چرا اختلافات جبهه پایداری و نزدیکان قالیباف بر سر حجاب بالا گرفت؟

هم ميهن- ميثم سعادت: سال جاری، سال انتخابات مجلس است. از تحولات دو ماه آخر سال قبل می‌شد فهمید که اصولگرایان حاکم بر مجلس، ائتلاف شکل گرفته در انتخابات چهار سال قبل را حفظ نخواهند کرد و گرچه انتخابات برای بسیاری از کنشگران سیاسی اصلاح‌طلب و میانه‌رو، فعلا موضوعیتی ندارد، اما اصولگرایان خیلی زود، راه خود را از یکدیگر جدا می‌کنند. این جدایی مسیرها در چند ماه اخیر بیشتر شده، به‌طوری‌که هر اتفاقی در جامعه، بهانه‌ای برای خط‌کشی‌های جدید و پررنگ شدن خط‌کشی‌های قدیمی می‌شود. چه انتخاب وزیر باشد و چه واردات خودرو و چه هر بحث سیاسی و اجتماعی و اقتصادی دیگری. آخرین مورد آن مسئله حجاب است که بار دیگر شکاف‌های اصولگرایان را نشان داده است.

یک طرف این دعوا، رئیس مجلس قرار گرفته و افرادی که او را همراهی می‌کنند و طرف دیگر دعوا، تیم جبهه پایداری قرار دارد که کمیسیون فرهنگی مجلس را مدیریت می‌کنند و البته هم در دولت و هم در میان ائمه جمعه، از نفوذ خوبی برخوردار هستند.

1398: مانتویی‌ها از پایداری‌ها می‌ترسند

برای پیدا کردن ریشه اختلافات بین جبهه پایداری و قالیباف، باید به چهار سال قبل برگردیم. زمانی که تلاش‌ها برای فهرست واحد اصولگرایان به اوج خود رسیده بود، اما نیروهای نزدیک به قالیباف می‌گفتند حاضر به ائتلاف با جبهه پایداری نیستند. البته این نخواستن دوطرفه بود. براساس بولتن‌هایی که بعد از هک خبرگزاری فارس در فضای مجازی منتشر شده است، نزدیکان قالیباف و تنظیم‌کنندگان فهرست انتخاباتی 1398 اصولگرایان، ابدا جایگاهی برای تیم پایداری قائل نبودند. بنابر بولتن‌های منتشرشده منتسب به یکی از خبرگزاری‌های اصولگرا، در یکی از مهمترین جلسات آنها پیش از انتخابات، یکی از افراد می‌گوید: «جلسه‌ای هفته پیش با آقای آقاطهرانی داشتیم که جلسه خوبی بود. از این نظر خوب بود که ما دیدگاه‌های پایداری را بهتر شناختیم و پوچ بودن آن واقعا اگر پوچ نخواهم بگویم استدلال‌های خیلی سخیف و ضعیف داشتند.(آقاطهرانی) از من می‌پرسد که بنرهای آقای قالیباف از کجا پولش آمده، پس قالیباف روی هواست و من می‌گویم پول آقای محصولی از کجا آمده است، می‌گوید محصولی چون سه تا فقیه بر کارها در پایداری نظارت می‌کنند و چیزی نگفتند پس معلوم است اشکالی ندارد.»

انتقادها به اینجا محدود نمی‌شود. یکی دیگر از همین افراد، جبهه پایداری را در کنار گروه‌های دیگر اصولگراها مثل عدالتخواهان و گروهی به نام «جنبش از ما» با داعش مقایسه می‌کند و می‌گوید: «عدالتخواه‌ها هستند که مثل داعش به جای اینکه به صهیونیست‌ها گیر بدهند به مسلمانان و شیعیان گیر می‌دهند. «پایداری» و «عدالتخواه» و «ازما»، اصلاح‌طلبان را رها کردند و فقط به شورای ائتلاف گیر می‌دهند. اگر می‌گویم مثل داعش هستند نه اینکه صفت بد به آنها بدهم، کلا گیرشان به بچه‌حزب‌اللهی‌ها و طیف آنهاست و به اصلاح‌طلبان چیزی نمی‌گویند.»

در این جلسه یکی از نزدیکان قالیباف می‌گوید: «اصل ماجرا با آمدن قالیباف به مجلس اول ماجرا موافق نبودم نه به این خاطر که شما می‌گویید، به این خاطر که شما می‌گویید پرونده رو می‌کنند آدم باعرضه پرونده هم دارد شما در تعریف‌های آقا در مدیریت جهادی و انقلابی بودن و اینکه می‌گوید من قاب شما با شهید کاظمی می‌بینم، اینها را یادت رفته است. بالاخره تجلیل‌های آقا کم نیست و چیزهای عجیب و غریب در مورد قالیباف گفته و باعرضه‌ترین شهردار بعد انقلاب ایشان بوده و طبیعی است هرکسی مدیر بوده هرجا بیل بزنید، پهن هم در می‌آید. کدام مدیر هست که پرونده ندارد و یک مدیر نشان بدهید و بالاخره کار می‌کنید انتصابات و کار کردن آنها هست... قطعا در این شرایط ما باید از اینها جدا بشویم. مردم به معنای خاکستری مانتویی معمولی اگر از ما می‌ترسند به واسطه پایداری‌چی جماعت و تیپ‌هایی مثل پایداری و گروه دیگری که هست و به واسطه اینهاست که از جماعت حزب‌اللهی می‌ترسند و حتما یک وزنه‌ای می‌شوند ما را پایین می‌کشند و با تفکر خودحق‌بینی که دارند و تفکر خودمحور افتضاحی که دارند حتما به شما رحم نخواهند کرد و هرجا می‌توانند ضربه بزنند.»

در این جلسه درباره منابع مالی سایت رجانیوز هم صحبت می‌شود: «در رجانیوز که مشهورترین رسانه‌شان هست، از خمس پول آقایی که گفتید تغذیه می‌شد. اگر پای قضیه سفت بایستید، حتما لیست‌شان دچار بحران می‌شود و در تهران هم کسی به اینها رأی نمی‌دهد.»

در این جلسه درباره فقیهانی که به جبهه پایداری نظارت می‌کنند هم بحث شده و اسامی برخی روحانیون مطرح و گمانه‌زنی می‌شود. افرادی مثل مرحوم مصباح یزدی، سقای بی‌ریا و روانبخش و صدیقی است. افرادی که قرار است به مصوبات جبهه پایداری نظارت کنند اما ترکیب اعضای آن برای آنها روشن نیست.

1401: ساکتین و حاضرین

در نهایت اصولگرایان به لیست واحد رسیدند، اما این اختلاف باقی ماند و بعد از ائتلاف تبدیل به آتش زیر خاکستر شد و چند باری شعله‌های آن دیده شد. از جمله در زمان اوج اعتراضات 1401، گروهی از اصولگرایان با کلیدواژه «ساکت فتنه» به قالیباف حمله کردند. آنها معتقد بودند قالیباف آنطور که باید درباره اعتراضات موضع روشنی نگرفته است. مثلا در فضای توئیتر یکی از این کاربران نوشته است: «خداییش قالیباف نشون داده خوب بلده نقش شتر دو ساله رو بازی کنه. این قضیه هم فقط به طرح صیانت برنمی‌گرده، تو قضیه بذرپاش و تاجگردونم همین بود، تو شفافیت هم، قبلتر از اونا، تو فتنه ۸۸ هم همین بود. ۸۸ با سکوت محضش نه به فتنه‌گرا سواری داد نه به نظام و انقلاب واقعا شتر دوساله‌ست.»

مدیر یک کانال تلگرامی نیز که اخبار اصولگرایان حاضر در شهرداری را پوشش می‌دهد در انتقاد به قالیباف نوشته است: «آقایان قالیباف و پیرهادی و تالار پشتی و بقیه نمایندگان ساکت در فتنه ۱۴۰۱! یقین بدونید در انتخابات بعدی، تمام تلاشم را خواهم کرد تا شما و امثال شما رای نیاورند!»

این انتقادات در حالی بود که سایر مقامات عالی‌رتبه کشور نیز در آن زمان به‌صورت مستمر موضع‌گیری نمی‌کردند و احتمالا به‌خاطر از دست نرفتن کنترل اوضاع، تلاش می‌کردند صحبتی نکنند که باعث تحریک بیشتر مردم شود.

1402: متفکرین و عملگرایان

اما با پایان یافتن اعتراضات، حالا اصولگرایان با واقعیتی جدید مواجه شدند. مشاهدات میدانی نشان می‌دهد رعایت قوانین مرتبط با حجاب نسبت به سال گذشته بسیار کاهش یافته است و این در شرایطی است که اصولگرایان به صورت سنتی در جمع هیئت‌های مذهبی و هواداران خود، معتقد بودند عامل اصلی آنچه بدحجابی می‌خواندند، «دولت‌های خاتمی و روحانی و حضور چهره‌های اصلاح‌طلب هستند.» بازی در این زمین جدید، نیاز به استراتژی‌های جدید داشت و انتخاب استراتژی جدید، تبدیل به محل اختلاف اصولگرایان شد.

گروه اول، نیروهای طرفدار قالیباف هستند. افرادی که معتقدند روش‌های قدیمی برای حمایت از حجاب موفق نبوده است و باید در این روش‌ها بازنگری شود و همانطور که در جلسات 4 سال پیش آنها گفته می‌شد، نگران از دست دادن سبد رای خود هستند چراکه معتقدند مردم از تفکر جبهه پایداری می‌ترسند. اما گروهی دیگر، اعتقاد داشتند که برخی افراد در حال مماشات با بی‌حجابی هستند و از تعلل آنها انتقاد می‌کردند. در این میان کاظم صدیقی، یک گام فراتر رفت و در ایام تعطیلات نوروز، پیکان حمله را به طرف مجلس گرفت. کاظم صدیقی، روحانی نزدیک به جبهه پایداری و رئیس ستاد امر به معروف در مسجد جمکران گفت: «متأسفانه، مجلس، جلوی طرح عفاف و حجاب را گرفته است. شما مردم باید وکلای خود در مجلس را بازخواست کنید. آنها وکیل شما هستند و وظیفه دارند به مطالبه شما پاسخ بدهند.»

پاسخ به صدیقی

نامه هفته گذشته مجتبی توانگر، نماینده تهران و چهره نزدیک به قالیباف در مجلس به صدیقی، یک گام دیگر این اختلاف را در افکار عمومی نمایان‌تر کرد و نشان داد این اختلاف میان یک نماینده مجلس و یک مقام در ستاد امر به معروف نیست. بلکه یک چهره نزدیک و معتمد قالیباف، به یکی از روحانیون نزدیک به جبهه پایداری نامه نوشته است. قبل از آن هم مراودات قلمی و توئیتری زیادی بین نزدیکان قالیباف و افرادی مثل دبیر ستاد امر به معروف صورت گرفته بود. اما حالا محل اختلاف چند گام جلوتر آمده بود. مجتبی توانگر خطاب به صدیقی نوشت: «متاسفانه برخی اظهارات درباره عفاف و حجاب در روزهای اخیر به نحوی است که شائبه سیاسی و انتخاباتی بودن آن را پررنگ‌تر کرده است. سوال این است که وقتی دستگاه‌های متولی عفاف و حجاب از کمبود قانون در این زمینه سخن نگفته و لایحه‌ای هم در این زمینه به مجلس تقدیم نشده، چه انگیزه‌ای جز سیاسی‌کاری و تخریب عقلای مجلس یازدهم باعث می‌شود که مجلس شورای اسلامی، مانع طرح عفاف و حجاب معرفی شود؟ به جز حضرتعالی، جناب آقای آقاطهرانی نیز اخیرا مدعی شده‌اند که رئیس مجلس جلوی طرح این کمیسیون را درباره عفاف حجاب گرفته است! عجب! گویی آقایان از سیاره دیگری آمده‌اند و در جریان امور کشور و سیاستگذاری و تصمیم‌های نهادی بالادستی و عدم نیاز به قانون جدید در این زمینه نیستند. لااقل جناب آقای آقاطهرانی که در مجالس هشتم، نهم و یازدهم در کسوت قانون‌گذار حاضر بود و هستند و در مجالس نهم و یازدهم رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس بوده و هستند، حتی اگر قانونی نیاز باشد نباید مطالبه‌گر باشند، بلکه باید پاسخ بدهند که در این ۱۲ سال نمایندگی و ۷ سال ریاست کمیسیون فرهنگی برای عفاف و حجاب چه کرده‌اند؟ آیا اینکه در سال انتخابات مجلس قرار داریم در بیان چنین مواضعی موثر است یا نه؟ چرا ایشان به یک‌باره در سال پایانی مجلس زبان به بیان لزوم قانون‌گذاری در این زمینه گشوده‌اند؟ در سال‌های گذشته که ایشان نماینده و رئیس کمیسیون فرهنگی بوده‌اند، مسئله عفاف و حجاب در کشور گل و بلبل بوده و ناگهان احساس نیاز به قانون در آن شدت گرفته است؟ انتظار از حضرتعالی به‌عنوان رئیس ستاد امر به معروف و نهی از منکر این است که جلوی سیاسی یا امنیتی شدن مقوله عفاف و حجاب را بگیرید و اجازه ندهید برخی برای لیست‌های انتخاباتی خود از عفاف و حجاب هزینه کنند... اگر شما و دوستان‌تان در پی فتح کامل پارلمان هستید و از فرط بی‌کارنامه بودن مجبورید به ریسمان حجاب متوسل شوید، در حال بسط منکر و زدودن معروف هستید. دین خدا بازیچه و متاع دنیوی چند ظاهرالصلاح فاسدالعقیده نیست که هر روز مانند مارگیران آن ملعبه قدرت‌طلبی کنند.»

توانگر در این مطلب به صراحت سخنان صدیقی را به انتخابات گره می‌زند و از نقش پشت پرده آقاطهرانی در انتخابات آینده سخن می‌گوید.

رای حرام از وسط لحاف

پاسخ یکی از نیروهای قالیباف را یکی از نیروهای آقاطهرانی داد. علی خضریان، نماینده تهران، جریان رقیب را به انفعال متهم کرد و گفت:«متأسفانه برخی به محض اینکه در مواجهه با چنین فضایی قرار می‌گیرند، به دلایل مختلف به جای اقناع و روشنگری و تغییر ذهنیت‌ها به نفع دین، عقب‌نشینی و انفعال را در دستور قرار می‌دهند و بخش گسترده‌ای از جامعه که بر موضوع حجاب و عفاف اجتماعی تأکید دارند را نادیده می‌گیرند و به بهانه واهی عدم دوقطبی‌سازی از حجاب اختیاری دفاع می‌کنند که نه‌تنها فاقد منطق و عقلانیت حکمرانی دینی است، بلکه انتهای آن نیز مشخص نیست به کجا می‌انجامد.»

رجانیوز نیز که یکی از مهمترین تریبون‌های خبری اصولگرایان است، نامه توانگر به صدیقی را نامه‌ای بی‌ادبانه و پر از نسبت‌های توهین‌آمیز خواند و در مطلبی که علیه این نماینده مجلس منتشر کرد، نوشت: «باید به این نماینده مجلس خاطرنشان کرد که اولا در جمهوری اسلامی، مجلس شورای اسلامی وجود دارد و نه پارلمان که با توجه به اسلام به تقنین قوانین می‌پردازد. بنابراین اسلام است که اولویت دارد. دوما بدیهی ا‌ست افرادی همچون مرتضی آقاطهرانی که با صراحت تمام نظر خود را درباره «مسئله پوشش» بارها اعلام کرده‌اند، به‌دنبال کسب «رای حرام» نیستند؛ اتفاقا افرادی همچون او با سکوت منفعلانه خود یا موضع‌گیری‌های «وسط لحافی» به‌دنبال کسب رای حرام بخشی از طبقه متوسط هستند. البته تجربه و سنت الهی نشان داده است هیچ‌گاه با بسط منکر نمی‌توان عزت الهی به‌دست آورد!»

آقاطهرانی البته زرنگ‌تر از این بود که در پاسخ به توانگر، سخنی بگوید. او خود را در سطح ریاست مجلس می‌بیند و برای صندلی فعلی قالیباف، برنامه دارد. او در نامه‌ای سرگشاده، خطاب به جوانان اصولگرا، گزارشی از فعالیت‌های خود در مجلس منتشر کرد و عدم تصویب قانون برای سرکوب بیشتر بی‌حجابی را به گردن رئیس مجلس انداخت. «در دولت قرارگاه امر به معروف و عفاف و حجاب فعال شده است. با سران سه قوا، بزرگان خبرگان، دبیر محترم شورای انقلاب فرهنگی و… در این باره نشست جدی و گفتمانی داشته‌ام تا که همه به مواضع مشترک و روشنی دست یافته و به شکل همگانی ورود کنیم که این امر الهی نه‌تنها متوقف نشود، که فعال‌تر از همیشه بروز و ظهور داشته باشد... ناگفته نماند که طبق قانون کمیسیون می‌توانست پس از گزارش، طرحی داشته باشد که آن را نیز به دنباله این گزارش ارائه دهد، ولی چه کنم، که رئیس مجلس با طرح آن در صحن علنی موافقت نکرد.»

نامه به جوانان جبهه پایداری

کنایه آقاطهرانی به قالیباف البته بی‌پاسخ نماند. توانگر این بار طی نامه‌ای سرگشاده به جوانان جبهه پایداری نسبت به سخنان او واکنش نشان داد. نامه‌ای که خبرگزاری‌های اصولگرا از انتشار آن (احتمالا) اجتناب کرده‌اند و در خبرگزاری ایلنا منتشر شده است. توانگر در این نامه درباره آنها نوشته است: «آقایان اصرار دارند همه بدحجابان و کشف حجاب‌کنندگان و هنجارشکنان را با یک چوب برانند و با شیوه سخت‌تر از گشت ارشاد، بگیرند و ببندند و از خدمات اجتماعی محروم کنند. مطرح نمودن بعضی شعارهای تکفیری نظیر مرگ بر بی‌حجاب و چنین نفرت‌پراکنی‌هایی چه تناسبی با ادبیات و بینش رهبر فرزانه در مواجهه با یک پدیده فرهنگی دارد؟ و اختلاف بعدی این است که شیوه عمل چگونه باشد که هم بازدارنده باشد و هم بهانه‌ای مثل ماجرای مرحومه خانم مهسا امینی به دشمن ندهد که به‌شدت برای آن به تعبیر رهبرانقلاب برنامه‌ریزی کرده است.»

او در این نامه سایت رجانیوز را به صادق محصولی منتسب کرده است و نوشته این سایت تلاش دارد با انتساب جعلی خود به رئیس‌جمهور از اعتبار ایشان ارتزاق کند. در ادامه هم به اتهام رای حرام پاسخ داده و نوشته: «کسانی دنبال رای حرام هستند که به‌جای پاسخ‌گویی دربرابر وظایفی که به‌عهده داشتند، خلاف تدبیر رهبر حکیم انقلاب با دوقطبی‌سازی با نام ارزش‌ها، دنبال مشارکت حداقلی و پیروزی درانتخابات هستند. این مسئله پروژه‌ای است که فقط درباره حجاب و عفاف صورت نگرفته است. از ابتدای عملکرد مجلس مروری کنیم به تخریب‌هایی که علیه مجلس صورت گرفته است. در همه آنها ردپای این گروه اقلیت، روشن است؛ ماجرای مخالفت با قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌های هسته‌ای، صیانت، تهمت دست‌کاری بودجه، رای ندادن به قانون شفافیت، رای ندادن به طرح حمایت از افشاگران فساد توسط افراد این جریان مانند آقای خضریان، آقاطهرانی، جلالی و.... در ماجرای سرباز خط ویژه و دناپلاس جنجال‌سازان اصلی، افراد منتسب به این گروه بودند اما همین جریان به‌جای پاسخ‌گویی در خصوص منتسبان خود، مجلس را آگاهانه تخریب کرد.»

توانگر در پایان نامه هم بار دیگر به‌شدت به جبهه پایداری تاخته است: «همانطور که سرویس‌های جاسوسی دشمن یک بازی چندلایه و طراحی گسترده را برای کشور تدارک دیده‌اند، در داخل هم برخی برای قبضه کامل قدرت، خواب‌هایی دیده‌اند. جریان بی‌کارنامه‌ای که کفایت و صلاحیتش عیان شده، تنها و تنها یک «دارایی انتخاباتی» دارد و آن «دوقطبی بر سر حجاب و مشارکت پایین» است. اینها می‌دانند که در فضای غیر دوقطبی و مشارکت بالا از عرصه انتخابات حذف خواهند شد. پس توپخانه‌ای را تدارک دیده‌اند تا همه چیز را ویران کنند و در غیاب مردم بر سر ویرانه‌ها پرچم فتح بچرخانند. وضعیت امروز کشور، نشان می‌دهد که استمرار حضور این افراد چه عاقبتی را برای کشور رقم خواهد زد.»

این اختلافات البته به این زودی‌ها تمام نخواهد شد. گرچه هیچ‌کدام از طرفین این دعوا، طرفدار تغییر قانون حجاب اجباری نیستند. هیچ‌کدام از آزادی پوشش دفاع نمی‌کنند و هیچ‌کدام حقی برای معترضان بعد از فوت مهسا قائل نیستند. تفاوت در اینجاست که خشونت تا چه اندازه و علیه کدام گروه از افراد بی‌حجاب به کار گرفته شود و اجرای این قوانین، تا چه اندازه پایگاه رای اصولگرایی را حفظ و تقویت می‌کند؟

هرچقدر در میان اصلاح‌طلبان، اوضاع راکد است اما صدای امواج اختلافات اصولگرایان، حالا بیشتر از هر زمانی شنیده می‌شود.