کد خبر: ۱۵۷۱۴۷
تاریخ انتشار: ۲۳ اسفند ۱۴۰۱ - ۰۸:۰۱

"چهارشنبه سوری"؛ سرآغاز جشن‌های نوروزی/ این جشن زیبا و کهن چگونه دچار تحریف شد؟!

چهارشنبه سوری از آیین های کهن ایران زمین و میراث گرانبهای پیشینان سرزمین پارس است که گنجینه ای ارزشمند از اعتقادات، باورها و رسوم یک ملت محسوب می شود و در دل خویش تاریخ غنی تمدن ایران را نهان دارد.جشن سوری در فرهنگ آریایی پیش درآمد عید نوروز شناخته شده است که همواره در طول تاریخ، پیش از فرا رسیدن سال نو برگزار می شد و همچنان نیز در میان ایرانیان از جایگاه والایی برخوردار است.

نواندیش: چهارشنبه سوری از آیین های کهن ایران زمین و میراث گرانبهای پیشینان سرزمین پارس است که گنجینه ای ارزشمند از اعتقادات، باورها و رسوم یک ملت محسوب می شود و در دل خویش تاریخ غنی تمدن ایران را نهان دارد.

 

به گزارش نواندیش، ایرانیان باستان روزهای پایان سال و آغازین روزهای سال نو را جشن می گرفتند و جشن سوری که اکنون به چهارشنبه سوری مشهور است در واقع آغاز جشن های نوروزی محسوب می شد.

 

 

جشن سوری در فرهنگ آریایی پیش درآمد عید نوروز شناخته شده است که همواره در طول تاریخ، پیش از فرا رسیدن سال نو برگزار می شد و همچنان نیز در میان ایرانیان از جایگاه والایی برخوردار است.


چهارشنبه سوری سنت و آیینی کهن به شمار می رود که از سده های طولانی در میان مردمان ایران زمین مرسوم بوده است و به عنوان یک رسم اصیل ایرانی در دوران پیشین بر پایه ی این باور که آتش به عنوان تنها عنصر چهارگانه ای که آلوده نمی شود و پاک می ماند؛ برپا می شد.

 

این آیین در حقیقت مراسم باستانی پنج روز آخر سال به نام پنجه دزدیده یا اندرگاه بوده و از جمله آیین های کهن زرتشتی است که در میان اقوام آریایی در شب چهارشنبه پایان سال خورشیدی برگزار می شد.

 

بر پایه ی پژوهشی می توان گفت که تاریخ برگزاری جشن سوری را در ایران باستان نمی توان از سه راه بیرون دانست. این مراسم یا در بیست و ششم اسفند یا در نخستین شب پنجه بزرگ(پنج روز پایان سال) و در احتمالی دیگر در واپسین شب سال برگزار می شده است.

 

واژه ی سور به معنی سرخ است و به آتش اشاره دارد. البته سور در مفهوم میهمانی و جشن هم در فارسی به کار رفته است. بر پا داشتن آتش در این روز نیز گونه ای از گرم کردن جهان، زدودن سرما، پژمردگی و بدی از تن بوده است. بسیاری از آیین هایی که اکنون در پایان سال و شب چهارشنبه سوری برجای مانده، کنایه و نمادی از پیشکش های انسان ها برای نذر به خدایان و ارواح محسوب می شود.

 

آتش نزد ایرانیان قدیم نماد روشنی، پاکی، طراوت، سازندگی، زندگی، تندرستی و نشانه ی خداوند در روی زمین بوده است.

 

فردوسی در شاهنامه ی خویش به مراسم چهارشنبه ای در نزدیکی نوروز اشاره می کند که نماد کهن بودن این جشن است.

 

برخی از آیین های جشن سوری عبارتند از بوته افروزی، آب پاشی و آب بازی، فالگوش نشینی، قاشق زنی، کوزه شکنی، فال کوزه، آش چهارشنبه سوری، خوردن آجیل مشگل گشا، شال اندازی و … که ایرانیان خود را ملزم به انجام دادن تمام یا برخی از آنان می دانند.

 

یکی از آیین های بسیار شایان نگرش شب چهارشنبه سوری، تهیه ی آجیل مشکل گشاست. در باور ایرانیان باستان هر فردی که مشکل و گرفتاری داشته باشد این آجیل را خریداری کرده و به عنوان نذر و پیشکش برای رفتگان، میان دیگران پخش می کند. آجیل مشکل گشا همان آجیل متشکل از هفت گونه میوه ی خشک همچون پسته، بادام، سنجد، کشمش، گردو، برگه هلو، انجیر و خرماست که در آیین های باستانی دیگر پخش می شد.

 

فال کوزه که در جشن چهارشنبه سوری برگزار می شده با هدف آگاه شدن از سرنوشت با خواندن شعر و فال زدن بود، شایان ذکر است که فال کوزه بیشتر در روزگار گذشته در آیین های میهمانی و جشن های همگانی و خانوادگی یا در جشن های ملی برای فال بینی و سرگرمی به کار می رفت.

 

رسم شال اندازی نیز از دیگر رسم های این جشن باستانی بوده است بدین صورت که جوانان به ویژه افرادی که نامزد دارند از روی بام خانه ی دختر، شال خود را فرو می اندازند و صاحب خانه، شیرینی و گاه پیراهن و ... در شال می پیچد و گره می زند. افرادی که شال یا کجاوه می اندازند، دیده نمی شوند و نباید شناخته شوند. قابل ذکر است که در آذربایجان آیین کجاوه اندازی و دیگر شهرها رسم شال اندازی انجام می شود.

 

آیین قاشق زنی در تهران و بسیاری دیگر از نواحی ایران، شکلی دیگر از کجاوه اندازی است. قاشق زنان با پارچه ای بزرگ و به ویژه در چادر زنانه خود را پنهان می کنند و نباید شناخته شوند و سخن گویند و افرادی که در خانه هستند، در پیاله یا بادیه آنان، آجیل، نقل، نبات و ... می ریزند.

 

اما با گذر زمان این آیین نیک دستخوش تغییرات فراوانی شد و رواج برخی از اعمال نادرست، تا میزانی مراسم چهارشنبه سوری را از شکل کهن و باستانی خویش خارج ساخته است. در حال حاضر انجام دادن برخی رفتارهای ناهنجار و نامتعارف به بهانه ی برگزاری این مراسم، هر ساله حوادث ناگواری را رقم می زند و علاوه بر ایجاد خسارت های مالی، تلفات انسانی نیز در بردارد که کام ایرانیان را در آستانه ی سال نو و جشن های عید نوروز تلخ می کند. بیشترین قربانیان این رفتارهای خطر آفرین نوجوانان و جوانان هستند که با شور و نشاط سال های نوجوانی و جوانی، رفتارهای هیجانی کنترل ناپذیری از خود بروز می دهند و با اینگونه رفتارهای خود، خانواده و جامعه را دچار مشکل می کنند.

 

 

در آداب و رسوم تمامی جوامع جشن هایی وجود دارند که اگر کارکردی مثبت در راستای همدلی، افزایش تعاملات اجتماعی، تفریح و شادی و ... باشد، پسندیده است، اما اگر خطرهایی جانی و مالی را به همراه داشته باشد، نه تنها نکوهیده خواهد بود، بلکه آن سنت و آداب را کم رنگ کرده و به حاشیه می برد. در واقع، هرگونه بی توجهی به نکات ایمنی و سهل انگاری در برپایی مراسم چهارشنبه سوری می تواند زیان های جانی و مالی سنگین و غیرقابل جبرانی را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل نخست باید نگاهی آسیب شناسانه به این مراسم داشت.

 

کارشناسان راهکارهایی را برای پیشگیری از آسیب های احتمالی در شب چهارشنبه سوری پیشنهاد داده اند، که از آن جمله می توان به وجود نظارت و کنترل به وسیله ی والدین، جامعه و دولت، آموزش و یادآوری خطرات ناشی از استفاده از مواد محترقه، حضور خانواده ها به همراه فرزندان خود در مراسم چهارشنبه سوری و اختصاص مکان های مشخصی با نظارت نامحسوس نیروی انتظامی برای کنترل و پیشگیری از حوادث و تا حدی رسیدگی فوری به حوادث ایجاد شده اشاره کرد.

 

همچنین از دیگر روش های مطرح شده برای کاهش خطرات آخرین چهارشنبه آخر سال جلوگیری از آتش روشن کردن در معابر عمومی و پررفت و آمد، ممانعت از ورود مواد محترقه یا نظارت بر نحوه ی توزیع آن، نظارت کامل ارگان های ذیربط بر فروش مواد محترقه، لزوم داشتن مجوز فروش برای فروشندگان مواد محترقه و همکاری و هماهنگی کامل میان ارگان های مختلف در راستای نهادینه کردن اخلاق، حقوق شهروندی و گرایش به شادی های واقعی و تامین امکانات لازم مانند پارک های تخصصی و خانوادگی هستند.

 

البته نباید فراموش کرد که وفتی صحبت از چهارشنبه سوری می شود مقصود برگزاری این جشن با همان روش باستانی و زیبا است نه مطابق آنچه که طی دهه های اخیر برگزار می شود و متاسفانه به واسطه تجارت پرسود برای برخی ها بیشتر به یک جنگ شباهت دارد تا جشن!

نظر شما
قابل توجه کاربران و همراهان عزیز: لطفا برای سرعت در انتشار نظرات، از به کار بردن کلمات و تعابیر توهین آمیز پرهیز کنید.
* کد کپچا:
captcha

حمایت برنی سندرز از حکم دادگاه لاهه علیه نتانیاهو و گالانت

پم بوندی گزینه جدید ترامپ برای دادستانی کل آمریکا کیست!؟

کارت های تپ کوین امروز ۲ آذر ؛ جایزه ۳۲۰ هزاری بگیرید

کد تپ سواپ امروز ۲ آذر و ۳ آذر ؛ جواب تسک های یوتیوب

پاسخ ایران به قطعنامه شورای حکام آژانس علیه برنامه هسته ای اعلام شد؛ راه اندازی سانتریفیوژهای جدید

خطر بزرگ پیش پای پزشکیان

قطعنامه شورای حکام علیه برنامه هسته‌ای ایران تصویب شد / کدام کشورها موافق، مخالف و ممتنع رای دادند؟ + اسامی

همنشینی پزشکیان و مولوی عبدالحمید وایرال شد (تصاویر)

تکذیب اقدام کیهان از سوی عضو دفتر رهبری

افشاگری مدیر پرسپولیس درباره پشت پرده هوادار متمول و حواشی باشگاه و حمایت از منتقدان تیم ملی!

واکنش متفاوت ستاره پرسپولیس به ادامه نیمکت نشینی

قرارداد اورونوف با پرسپولیس به این شرط تمدید می شود

شوک بازنشستگان از مبالغ واریزی متناسب سازی حقوق

فیش حقوق آبان بازنشستگان کشوری و فرهنگیان بازنشسته بارگذاری شد + لینک

اسماعیل شوشتری وزیر سابق دادگستری درگذشت

خلاصه بازی پرسپولیس 3 - مس سونگون 0 (فیلم) - 1 آذر

آهنگ نگرانتم ، میثم ابراهیمی (موزیک ویدئو) + متن شعر ترانه

خلاصه بازی ایران 3 - قرقیزستان 2 ؛ گل های طارمی، حردانی و آزمون (فیلم)

گوسفند عاشق نوشیدن چای را ببینید! (ویدئو)

ماهی روز قیامت برای دومین بار دیده شد (عکس)

آهنگ ای دریغا - محسن چاوشی (موزیک ویدئو)

خاطره خنده دار مونا کرمی در شام ایرانی از تبلیغات ماهواره‌ای (ویدئو)

حمله یک قلاده خرس به خودروها در جاده چالوس (ویدئو)

مداحی دهه فاطمیه عبدالرضا هلالی؛ ناحلة الجسم یعنی؟! (ویدئو)

خلاصه بازی رئال سوسیداد ۱-۰ بارسلونا (ویدئو)

خلاصه بازی چلسی 1- 1 آرسنال (ویدئو)

خلاصه بازی و گلهای رئال مادرید 4 - 0 اوساسونا (ویدئو)

مسابقه امیر علی اکبری، فایتر ایرانی مقابل مارکوس آلمِیدا، اسطوره برزیلی در MMA (ویدئو)

خلاصه بازی منچستر یونایتد 2 - 0 پائوک (ویدئو)

خلاصه بازی و گل های بارسلونا ۵ - ستاره سرخ بلگراد ۲ (ویدئو)

تصویری از شیخ نعیم قاسم، دبیرکل جدید حزب الله لبنان در حرم امام رضا (عکس)

خلاصه بازی رئال مادرید ۰ - بارسلونا ۴ (ویدئو) / طوفان در لالیگا

تیپ پائیزی و چهره شاد شبنم قربانی در 35 سالگی (عکس)

تصاویر پربازدید از بازیگر زن ترک و حجابش در ایران (عکس)

استقبال دختران روس از پزشکیان (عکس)

تصویر شگفت انگیز از فرود هواپیما در بیروت در میانه آتش حملات اسرائیل (عکس)

تغییر چهره آناهیتا درگاهی پس از جدایی (عکس)

حزب الله با پهپاد خانه نتانیاهو را هدف قرار داد (+عکس و ویدئو)

دوقلوهای جدید جایگزین سارا و نیکا در پایتخت شدند (عکس)

بنر اعتراضی جالب هواداران استقلال جلوی درب دفتر هلدینگ (عکس)

قاب بامزه و خوش آب و رنگ از بهنوش طباطبایی (عکس)

تغییر چهره قابل توجه پریناز ایزدیار در 38 سالگی (عکس)

تصویر پربیننده از زنان آتش نشان در تهران (عکس)

تیپ جالب المیرا دهقانی در پشت صحنه یک نمایش (عکس)

استایل و آرایش متفاوت هدی زین العابدین وایرال شد (عکس)

چهره جذاب بهنوش طباطبایی در ۴۳ سالگی (عکس)

واکنش پسر ناصرملک مطیعی به حمله کیهان؛ «دل تاریکتان پر از کینه است» (عکس)

فیگورهای زیبای انفرادی هادی چوپان در فینال مسترالمپیا ۲۰۲۴ (گزارش تصویری)

عینک عجیب و ۲۱۰ میلیون تومانی علی صادقی در جوکر سوژه شد (عکس)

لوگوی عجیب روی لباس پیشکسوت جنجالی؛ هم استقلال هم پرسپولیس ! (عکس)

تصاویر مسابقه مقدماتی هادی چوپان در مستر المپیا ۲۰۲۴ و نتیجه آن (عکس)

تصویر جذاب سحر دولتشاهی در روز تولدش (عکس)

رونمایی شهرزاد کمال‌زاده از استایل جذاب و جدیدش (عکس)

شوک به استقلال: ستاره با هواداران خداحافظی کرد (تصویر)

حذف تصویر رئیسی از اتاق وزیر خبرساز شد (عکس)

عاشقانه حدیثه تهرانی برای همسرش (عکس)

استایل متفاوت لیلا بلوکات در پشت صحنه تئاتر (عکس)

تیپ و چهره تازه ندا قاسمی، «شیرین سریال نون خ» (عکس)

سلفی بدون آرایش نجمه جودکی، مجری سابق صداوسیما (عکس)

تیپ و چهره متفاوت المیرا دهقانی روی صحنه تئاتر (تصاویر)

تیپ و چهره پاییزی نازنین بیاتی در ۳۴ سالگی (عکس)

شادی عجیب ایلان ماسک در سخنرانی ترامپ (عکس)

شکایت استقلال از اکرم عفیف به خاطر این خوشحالی (عکس)

عراقچی وارد فرودگاه دمشق شد (عکس)

زندگی خصوصی، عکس‌های شخصی و بیوگرافی ساناز سعیدی (تصاویر)

حضور فرزندان رهبر انقلاب در دفتر حزب الله لبنان (عکس)

عذرخواهی کاپیتان استقلال از هواداران و پیام به نکونام (تصویر)

واکنش رامین رضاییان به جدایی جواد نکونام از استقلال (تصویر)

عکس: رقص عاشقانه عروس و داماد فلسطینی زیر موشک های ایرانی

پوشش دختران شادی کننده در پی حمله موشکی ایران به اسرائیل (عکس)

وقتی آهنگ عروسی پس از مشاهده موشک های ایران بر فراز اسرائیل تغییر می کند! (ویدئو)

عکس یادگاری اهالی رام الله با موشک های ایران (تصاویر)

آثار حمله موشکی ایران به تل آویو (عکس)

این خانم مجری سوری هدف حمله هوایی اسرائیل قرار گرفت (عکس)

گیتی قاسمی و مریم مومن در یک اکران مردمی (عکس)

ادعای ترور ماهر الاسد برادر بشار اسد + تصویر

حضور سردار قاانی در دفتر حزب الله تهران (عکس)

استایل سحر دولتشاهی در فرش قرمز فستیوال روسیه (عکس)

این جنگنده عامل ترور سیدحسن نصرالله بود +عکس

لحظه طلاق پرویز یاحقی و حمیرا (تصاویر)

مهدی کوشکی بازیگر و همسرش با لباس لری (عکس)

تیپ و چهره متفاوت ریما رامین فر، «هما» سریال پایتخت با همسر و پسرش در ایتالیا / عکس

ارتش اسرائیل تصاویر حمله به مقر حزب الله لبنان را منتشر کرد (ویدئو)

بیلبورد شهری در تهران در واکنش به اقدام به ترور سیدحسن نصرالله (عکس)

تغییر چهره رعنا آزادی ور «سمیرا» سریال زخم کاری در 41 سالگی (عکس)

استایل جدید ریما رامین فر در کنسرت محسن ابراهیم زاده (عکس)

استوری سوزناک محسن چاووشی برای کارگران معدن طبس ۳۰ میلیونی شد (ویدئو)

تصویر هنری المیرا دهقانی بازیگر گرگ و میش (عکس)

ژست پزشکیان در دیدار با دبیرکل سازمان ملل و اردوغان (عکس)

الیکا ناصری و کیسان دیباج عروس و داماد سریال گردن زنی (تصاویر)