بازگشت بهروز وثوقی به تلویزیون ایران!

آرمان امروز : انتشار تصویر بهروز وثوقی در صدا و سیمای جمهور اسلامی ایران، پس از ۴۵ سال، تعجب برانگیز بود و این نشان می‌دهد اگر پای اهداف سیاسی و تخریب در میان باشد، مغضوبان فرهنگی و ورزشی گذشته، ممنوع التصویری‌شان برداشته و به تلویزیون باز می‌گردند. این در حالی است که آخرین اثر بهروز وثوقی در ایران مربوط به تابستان ۱۳۵۷ بود که او در نمایش «موضوع جدی نیست» اثر لویی جی پیراندلو، نویسنده بنام ایتالیایی در انجمن ایران و آمریکا به‌روی صحنه رفت و پس از آن اجرا و به ثمر نشستن انقلاب اسلامی ایران، وی برای همیشه از ایران رفت.

حالا در یکی از شبکه‌های تلویزیونی، قسمت‌هایی از فیلم گوزنها به کارگردانی مسعود کیمیایی با بازی بهروز وثوقی و فرامرز قریبیان از شبکه مستند پخش و تعجب برانگیز شد. این تصاویر در مستندی به نام تارکُد و در رابطه با فعالیت‌های ساواک از تشکیل تا بهمن ۵۷ پخش بود. بر کسی پوشیده نیست که در آن زمان فیلم گوزنها، با سانسور شدید وزارت فرهنگ روبه‌رو گشت و فیلم از داستانی حول محور چریک‌‌های فدائی و واقعه جنگل سیاهکل در سال ۱۳۴۹ (که در حمله به پاسگاه سیاهکل در فروردین ۱۳۵۰تعدادی از آنها بازداشت و اعدام شده بودند) تغییر پیدا کرد.

با سانسور وزارت فرهنگ و دستور ساواک و چند روز پس از اکران فیلم در آذر ۱۳۵۶، گوزنها از یک فیلم سیاسی به یک فیلم اجتماعی با موضوع سرقت و اعتیاد تبدیل و حتی بخش پایانی فیلم دوباره فیلمبرداری و عوض شد. چالش مسعود کیمیایی با فیلم گوزن‌ها در برابر ساواک بسیار پرفرازونشیب بود. او پیش ‌از این در گفت‌وگویی درباره جزئیات دخالت ساواک در سینمای ایران بیان داشت: «آخر فیلم گوزن‌ها را عوض کردند. دستور این بود که حتماً هم نمایش داده شود. گفتند چون در جامعه این‌طور و آن‌طور شده است، باید عوض شود. آخرش را دستکاری کردند.

اصلا با دکوپاژ آمدند سر صحنه. کارگردان داشت. یادم نمی‌آید ‌چند بار ساواک احضارم کرد؛ یک‌بار برای فیلم «بلوچ» بود، یک‌بار برای فیلم «خاک» بود و یک‌بار هم برای «گوزن‌ها». هیچ‌وقت هم چیزی نگفتم. هیچ‌وقت چیزی نگفتم، حتی به نزدیک‌ترین رفقایم. بیشترش برای «بلوچ» بود و «گوزن‌ها». در زمان «گوزن‌ها» یک دوست سینمایی من را بیرون آورد. آن تو بودیم دیگر. یک کسی که آن موقع در سینما بود و من خیلی دوستش داشتم، واسطه شد تا آزاد شوم. خود تیمسار نصیری- رئیس ساواک- من را آزاد کرد. گفت برو. با لحن بدی گفت برو. فحش داد. یک روز آمدند به استودیوی میثاقیه. فیلم را بردند. من را هم بردند. می‌توانستند بگویند بیا، من بروم. آنها مرا دستبند زدند و بردند. آن روزها «احمد نجفی» جوانی بود که به دلیل آشنایی‌اش با مدیر پخش استودیو- آقای رستاق- به آنجا رفت‌وآمد داشت.

آن روز او شاهد این ماجرا بود.‌‌ پیش‌تر با احمد نجفی بحث‌هایی داشتم. اهل خرمشهر بود. جوان علاقه‌مندی بود. جگوار سفید رنگی داشتم که آن روز احمد سوار آن شد. اتومبیل که حرکت کرد یکی از مأموران پرسید کسی را که دنبال ما می‌آید می‌‌شناسی؟ برگشتم ببینم کیست؟ مأمور گفت: تو نباید نگاه کنی. اما دیدم. احمد نجفی بود. دنبال ما آمد. تا آنجا که مرا به بازداشتگاه بردند. حتی همان‌جا آن بیرون نشست. علت دوستی من با احمد نجفی به همین دلیل بود که بعداً با هم کار کردیم.»

اما بازگردیم به بهروز وثوقی، چلچراغ در یک گفت‌وگوی کوتاه در سال گذشته نوشت: بهروز وثوقی می‌گوید آخرین آرزوی او این است که به ایران بازگردد و چند نفر را آن‌طور که دلش می‌خواهد تربیت کند و تجربیاتش را در اختیار آن‌ها بگذارد. وثوقی در همین ارتباط، بازگشت به ایران را آخرین آرزوی زندگی خود دانسته و گفته است: «اگر فرصتی داده شود و برگردم ایران، چند نفر را آن‌طور که خودم دلم می‌خواهد و آن طور که خودم تجربه کرده‌ام، تربیت می‌کنم و تجربیاتم را در اختیارشان خواهم گذاشت. اگر هم برگردم، نه این‌که کار فیلم کنم، بلکه بیایم و لااقل تجربیاتم را به صورت مجانی، در اختیار جوان‌ترها بگذارم.»