دکتر ذاکریان طرح کرد: راهکارهای حقوقی مقابله با قرآن سوزی چیست؟

نواندیش، سعید شمس: یک استاد حقوق بشر و روابط بین الملل دانشگاه گفت: وقتی کسی دین و مذهب دیگری را مورد تمسخر یا اهانت قرار می دهد، به‌طور غیرمستقیم اعلامیه جهانی حقوق بشر را نقض می کند.

دکتر مهدی ذاکریان در گفت و گو با «نواندیش» در واکنش به پدیده ناماًنوس قرآن سوزی اظهار داشت: در واقع با نگاهی سطحی بخواهیم توهین به ادیان را بررسی کنیم، این اتفاق بیشتر در غرب آسیا و شبه قاره هند دیده شده است. به عنوان مثال سلمان رشدی مسلمانی بود که به غرب مهاجرت کرده بود. همین فردی هم که این اقدام اخیر را انجام داده است، از عراق به اروپا مهاجرت کرده است. ما «عدمِ مدارا» را در غرب آسیا می بینیم. در واقع ادیان باهم درگیر نمی شوند و این پیروان هستند که در برخی از مسائل اختلاف دارند. همچنین برخی مثل همین فرد که شهروند سوئد شده است، دست به چینن اقدام هایی می زند. پس تاًکید این است، قرآن سوزی را نباید به حساب غرب گذاشت.

این تحلیلگر مسائل بین الملل در ادامه می گوید: درباره نسبت قرآن سوزی با حقوق بشر این تاًکید لازم است که هر انسانی حقِ آزادی بیان و عقیده و حتی تغییر عقیده دارد. در ماده 18 اعلامیه جهان شمول حقوق بشر آزادی بیان و آزادی تغییر دین به رسمیت شناخته می شود. اما آزادی توهین، دشنام و بی احترامی به مذهب دیگر در هیچ کنوانسیونی وجود ندارد. لذا قرآن سوزی آزادی بیان و فکر نیست و آزادی دشنام است که مذموم تلقی می شود موجب آزار و اذیت باورمندان به دین اسلام شده است. وقتی کسی دین و مذهب دیگری را مورد تمسخر یا دشنام قرار می دهد، به نوعی اعلامیه حقوق بشر را نقض می کند. البته در اعلامیه حقوق بشر به صراحت درباره منع توهین به سایر مذاهب مشاهده نمی شود، اما این دلیلی بر توهین و گستاخی نیست. در ماده 28 اعلامیه حقوق بشر به آدم ها اجازه داده شده است که دنبال تضمین حق آزادی و اجتماعی باشند. با این توضیح که یکی از این آزادی ها، آزادی در انتخاب عقیده و مذهب است که این اصل در ماده 18 اعلامیه حقوق بشر آمده است.

این استاد حقوق بشر و روابط بین الملل افزود: وقتی درباره رسول اکرم کاریکاتور می کشند، یا قرآن آتش زده می شود، به نوعی نظم زیر سئوال می رود. بازهم تاًکید می کنم، اگر چه اعلامیه حقوق بشر به صورت مستقیم توهین به ادیان را منع نکرده است، اما به صورت غیرمستقیم همه افراد با هر دین و مسلکی می توانند چنین چیزی را مطالبه کنند ، ضمانت هایی برای باور افراد پیش بینی شود و مورد احترام و حمایت قرار بگیرند.

ذاکریان تصریح کرد: درباره ضرورت واکنش شورای حقوق بشر سازمان ملل یادآور می شوم، این نهاد مهم بین المللی در گذشته در قطعنامه ای این موضوع که نباید به باورهای سایر ملل بی احترامی کرد، مورد توجه قرار گرفته است. اما اینکه کنوانسیونی یا نظم حقوقی مستقلی باشد که اهانت کننده را تحت تعقیب قرار بدهد ، چنین ساز و کاری وجود ندارد. پس تنها کاری که سازمان ملل می تواند انجام بدهد، این است که از امنیت مذهبی حمایت کند. با این توضیح که آن شهروند سوئد به عبارتی امنیت فکری و روانی مسلمانان را مورد تعرض قرار داد که این اصلاً درست نیست. با این توضیح که مسلمانان جمعیتی وسیع در دنیا هستند، لذا دولت سوئد اگر می خواهد آزادی بیان را تضمین کند، در این قضیه به طور غیرمستقیم آزادی وجدان را تهدید می کند. به نظر من بهترین کار این بود که مسلمانان سوئد در دادگاه این کشور طرح شکایت می کردند تا دولت در مقام پاسخگویی قرار بگیرد و اگر کارشان نتیجه نمی داد، در دیوان حقوق بشر اروپا این شکایت شان را مطرح می کردند.

مهدی ذاکریان در پایان گفتگوی خود با نواندیش تاکید کرد: همچنین سازمان همکاری کشورهای اسلامی می توانست در شورای حقوق بشر و در مجمع سازمان ملل برای صدور قطعنامه ای مبنی بر ممنوعیت توهین به ادیان پیگیری های لازم را انجام بدهند که این ممنوعیت شامل همه می شود. چرا که محدودیت هایی که شامل یهودیان و ... مصداق بارز توهین به ادیان و بی توجهی به آزادی مذهب افراد می شود. متاًسفانه مسلمانان می گویند به ما توهین نکنید، اما خودشان به همه توهین می کنند. این در حالی است که بد اگر بد است، برای همه بد است. البته هیچ وقت در ایران انجیل یا تورات به آتش کشیده نشده است. با این توضیح که مردم ایران را نباید با حاکمیت یکی دانست.