آیا احتمال بازگشت فیستول بعد از عمل وجود دارد؟

فیستول یک اتصال غیر طبیعی بین مقعد و بخش دیگری از دستگاه گوارش مانند روده بزرگ است. این اتصال باعث ایجاد یک تونل و سوراخ کوچک  بین انتهای روده و پوست اطراف مقعد می شود. فیستول معمولاً به دلیل عفونت نزدیک مقعد ایجاد می شود که منجر به جمع شدن چرک (آبسه) در بافت مجاور می شود.

همچنین ممکن است فیستول به دلیل عفونت یا ترمیم غیرموفق پس از یک ضایعه یا عمل جراحی در ناحیه مقعد رخ دهد. این حالت می‌تواند علائمی مانند درد، خروج مایع یا ترشحات از مقعد، خونریزی و عفونت باکتریایی را به همراه داشته باشد.

برای تشخیص فیستول مقعدی، پزشک معمولاً از روش‌های تصویربرداری مانند آندوسکوپی استفاده می‌کند. طبق گزارش سایت پرتو کلینیک درمان فیستول مقعدی معمولاً بسته به شدت و محل فیستول متفاوت است، اما ممکن است شامل آنتی بیوتیک، تخلیه آبسه یا فیستول و جراحی و لیزر فیستول باشد. 

اما موضوعی که بسیاری از بیماران و مراجعان را نگران می کند اینست که آیا احتمال بازگشت فیستول بعد از عمل وجود دارد؟ روش هایی مانند جراحی و لیزر تا چه حد قطعی می باشند و اگر مراقبت های لازم پس از عمل انجام شود باز هم احتمال عود مجدد وجود دارد؟

سایت ncbi.nlm.nih.gov اعلام کرده که میزان شکست و عود به طرز شگفت آوری بالاست. احتمال عود در انواع مختلف فیستول مقعدی بین 7 تا 50 درصد است. بنابراین اکثر بیماران نیاز به جراحی های متعدد دارند. اما این عدد در روش درمان فیستول با لیزر کمتر بوده و معمولاً 2 الی 7 درصد از بیمارانی که لیزر فیستول انجام داده اند دچار عود مجدد آن شده اند. 

درد، ترشحات و یا خونریزی پس از عمل جراحی فیستول و لیزر طبیعی بوده و ممکن است بیمار گمان کند که این موارد علائم بازگشت فیستول هستند. اما بهتر است بدانید که برخی از اینها عوارض عمل فیستول هستند و به این معنی نیست که فیستول مجدد عود کرده است. درصد بروز عوارض جراحی فیستول در زنان و همچنین در بیماران مبتلا به کرون بیشتر می باشد.   پس نشانه ها و علائم بازگشت فیستول چیست؟

علائم بازگشت فیستول 

فیستول مقعدی از آن دسته از بیماری های نشیمنگاهی بوده که با روش های خانگی و دارو درمان نمی شود و تنها راه درمان قطعی آن جراحی و لیزر می باشد. در میان این دو روش درمان قطعی برای فیستول، جراحی امکان بازگشت بیشتری داشته و اکثر بیمارانی که دچار عود فیستول شده اند روش جراحی را برای درمان خود انتخاب کرده بودند.

از دلایل بازگشت فیستول می توان به تشخیص نادرست نوع فیستول توسط پزشک و انتخاب روش درمان اشتباه و یا بیماری های زمینه ای مانند دیابت اشاره کرد. پس تجربه و تبحر پزشک و انتخاب نوع درمان از دلایل اصلی بازگشت این بیماری هستند. 

با توجه به اینکه عود فیستول باعث می شود بیمار دوباره تحت جراحی های متعدد قرار بگیرد و آسیب به بافت های مجاور مقعد هم بیشتر شود هم اینکه باعث اتلاف وقت و هزینه بیمار می شود، بهتر است در مرحله اول نسبت به انتخاب پزشک حساس بوده و به  بهترین جراح فیستول مراجعه کنید. 

از کجا بفهمیم فیستول درمان نشده است؟

در صورتی که پس از شش ماه از درمان شما گذشته باشد و هنوز فیستول خوب نشده باشد این مورد به عنوان عود فیستول و تداوم بیماری تشخیص داده می شود. در مواردی هم ممکن است پس از یک سال از زمان جراحی و در حالی که زخم فیستول کاملاً خوب شده است اما علائم و نشانه های فیستول دوباره در شخص ظاهر شده و حتی با شدت بیشتری همراه است. 

• اگر حین جراحی به عضلات اسفنکتر مقعدی آسیب وارد شود ممکن است موجب بی اختیاری مدفوع، تنگی مقعد، درد، عفونت و یا قطع قسمتی از عضله هنگام جراحی شود.
• اگر در هنگام نشستن دردی در اطراف مقعد حس کنید 
• و یا آبسه های مقعدی دردناک که مانند جوش چرکی هستند مشاهده کنید
•  مشاهده رد خون و ترشحات چرکی زرد رنگ و بدبو به همراه مواد زائد روی لباس زیر

ممکن است گواه این مورد باشد که فیستول درمان نشده و یا دوباره عود کرده است. 

روش های جراحی فیستول 

1. فیستولوتومی: این رایج ترین روش جراحی است که شامل بریدن فیستول و تمیز کردن بافت عفونی می شود. سپس لبه های زخم برای بهبود بهبودی به هم بخیه می شوند.
2. قرار دادن ستون: ستون قطعه ای انعطاف پذیر از مواد مانند نوار لاستیکی یا نخ جراحی است که برای باز نگه داشتن فیستول و تخلیه آن، در فیستول قرار می گیرد. این روش اغلب برای فیستول های پیچیده یا عمیقی که نمیتوان آن را به طور کامل حذف کرد استفاده می شود.
3. چسب فیبرین: در این روش، چسب مخصوص ساخته شده از فیبرین به فیستول تزریق می شود تا بسته شود. این یک گزینه کمتر تهاجمی است که می تواند برای برخی از انواع فیستول استفاده شود. اما احتمال عود مجدد فیستول در این روش جراحی بیشتر از سایر روشهاست.
4. فلپ پیشرفته: در این روش یک فلپ از بافت سالم از قسمت دیگری از بدن گرفته می شود و برای پوشاندن دهانه داخلی فیستول استفاده می شود. این می تواند گزینه خوبی برای فیستول هایی باشد که نزدیک مقعد هستند و ماهیچه های اسفنکتر را درگیر نمی کنند.
5. LIFT (اسفنکتروتومی داخلی جانبی و فیستولوتومی): این یک روش جراحی جدیدتر است که شامل برش عضلات اسفنکتر برای نمایان شدن و برداشتن فیستول است. این روش نسبت به سایر گزینه ها تهاجمی تر است و ممکن است زمان بهبودی طولانی تری داشته باشد، اما می تواند برای برخی از انواع فیستول های پیچیده موثر باشد.

مطالعات نشان داده است که میزان عود بعد از جراحی فیستولوتومی بسته به نوع و محل فیستول از 5% تا 30% متغیر است. استفاده از ستون که اغلب برای فیستول های پیچیده یا عود کننده استفاده می شود، می تواند میزان موفقیت را افزایش داده و خطر عود را کاهش دهد. توجه به این نکته ضروری است که جراحی فیستول مقعدی خطراتی از جمله خونریزی، عفونت و بی اختیاری دارد. بیماران باید خطرات و مزایای هر گزینه جراحی را از پزشک خود جویا شوند و مناسب ترین روش را انتخاب کنند.

 پس از جراحی، بیماران باید اقداماتی را برای تمیز نگه داشتن ناحیه و بهبودی انجام دهند، مانند استفاده از حمام سیتز و اجتناب از فعالیت های شدید، مراقبت از زخم و پیشگیری از عفونت آن، رژیم غذایی سبک و سرشار از فیبر. 

نتیجه 

یکی از چالش هایی که همواره جراحان و بیماران را درگیر میکند مشاهده علائم بازگشت فیستول پس از جراحی می باشد. در حالی که در بیمارانی که با لیزر درمان می شوند این اتفاق به ندرت افتاده و به همین خاطر اکثر پزشکان متخصص در زمینه بیماری های مقعدی، هنگام تشخیص نوع فیستول و انتخاب روش درمان، لیزر را ترجیح داده و به بیماران پیشنهاد می کنند.