آیت الله جوادی آملی: ملتی که جیبش خالی است ایستاده نیست، افتاده است

صبح امروز (پنجشنبه 26 مرداد ماه) جلسه درس اخلاق هفتگی آیت الله جوادی آملی با حضور جمعی از طلاب حوزه های علمیه استان مازندران برگزار گردید. جلسه درس اخلاق معظم له به صورت مستقیم نیز از شبکه های مجازی پخش گردید.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اسراء؛ در این جلسه آیت الله جوادی آملی به ادامه مبحث شرح نهج البلاغه ـ حکمت 113 ـ پرداختند.

معظم له بیان داشتند: وجود مبارک امیرالمومنین علیه السلام در حکمت 113 که در نهج البلاغه آمده است می فرماید «لَا مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْلِ، وَ لَا وَحْدَةَ أَوْحَشُ مِنَ الْعُجْبِ، وَ لَا عَقْلَ كَالتَّدْبِیرِ، وَ لَا كَرَمَ كَالتَّقْوَى...» آنچه در این جلسه باید مطرح شود این است که ارزش علم به چیست و وظیفه علما و مردم نسبت به علم چه می باشد.

آیت الله العظمی جوادی آملی بیان داشتند: مولا امیرالمومنین در ابتدای این حکمت فرمود «لَا مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْلِ» [هیچ ثروتى سودمندتر از عقل نیست]، در تعریف مال آورده اند که مال را از آن جهت مال می گویند که «یمیل علیه الطبع»؛ مستحضرید زبان عربی غیر از زبان فارسی است، لطایف زبان عربی زیاد است، مثلا ما در فارسی به کسی که وضع مالی اش خوب نیست گدا می گوییم، اما قرآن می گوید فقیر؛ فقیر یعنی کسی که ستون فقراتش شکسته است و قدرت قیام ندارد؛ خداوند در قرآن می فرماید ﴿لا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَكُمُ الَّتی‏ جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِیاماً﴾ می دانید مال چیست؟

مال عامل ایستادگی شماست، به دست هر کسی ندهید، مال خود را به کسی که اختلاسی و نجومی است یا کسی که قدرت تدبیر ندارد، ندهید؛ مال عامل قیام است، ملتی اگر بخواهد بایستد باید جیبش پر باشد کیفش پر باشد. ملتی که جیبش خالی است کیفش خالی است ایستاده نیست، این افتاده است. این گدا نیست این فقیر است فقیر یعنی ستون فقراتش شکسته است.

ایشان اظهار داشتند: مال مثل عقل نیست، عقل بالاتر از علم است، شما که در مسیر علم هستید به علم بسنده نکنید بلکه بکوشید آنچه یاد گرفتید هم خودتان عمل کنید و هم به جامعه منتقل کنید، آنچه اصرار قرآن کریم هست این است که کسی که وارد صحنه علم شد، بین راه قطع نکند بلکه تا پایان راه برود، عالم شدن برای سالک، بین راه است و هدف حوزه های علمیه، عالم شدن نیست بلکه عاقل شدن است!

معظم له بیان داشتند: قرآن کریم فرمود این علم، پایه و نردبان است، آن کسی می تواند ترقی کند وعاقل بشود که عالم باشد ﴿وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ وَمَا یعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ﴾؛ علم زمینه برای عاقل شدن است، مهم آن است که انسان از این علم بهره ببرد و از آن استفاده کند تا عاقل شود لذا امیرالمومنین فرمود: «رُبَّ عَالِمٍ قَدْ قَتَلَهُ جَهْلُهُ وَ عِلْمُهُ مَعَهُ لَا ینْفَعُهُ» بسیاری از درس خوانده ها هستند که کشته ی جهلشان هستند، ممکن است کسی چند سال درس بخواندعالم بشود اما تا وقتی عامل نباشد، اثری ندارد، اگر عالمی عامل نبود، گرفتار دشمن داخلی است.

معظم له ادامه دادند: امیرالمومنین فرمود علم بالاتر از مال است، چون مال رهزن است اما علم، رهزن نیست، بلکه بخشی از راه را طی کردن است، علم چراغ است و چراغ برای دیدن صراط است، انسان با چراغ به مقصد نمی رسد بلکه با طی صراط است که به مقصد می رسد.

اگر علم با عمل همراه شد می شود عقل؛ عقال، بندی است كه با آن زانوی شتران سركش را می‌بندند و به این جهت عقل را عقل می گویند چون جلوی چموشی امیال سرکش، جهل و غرور و شهوت و غضب را می گیرد و عقال می کند و اگر انسان غرور و خودخواهی خود را عقال کرد، می شود عاقل؛ و تا نفس اماره را عقال نکند، به عقل نمی رسد و نفعی نمی برد.

آیت الله العظمی جوادی آملی در پایان خطاب به طلاب جوان حاضر در جلسه اظهار داشتند: در دوره جوانی که همه وسایل فراهم است، تلاش کنید تا عالم شوید، ولی بدانید که محقق شدن بین راه است، بلکه باید به این علم خود عمل کنید تا بشوید متحقق، یعنی آنچه را فهمیدید برای خودتان پیاده کنید و عالم با عمل شوید، آنگاه می توانید جامعه را روشن کنید.

همه وظیفه داریم مواظب زبان و رفتار و بنان و بیان خود باشیم، حرف بیجا و غیر علمی نزنیم و گوش هم نکنیم «تو فرشته شوی ار جهد کنی از پی آنک ٭٭٭ برگ توتست که گشتست به تدریج اطلس» اگر مردم ببینند که عالم آنها عمری را به طهارت گذرانده، بدرفتاری و بیسوادی و جهل علمی و جهالت عملی ندارد، حرف و تذکرش را گوش می کنند چون می دانند که او خیرخواه آنهاست.​​​​