران­های گرگان نیز در این ماه با غذاهای محلی ترکمن­ها نظیر چکدرمه، اکبر جوجه و انواع آش­های محلی در وعده افطار از مهمانان خود پذیرایی می­کنند. به شما پیشنهاد می­کنیم برای خوردن افطاری محلی به مساجد گرگان بروید و مهمان سفره ­رنگارنگ ترکمن­ها شوید.

افطار به صرف فلافل در خوزستان

مردم متدین استان خوزستان در نیمه دوم ماه شعبان به استقبال ماه ضیافت الهی می­روند و از یکدیگر حلالیت می­طلبند. آنها به تقلید از سنت نیکوی پیامبر، روزه خود را باخرما و نمک باز می­کنند و در سفره افطاری آنها خبری از غذاهای سنگین و پرچرب نیست. مردم خوزستان در مهمانی افطار بافلافل و سمبوسه از مهمان­های خود پذیرایی می­کنند. همچنین آنها خیلی اهل خوردن چایی نیستند و شیرینی­های محلی خود نظیر رنگینک و عسلیه را به همراه قهوه عربی سرو می­کنند. همچنین کودکان این منطقه، بنابر رسمی کهن در شب پانزدهم ماه رمضان (مصادف با ولادت امام حسن مجتبی) راهی کوچه­ها می­شوند و از همسایگان شکلات و شیرینی هدیه می­گیرند.

حنابندان در شب عید فطر

عید فطر یکی از عیدهای اصلی جنوبی­ها محسوب می­شود. به همین دلیل آنها دراین روز لباس نومی پوشند و برای دید و بازدید عید به منازل یکدیگر می­روند. دختران دم بخت نیز در این روز دست­های خود را به امید بخت گشایی حنا می­بندند و چادر عربی به سر می­کنند. علاوه برآن در روز عید فطر همه مردان باید دشداشه (لباس بلند عربی) بپوشند و هیچکس اجازه پوشیدن لباس عادی را ندارد. به همین جهت مناطق جنوبی در این ایام لبریز از مردمانی است که با لباس­های محلی زیبا و رنگارنگ در شهر تردد می­کنند.

چرا باید در ماه رمضان به اهواز سفرکنیم؟

اگرچه معمولا توصیه می­شود در فصل زمستان به مناطق جنوبی ایران سفر کنید، اما هوای این مناطق در فروردین ماه نیز هنوز خنک و معتدل است. از آنجایی که اهواز به شهر شب زنده دارها شهرت دارد، جذابترین مکان برای سپری کردن اوقات خوش از افطار تا سحر محسوب می­شود. قطعا شب گردی و پیاده روی در جاده ساحلی کارون با چاشنی فلافل اصل جنوبی و طنین آهنگ دهل و نی انبان (نوعی سازمحلی) خاطره انگیزترین سحر عمر شما را رقم خواهد زد. تیک بان نیز با ارائه بلیط هواپیما تهران اهواز در کنار شماست تا ماه رمضان 1402 را به یاد ماندنی کنید.

طبیعت گردی در شیراز به مناسبت ماه رمضان

شیرازیها یکی از خونگرم­ترین و شادترین مردم ایران هستند که مراسمات متنوعی را به مناسبت فرا رسیدن ماه مبارک رمضان برگزار می­کنند. آنها در آخرین روز ماه شعبان در طبیعت گرد هم می­آیند و به نیت از بین بردن گناهان خود، کلوخ می­شکنند. (کلوخ اندازی) در شیراز در واقع نوعی جشن محسوب می شود که در آن غذاهای محلی همچون کلم پلو، قنبرپلو و اشکنه طبخ می­شود.

مساجد این شهر نیز، در این روز غبار روبی و گلاب افشانی می­شود تا پذیرای روزه داران باشد. هرسال با فرا رسیدن ماه مبارک، اماکن زیارتی این شهر مانند حرم شاهچراغ، امامزاده بی بی دختران و مسجد نظام الملک سفره­های افطاری رنگارنگی برای زائرین می­چینند که درآن انواع عرقیجات سنتی شیراز مانند بهار نارنج و گل گاو زبان نیز به چشم می­خورد. بنابراین شما با سفر نوروزی به شیراز، علاوه بر بازدید از جاذبه­های تاریخی این شهر با صفاترین افطاری عمرتان را نوش جان خواهید کرد. پس هر چه زودتر بلیط هواپیما تهران شیراز خود را رزرو کنید تا از افطار جا نمانید.

آش قل هو الله در مشهد

مردم روزه‌دار مشهد، در ماه رمضان خواندن قرآن را تا پایان ماه رمضان ادامه می دهند. مردها در بیشتر مساجد و تکایا دوره قرآن خوانی را برگزار می کنند و بیشتر شب‌ها بعد از افطار مراسم را آغاز می کنند.

خانم ها نیز در یک ساعت مشخصی در منزل یکی از همسایه‌ها جمع شده و یک جزء قرآن تلاوت می‌کنند. در آخرین روز  ماه هرکدام از خانم ها یک سوره از جزء سی‌ام را می‌خوانند و آرزو می کنند تا سوره توحید را بخوانند. قرائت سوره توحید به هر فردی برسد، باید بعد از ماه مبارک رمضان «آش قل هو الله» بپزد و باقی افراد را دعوت کند. این رسم در بین بانوان مشهدی بسیار رایج است. اگر قصد سفر به این شهر مقدس را در ماه رمضان دارید، بلیط تهران مشهد را آنلاین رزرو کنید.

اصفهان، کاشان و قم نیز از دیگر شهر­های مذهبی ایران هستند که اهالی آنها آیین و مناسک خاصی را در ماه مهمانی خدا برگزار می­کنند. اما در این ماه مبارک هرکجای ایران که باشید، هموطنان مهمان نواز ما با سفره­های رنگین و باصفای افطار میزبان شما خواهند بود.